Chủ động, 'thần tốc' nhưng đúng luật, hiệu quả

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, vì sao Bộ Quốc phòng đề xuất dùng một luật để sửa 11 luật về QS, QP?

Đại tá Nguyễn Việt Dũng: Quán triệt các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng hệ thống chính trị “tinh-gọn-mạnh-hiệu năng-hiệu lực-hiệu quả”, nhất là tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã khẩn trương, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện điều chỉnh tổ chức Quân đội bảo đảm mục tiêu xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh; cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Trong đó, có nhiệm vụ, giải pháp nền tảng là bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp luật về QS, QP, tạo hành lang pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy và bảo đảm cho cơ quan, đơn vị sau sắp xếp hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Nhiệm vụ này được đồng chí Bộ trưởng Bộ Quốc phòng giao cho Vụ Pháp chế (nay là Cục Pháp chế) chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài Quân đội thực hiện.

Đại tá Nguyễn Việt Dũng. Ảnh: DUY ĐÔNG

Hệ thống pháp luật về QS, QP rất lớn. Qua rà soát, có tới 11 luật, 38 nghị định, 6 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 73 thông tư của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng điều chỉnh về lĩnh vực QS, QP cần được sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; trong khi thời gian để thực hiện khối lượng công việc đồ sộ này chỉ tính bằng tháng. Trước yêu cầu đó, căn cứ quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, Cục Pháp chế đã tham mưu, đề xuất với lãnh đạo Bộ Quốc phòng báo cáo Chính phủ cho phép lựa chọn phương án dùng một luật để sửa 11 luật về QS, QP theo quy trình rút gọn (11 luật cần sửa đổi, bổ sung là: Luật Quốc phòng; Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam; Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Phòng không nhân dân; Luật Lực lượng dự bị động viên; Luật Phòng thủ dân sự; Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Luật Dân quân tự vệ; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh). Đây là phương án tối ưu để sửa đổi các luật được nhanh nhất, đáp ứng yêu cầu khẩn trương tạo lập cơ sở pháp lý cho tổ chức bộ máy sau sắp xếp hoạt động hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn.

PV: Đề nghị đồng chí nói rõ hơn về sự cần thiết phải sửa ngay các luật liên quan đến QS, QP?

Đại tá Nguyễn Việt Dũng: Như đã đề cập ở trên, cả hệ thống chính trị nước ta đang đẩy mạnh “cuộc cách mạng” đổi mới tổ chức bộ máy với mục tiêu “tinh-gọn-mạnh-hiệu năng-hiệu lực-hiệu quả"; đặc biệt là việc tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, bỏ cấp huyện. Trung ương đã quyết định thực hiện từ ngày 1-7 tới. Mô hình tổ chức bộ máy mới đặt ra yêu cầu không tổ chức ban CHQS cấp huyện và bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh; tổ chức lại bộ CHQS cấp tỉnh, cấp xã và điều chỉnh tổ chức của Bộ đội Biên phòng cũng như các hoạt động QS, QP địa phương cho phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Do đó, phải cấp thiết sửa đổi các văn bản pháp luật về QS, QP để tạo cơ sở pháp lý cho việc điều chỉnh tổ chức bộ máy, sắp xếp lại các cơ quan, đơn vị Quân đội và hoạt động QS, QP kịp thời, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả; đồng thời, bảo đảm công cụ pháp lý để tiến hành các hoạt động quản lý nhà nước về QS, QP, cơ sở pháp lý vững chắc để Quân đội thực hiện nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

PV: Bộ Quốc phòng làm thế nào để có thể triển khai nhanh việc đề xuất, xây dựng dự án luật mang tính tổng hợp, hệ thống, dùng một luật để sửa nhiều luật?

Đại tá Nguyễn Việt Dũng: Có thể nói, việc cùng lúc sửa đổi 11 luật và nhiều nghị định, quyết định, thông tư điều chỉnh về lĩnh vực QS, QP là một thử thách rất lớn đối với các cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ trực tiếp tiến hành nghiên cứu, tham mưu, xây dựng pháp luật.

Cán bộ Sư đoàn 316 (Quân khu 2) tham gia Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu kiến thức pháp luật do Cục Pháp chế Bộ Quốc phòng và Báo Quân đội nhân dân phối hợp tổ chức. Ảnh: ĐỨC THỊNH

Là cơ quan đầu ngành pháp chế, xây dựng pháp luật trong Quân đội, có chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quản lý nhà nước bằng pháp luật, theo pháp luật, xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, Cục Pháp chế đã nghiên cứu, kịp thời tham mưu với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo, thành lập Ban chỉ đạo xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về QS, QP; thành lập Tổ soạn thảo và chia thành nhiều tốp, nhiều tổ chạy đua với thời gian, tiến hành ngay các bước trong tiến trình xây dựng luật, các nghị định, quyết định, thông tư theo phương châm “vừa chạy vừa xếp hàng”, tiến hành song song các bước mà không chờ tuần tự từng bước, làm cả ngày và đêm.

