Chợ phiên Cao Bằng - nơi hội tụ, lan tỏa bản sắc dân tộc

Chợ phiên thường được tổ chức vào những ngày cố định trong tuần, gắn bó mật thiết với đời sống của đồng bào Tày, Nùng, Dao, Mông… Ngay từ tinh mơ, trên những con đường quanh co uốn lượn, từng đoàn người đã nô nức xuống chợ. Họ khoác lên mình những bộ trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu, gùi trên lưng đủ loại sản vật: măng rừng, rau dớn, bí ngô, mật ong, rượu ngô men lá, gà đồi, lợn bản… Người bán, người mua gặp gỡ nhau trong không khí náo nhiệt nhưng ấm áp tình làng nghĩa xóm.

Một trong những nét độc đáo của chợ phiên chính là sự dung hòa giữa nhu cầu kinh tế và nhu cầu tinh thần. Tại chợ, bà con có thể bán đi những sản vật mình làm ra để đổi lấy muối, dầu hỏa, vải vóc hay đôi giày mới. Nhưng quan trọng hơn, họ coi phiên chợ là dịp để gặp gỡ bạn bè, người thân sau những ngày làm nương vất vả. Đó cũng là không gian để trai gái tìm bạn tâm giao nên duyên vợ chồng từ những cái nhìn đầu tiên hay những cuộc hẹn nơi góc chợ.

Chia sẻ về ý nghĩa của chợ phiên, ông Lương Văn Hợi, người dân xã Phúc Sen cho biết: Từ bao đời nay, chợ phiên là một phần cuộc sống của người dân. Đi chợ không chỉ để bán vài cân măng hay ít gạo nếp mà còn để gặp bà con, bạn bè. Chợ là nơi chúng tôi trao đổi hàng hóa, nhưng quan trọng hơn đó là chỗ để gắn kết tình làng nghĩa xóm, giữ gìn phong tục, tập quán của người Tày, Nùng. Không có chợ phiên, đời sống tinh thần của bà con sẽ buồn lắm.

Chợ phiên vùng cao - nơi lan tỏa nét đẹp bản sắc dân tộc.

Còn đối với du khách đến chợ phiên sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước bức tranh đa sắc màu. Ở khu ẩm thực, mùi thơm ngậy của các món ăn đặc sản, hương cay nồng của rượu ngô, vị chua thanh của phở chua hòa quyện cùng tiếng mời chào ríu rít. Ở gian hàng thổ cẩm, những chiếc khăn, váy áo rực rỡ sắc màu được dệt thủ công, in đậm hoa văn truyền thống, níu bước khách phương xa. Đâu đó vang lên tiếng khèn Mông réo rắt, tiếng đàn tính ngọt ngào, khiến chợ phiên không chỉ là chốn mua bán mà thực sự là một lễ hội văn hóa. Chị Phạm Mai Anh, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: Tôi đã đi nhiều nơi, nhưng chợ phiên Cao Bằng mang đến trải nghiệm rất khác biệt. Ở đây, tôi cảm nhận rõ sự chân chất, mộc mạc trong từng ánh mắt, nụ cười của bà con. Tôi ấn tượng nhất là ẩm thực và hàng thổ cẩm, mỗi món ăn, sản phẩm đều chứa đựng công sức và tâm hồn của đồng bào. Đây thực sự là một nét văn hóa quý giá mà tôi muốn giới thiệu cho bạn bè khi đến Cao Bằng.

Sức hút của chợ phiên không chỉ nằm ở sản vật phong phú mà còn ở chính con người. Nét hồn hậu, nụ cười thân thiện và sự hiếu khách của đồng bào khiến không gian chợ trở thành nơi gắn kết, giao hòa giữa con người với con người, giữa quá khứ và hiện tại. Chính điều đó tạo nên giá trị nhân văn sâu sắc, giúp chợ phiên trở thành một điểm đến hấp dẫn trong hành trình khám phá Cao Bằng.
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, nhiều phiên chợ vùng cao đã trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn. Không ít tour du lịch đã đưa chợ phiên vào lịch trình tham quan, nhằm đem lại cho du khách những trải nghiệm chân thực, gần gũi với đời sống địa phương. Điều này không chỉ góp phần quảng bá văn hóa dân tộc mà còn giúp người dân có thêm nguồn thu nhập, cải thiện đời sống. Tuy nhiên, để giữ gìn bản sắc vốn có, ngành du lịch và chính quyền địa phương cần có định hướng phát triển bền vững, tránh thương mại hóa, làm mất đi nét đẹp truyền thống.

Chợ phiên Cao Bằng là minh chứng sống động cho sự trường tồn của văn hóa dân tộc giữa dòng chảy thời gian. Ở đó, không chỉ có sự trao đổi hàng hóa mà còn là sự trao truyền những giá trị văn hóa, tinh thần từ thế hệ này sang thế hệ khác. Giữ gìn và phát huy nét đẹp chợ phiên chính là góp phần bảo tồn hồn cốt văn hóa miền non nước Cao Bằng, để nơi đây mãi là điểm đến độc đáo trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Đức Duy