Chợ chiều Phú Túc
Có ai đó đã từng nói, muốn tìm hiểu về một vùng đất, hãy đến phiên chợ của nơi ấy. Và chợ chiều thị trấn Phú Túc (huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) là nơi như thế khi hội tụ những nét đặc sắc rất riêng của miền quê vùng chảo lửa mà hiếm nơi nào có được.
Chợ chiều Phú Túc vốn là phiên chợ tự phát trên vỉa hè của các tuyến đường xung quanh chợ Phú Túc như Hai Bà Trưng, Nguyễn Văn Trỗi…Chợ bắt đầu khoảng 15 giờ hàng ngày đến khi tối mịt. Chợ có hơn 30 “sạp” hàng hóa của những nông dân chân đất trong vùng.
Trở về từ nương rẫy, chị Ksor H’Vơt (buôn Kết, thị trấn Phú Túc) mang chiếc gùi đựng hơn chục bó tiang liang ra chợ bán. Sau những cơn mưa, cây tiang liang trên rừng trổ lá non mơn mởn. Tranh thủ giờ nghỉ trưa, chị đi bẻ những ngọn lá non rồi dùng dây cỏ buộc thành từng bó ngay ngắn xếp vào gùi. Mỗi bó, chị bán với giá 5 ngàn đồng. Cặm cụi tìm trong những bụi le, chị H’Vơt cũng bẻ được hơn chục búp măng tươi roi rói.
Và đó là những món hàng mà chị H’Vơt tranh thủ đem ra chợ chiều với hy vọng sẽ kiếm thêm đồng ra đồng vào trang trải cuộc sống. Nhà có 3 con đang tuổi ăn tuổi học, vợ chồng chị làm lụng vất vả với hơn 5 sào mì song cuộc sống vẫn rất khó khăn. Song từ khi tranh thủ nhặt nhạnh những sản vật trên rừng quanh nương rẫy, mỗi ngày chị có thêm 50-100 ngàn đồng để đong thêm cân gạo, mua cho lũ nhỏ thêm cái bánh hay dành dụm mua được bộ quần mới. Hơn cả, mỗi bữa cơm tối của gia đình có thêm con cá, miếng thịt.
“Mùa này tiang liang đang non và ngon lắm nên mình hái về bán. Nhiều người rất thích ăn lá này, vừa ăn kèm với các món nướng, lại có thể giã làm muối chấm hay giã cùng với cá khô ăn đều ngon. Có người còn mua để làm quà gửi đi xa nữa. Gặp mùa khác thì mình có khi đi hái lá giang, cỏ thơm, hoặc đi bắt kiến về để bán. Buổi trưa mình đi khoảng 1 giờ hái lá, bẻ măng, chiều về bán khoảng 2 giờ rồi còn về nấu cơm. Dù không được bao nhiêu nhưng cũng có thêm ít đồng lo ăn mặc cho con”-chị H’Vơt tâm sự.
Cạnh đó, bà Ksor H’Rin (buôn Dù, thị trấn Phú Túc) cũng lụi cụi buộc bì lá mì trông rất bắt mắt cho khách lựa chọn. Có lẽ hiếm ở chợ nào bán sẵn món lá mì xào cà đắng như ở chợ chiều Phú Túc. Trong túi bóng là lá mì đã được vò nhuyễn với “combo” cà dại, cà đắng, ớt, măng, hoa đu đủ đực và được bán với giá…10 ngàn đồng.
Bà H’Rin cho biết: “Mỗi bì có thể nấu cho 3-4 người ăn thoải mái. Mua về chỉ cần thêm mắm muối, ai thích ăn cá hấp hay thịt ba chỉ thì bỏ thêm vào rồi xào lên một chút là có thể ăn ngay. Ở đây rất nhiều người thích ăn lá mì nhưng không có thời gian sơ chế vì vò lá mì mất nhiều thời gian. Tôi già rồi, làm nương không khỏe như lũ trẻ nên chịu khó làm thêm món này rồi mang ra chợ bán để đỡ đần con cháu, bán khi nào hết thì về chứ không để sang ngày mai được”.
Ở vùng đất nằm bên bờ sông Ba, chợ chiều cũng không thể thiếu những loại cá, tôm mà con sông này ban tặng. Những mớ tép tươi rói nhảy tanh tách đến những chú cá chốt, cá bống, cá trắng…đều dễ dàng tìm thấy ở chợ chiều Phú Túc. Chị Nguyễn Thị Hiền (thôn Bình Minh, xã Phú Cần) chia sẻ: “Sáng sớm, vợ chồng tôi đi gỡ lưới được bao nhiêu sẽ bỏ vào phiên chợ buổi sáng, rồi tiếp tục thả lưới cho buổi chiều nên tôm cá rất tươi. Người mua rất thích những đồ tươi vừa được vớt ở sông lên nên tôi chỉ bán khoảng 1 giờ là hết”.
Ở phiên chợ còn có những sản vật của địa phương như kiến và trứng kiến tươi, nấm mối, cà đắng, dưa gang, ớt, hoa đu đủ đực…có thể khơi gợi vị giác của bất kỳ du khách nào. Không ai nhớ rõ chợ chiều Phú Túc có tự bao giờ, song nó đã đi vào miền ký ức của biết bao người dân nơi đây, đặc biệt với những người xa quê hương.
Anh Nguyễn Ngọc Sơn (TP. Hồ Chí Minh) bồi hồi: “Vì công việc mà tôi phải đi làm xa nhưng lúc nào cũng nhớ mãi hương vị của các món ăn dân dã, bình dị ở quê. Bởi vậy mỗi lần về, tôi lại đi chợ chiều để tìm hương vị ấy, nó đặc trưng mà không nơi nào có được. Vợ tôi không phải người ở Krông Pa nhưng cũng rất thích đi chợ chiều, nhìn món gì cũng tươi, cũng ngon và đều muốn mua. Tôi vẫn thường nhờ người nhà mua rồi gửi xe vào, nhưng thú vị nhất vẫn là được đi dạo chợ thế này. Tôi nghĩ chợ chiều có thể là một điểm đến du lịch rất hấp dẫn vì tôi tin nhiều người thích khám phá sẽ bị mê hoặc”.