Quá trình thực hiện đã huy động được sự tham gia đầy đủ của các cơ quan chuyên môn, chuyên ngành; lựa chọn, phát huy tối đa năng lực, sở trường của cán bộ, nhân viên có trình độ cao trong xây dựng pháp luật, giàu nhiệt huyết, trách nhiệm với công việc. Vì vậy, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về QS, QP bảo đảm chất lượng, tiến độ. Vừa qua, đồng chí Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ trình bày Tờ trình dự án luật trước Quốc hội. Theo chương trình Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XV sẽ biểu quyết thông qua dự án luật vào ngày 27-6 tới. Cùng với đó, các nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thông tư thuộc lĩnh vực QS, QP cũng đã được chủ động chuẩn bị, trình đúng thời hạn, bảo đảm chất lượng.

PV: Quá trình xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 11 luật về QS, QP trong điều kiện khẩn trương, các đồng chí gặp khó khăn gì và đã giải quyết ra sao?

Đại tá Nguyễn Việt Dũng: Qua thống kê cho thấy, tại Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XV, Bộ Quốc phòng là một trong các bộ có số lượng luật sửa đổi trình Quốc hội thông qua nhiều nhất. Quá trình xây dựng dự thảo luật trong điều kiện khẩn trương, chúng tôi có thuận lợi là được sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của thủ trưởng Bộ Quốc phòng; có sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ của các cơ quan, đơn vị trong Quân đội và cơ quan chức năng của Quốc hội, Chính phủ, bộ, ngành liên quan; đặc biệt là tinh thần trách nhiệm, nỗ lực thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, nhân viên tham gia xây dựng dự thảo luật.

Song, bên cạnh đó cũng gặp không ít khó khăn. Đầu tiên là khối lượng công việc nhiều, yêu cầu chất lượng rất cao, trong khi thời gian ngắn; thứ hai là kinh nghiệm, trình độ xây dựng luật của đội ngũ cán bộ không đồng đều, nhất là thực hiện xây dựng một luật sửa 11 luật nên có lúc còn lúng túng; tiếp đến là điều kiện trang thiết bị, kinh phí bảo đảm cho xây dựng luật hạn chế. Để khắc phục những khó khăn đó, chúng tôi luôn bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của thủ trưởng Bộ Quốc phòng, xây dựng kế hoạch, phương án xử lý sát hợp với tình hình thực tiễn; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị có liên quan để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; đồng thời, kịp thời động viên, khích lệ tinh thần hăng say làm việc của cán bộ, nhân viên nên đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

PV: Ngoài đề xuất ban hành một luật sửa 11 luật, Bộ Quốc phòng còn chủ động đề xuất, xây dựng dự thảo sửa các nghị định, thông tư liên quan ra sao, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Việt Dũng: Qua rà soát, Cục Pháp chế đã tham mưu với Bộ Quốc phòng đề xuất Chính phủ xây dựng 5 nghị định sửa đổi 38 nghị định, 2 quyết định sửa đổi 6 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 17 thông tư sửa đổi 73 thông tư của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về lĩnh vực QS, QP để đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Hệ thống pháp luật về quân sự, quốc phòng phù hợp với thực tiễn là cơ sở để xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Ảnh: HÙNG KHOA

Yêu cầu đặt ra là các nghị định, quyết định, thông tư này phải được xây dựng, ban hành bảo đảm có hiệu lực cùng thời điểm của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về QS, QP (ngày 1-7-2025). Vì vậy, chúng tôi phải cùng với các cơ quan, đơn vị liên quan tiến hành xây dựng các nghị định, quyết định, thông tư song song với xây dựng luật.

PV: Trong khi các văn bản pháp luật sửa đổi chưa được ban hành, nhưng việc giải thể, sáp nhập, tổ chức lại và thành lập các đơn vị mới, tổ chức mới vẫn phải bảo đảm kịp thời với việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp trong cả nước. Bộ Quốc phòng làm thế nào để bảo đảm tiến độ và để các tổ chức, đơn vị mới có thể đi vào hoạt động hiệu quả được ngay, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Việt Dũng: Thực hiện các kết luận, chỉ đạo của Trung ương về việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1-7-2025, Quân ủy Trung ương đã xây dựng Đề án số 839-ĐA/QUTW ngày 25-4-2025 về tiếp tục sắp xếp tổ chức quân sự địa phương “tinh, gọn, mạnh” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, với quyết tâm bảo đảm kịp thời, đồng bộ với việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp trong cả nước. Cũng với tinh thần hết sức khẩn trương, "vừa chạy vừa xếp hàng", sau khi soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật, thủ trưởng Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo gửi dự thảo văn bản đến tất cả các quân khu, quân đoàn, quân chủng, các đơn vị và các tỉnh để nghiên cứu, chủ động chuẩn bị, vận dụng thực hiện ngay khi luật thông qua. Nếu có sửa đổi, chúng tôi chỉ thông báo nội dung sửa để đơn vị thực hiện kịp thời, bảo đảm đến ngày 1-7, chính quyền địa phương hai cấp, các địa phương sáp nhập và cơ quan quân sự tương ứng được thực hiện đồng bộ, thống nhất, hoạt động thông suốt, đúng pháp luật và không có khoảng trống pháp lý.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

HUY QUANG (thực hiện)