Cho phép trường ĐH nghệ thuật, thể thao đào tạo trình độ cao đẳng là phù hợp với thông lệ quốc tế

Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp là cho phép các cơ sở giáo dục đại học nếu đủ điều kiện có thể đăng ký đào tạo trình độ cao đẳng, nhưng chỉ trong một số ngành nghề và phải theo quy định của Chính phủ.

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc, trên thực tế, sẽ có một số trường cao đẳng sáp nhập với cơ sở giáo dục đại học, nếu không cho phép cơ sở giáo dục đại học đào tạo trình độ cao đẳng sẽ không thể sáp nhập được.

Đánh giá về nội dung này, theo lãnh đạo một số cơ sở giáo dục đại học, việc cho phép trường đại học đào tạo trình độ cao đẳng là hợp lý, phù hợp với chủ trương tinh gọn và sáp nhập hiện nay. Song, cần nghiên cứu kỹ lưỡng đối với cơ sở giáo dục đại học thuộc khối ngành nào thì được đào tạo trình độ cao đẳng.

Tận dụng được cơ sở vật chất và đội ngũ giảng dạy, phù hợp với thông lệ quốc tế

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Phan Lê Chung - Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Nghệ thuật, Đại học Huế cho rằng, việc đào tạo nhóm ngành nghề đặc thù, trong đó có nghệ thuật đòi hỏi quá trình hình thành năng lực nghề nghiệp liền mạch, cần được triển khai theo mô hình tích hợp từ sớm.

Vì vậy, việc cho phép cơ sở giáo dục đại học nhóm ngành nghệ thuật, thể thao nếu đủ điều kiện đào tạo trình độ cao đẳng sẽ mang đến nhiều thuận lợi.

Tiến sĩ Phan Lê Chung - Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Nghệ thuật, Đại học Huế. Ảnh: NVCC.

Trước hết, trường đại học hoàn toàn có đủ năng lực để đào tạo trình độ cao đẳng. Với đội ngũ giảng viên có trình độ và chất lượng cao, trong đó có các giảng viên là giáo sư, phó giáo sư sẽ giúp người học nhận được chất lượng giảng dạy tốt hơn so với một số trường cao đẳng nghề nghiệp.

Hơn nữa, trường đại học có thể theo dõi kế hoạch học tập của người học trên một lộ trình dài nhiều năm, từ cao đẳng lên đại học. Điều đó cũng giúp các trường đào tạo lĩnh vực đặc thù như nghệ thuật, thể thao, có thể phát hiện và bồi dưỡng tài năng một cách hiệu quả hơn.

Cùng chung quan điểm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Quyết - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Thể dục thể thao Hà Nội cho rằng, việc cho phép trường đại học đào tạo trình độ cao đẳng sẽ mang đến nhiều lợi ích đối với cả trường đại học lẫn người học.

Trong lĩnh vực đặc thù như nghệ thuật và thể thao, việc phát triển năng lực nghề nghiệp là một quá trình liên tục và không nên chia nhỏ thành các bậc học tách biệt. Vì vậy, cần áp dụng mô hình đào tạo tích hợp, dài hạn và cá nhân hóa ngay từ sớm để đảm bảo tính liền mạch.

Việc cho phép các trường đại học đào tạo trình độ cao đẳng trong một số ngành đặc thù là hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế và mô hình này đã được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng hiệu quả.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Quyết - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Thể dục thể thao Hà Nội. Ảnh: website nhà trường

Thầy Quyết cũng nhấn mạnh, khi cho phép cơ sở giáo dục đại học thuộc lĩnh vực nghệ thuật, thể thao đào tạo trình độ cao đẳng sẽ tạo ra nguồn tài năng dồi dào cho các bậc học cao hơn.

Mặt khác, cơ sở giáo dục đại học có thể chủ động chọn lựa và bồi dưỡng sinh viên trở thành giáo viên, giảng viên trong tương lai. Từ đó, mở ra nhiều cơ hội học tập hơn cho người học trình độ cao đẳng.

Hơn nữa, điều này cũng phù hợp với chủ trương tinh gọn, sáp nhập hiện nay là sáp nhập trường cao đẳng vào trường đại học. Khi đó, các trường đại học sẽ trở thành đơn vị đào tạo nhiều bậc học, được phép tổ chức giảng dạy từ trình độ cao đẳng lên đến trình độ đại học và sau đại học, từ đó tạo ra hệ thống đào tạo có tính liên tục, thống nhất.

