Bảo tồn, phát huy giá trị di sản Hán Nôm tại Đình Hải Châu

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Thắng - Phó Chủ tịch Hội Hán Nôm Đà Nẵng, trình bày tham luận tại Hội thảo.

Khởi thủy của Đình Hải Châu là Đình thờ Thành Hoàng làng và các vị tiền hiền - hậu hiền của Làng. Đình được xây dựng tại khu đất Nghĩa Lợi (gần bên bờ sông Hàn, mặt Đình hướng về phía đông nhìn ra sông). Đình tồn tại cho đến năm 1858 - 1860 thì bị hư hại nặng, do chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và Tây Ban Nha. Đến năm 1860, nhân dân Hải Châu chuyển đến xây dựng Đình làng tại khu đất, nay thuộc "địa phần" Trường Đại học Kỹ thuật Y Dược Đà Nẵng (tiền thân là trường Trung học Y tế Đà Nẵng). Đến năm 1903, nhân dân Hải Châu bị nạn dịch đậu mùa, người Pháp bèn trưng dụng Đình Làng Hải Châu để làm Trạm Y tế để điều trị bệnh nhân. Năm 1904 người Pháp trả lại Đình theo nguyện vọng của dân làng. Nhưng nhân dân địa phương, với quan niệm tập tục, một lần nữa làm đơn thỉnh nguyện dâng lên Vua Thành Thái. Đình chùa Hải Châu được xây dựng mới, tức tại vị trí hiện nay K48/46, đường Phan Châu Trinh, phường Hải Châu I, quận Hải Châu (sau khi sát nhập nay thuộc phường Hải Châu).

Tại Hội thảo, các nghiên cứu về văn hóa và dịch thuật Hán Nôm ngữ tại khu di tích Đình Hải Châu thông qua các tham luận của Nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Thắng, (Phó Chủ tịch Hội Hán Nôm), ThS. Bùi Văn Tiếng ( Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử ), TS. Nguyễn Hoàng Thân (Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn; Trường Đại học Sư phạm)... đã đối chiếu, làm rõ nghĩa các hiện vật và văn bia tại đây, đặc biệt là những bản văn khắc trên gỗ, đá, hoặc các tài liệu chép tay được thể hiện bằng chữ Hán Nôm, không chỉ mang ý nghĩa học thuật sâu sắc mà còn có tính cấp thiết trong bối cảnh hiện nay, góp phần đi sâu vào việc khảo cứu các di vật Hán Nôm tại đình. Từ đó làm thêm sáng tỏ những giá trị văn hóa, tín ngưỡng, và lịch sử của di tích, không những chỉ được lưu giữ mà còn được truyền lại cho các thế hệ mai sau.

Cũng tại hội thảo này, các nhà nghiên cứu đã nêu một số ý kiến đề xuất xung quanh các vấn đề sau: Bảo tồn, cải tạo, nâng cấp đình gắn liền với tôn vinh giá trị của đình làng. Cùng đó, mở rộng quy mô khu di tích Đình làng Hải Châu đúng theo quy hoạch chung của thành phố, bảo đảm khớp nối đồng bộ với cảnh quan, hạ tầng xung quanh, hình thành bảo tàng sống tại khu vực. Không gian trụ sở Hải Châu sử dụng khai thác theo quần thể di tích. Từng bước phục chế văn bia, hoành phi câu đối bị hư hỏng; bảo quản, gìn giữ hiện vật di tích theo kỹ thuật khoa học phù hợp có quy chế quản lý khai thác hiện vật tránh tình trạng xuống cấp. Bên cạnh văn bia câu đối cần kèm bản dịch chữ Quốc ngữ để du khách tiện theo dõi. Mặc khác, tài liệu về 42 Chư phái tộc hiện chưa có. Nghiên cứu bổ sung di sản văn hóa quý giá này mang ý nghĩa giáo dục lịch sử sâu sắc về công cuộc mở cõi.

Cũng theo các nhà nghiên cứu, Lễ hội Đình làng Hải Châu gắn với nghi lễ tín ngưỡng, trò chơi dân gian… là tập hợp nhiều giá trị về văn hóa lịch sử đã đưa vào chuỗi tham quan du lịch mùa lễ hội của TP Đà Nẵng. Vì vậy, thành phố nên ấn định một ngày cố định trong năm để người dân và du khách biết, ghi nhớ đến tham quan chiêm ngưỡng nét đẹp di tích và tham gia hòa mình với không gian lễ hội.

Trung Sáng