Xác định cơ sở giáo dục nào được phép đào tạo trình độ cao đẳng cần căn cứ vào sứ mạng của trường đó

Tuy nhiên, theo thầy Nguyễn Duy Quyết, hiện nay, hệ thống đào tạo ở bậc cao đẳng và đại học có những mục tiêu và trọng tâm riêng biệt.

Cụ thể, đối với bậc cao đẳng, chương trình đào tạo chú trọng vào việc rèn luyện và củng cố kỹ năng nghề nhằm trang bị cho người học những năng lực thực hành chuyên môn cần thiết. Ngược lại, bậc đại học đặt ra những yêu cầu cao hơn, đòi hỏi sinh viên phải phát triển sự sáng tạo và tư duy. Các đơn vị đào tạo đại học nếu đào tạo trình độ cao đẳng, thì phải giảng dạy cho những sinh viên chưa từng được trang bị kiến thức nền tảng chuyên sâu về thể thao hay nghệ thuật.

Vì vậy, để vượt qua thách thức này, chương trình đào tạo cần tích hợp cả những nội dung cơ bản của chương trình đào tạo cao đẳng vào chương trình giảng dạy đại học. Từ đó, xây dựng một hệ thống đào tạo liên thông liền mạch, hợp lý.

Hệ thống này cần được thiết lập nhằm đảm bảo quá trình đào tạo bắt đầu từ việc phát hiện và nuôi dưỡng tài năng của người học ngay từ giai đoạn cao đẳng, tạo tiền đề vững chắc để sau đó chuyển tiếp lên bậc đại học, nơi các năng lực sẽ được phát triển ở mức độ cao hơn.

Sinh viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục thể thao Hà Nội tại Giải vô địch Karate các trường Đại học, Học viện, Cao đẳng Hà Nội năm 2025. Ảnh website nhà trường.

Còn theo thầy Phan Lê Chung, hiện hệ thống giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp đang là 2 loại hình khác nhau, dẫn đến nhiều rào cản trong vận hành các mô hình đào tạo đặc thù. Do đó, điểm mới trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp này sẽ hợp thức hóa, tạo căn cứ pháp lý rõ ràng đối với việc đào tạo liên tục và bền vững.

Song, việc cho phép một số trường đại học đào tạo trình độ cao đẳng cần căn cứ vào sứ mệnh, đặc thù và kế hoạch phát triển của từng cơ sở giáo dục đại học và ở các địa phương.

Việc thúc đẩy xu hướng hợp nhất các trường cao đẳng vào đại học, mặc dù mang lại nhiều lợi ích về liên thông, nhưng cần phải được thực hiện một cách thận trọng để đảm bảo sự cân bằng trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Bởi việc duy trì thị phần và vai trò của các trường cao đẳng hiện tại tại địa phương vẫn cần được chú trọng. Các trường cao đẳng có sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực trực tiếp phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của chính địa phương đó.

Do đó, ngay cả khi các trường cao đẳng tại địa phương được sáp nhập vào các đại học lớn, việc duy trì đào tạo trình độ cao đẳng vẫn là một yêu cầu tất yếu. Bởi thị trường lao động vẫn cần nguồn nhân lực có trình độ cao đẳng ở nhiều ngành nghề khác nhau. Điều quan trọng nhất là các chương trình đào tạo đảm bảo chất lượng, phù hợp với nhu cầu và đặc điểm của từng vùng miền.

Ảnh minh họa (Nguồn: Website Trường Đại học Nghệ thuật, Đại học Huế).

Hơn nữa, quy định về việc cho phép cơ sở giáo dục đại học đào tạo trình độ cao đẳng cần được đi kèm với các cơ chế quản lý và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt. Nếu không có sự phân định rõ ràng về vai trò và sứ mạng đào tạo của từng nhóm trường, quy định này có thể dẫn đến tác dụng ngược.

Điều này có thể gây ra sự chồng chéo, lãng phí nguồn lực trong hệ thống và khiến một số cơ sở giáo dục lợi dụng để mở rộng quy mô đào tạo, không phù hợp với nhu cầu xã hội và định hướng phát triển chung của nền giáo dục.

Mạnh Dũng