Chính sách tài khóa mở rộng tiếp sức cho tăng trưởng

Chính sách giảm thuế, phí... thời gian qua đã góp phần thúc đẩy tiêu dùng nội địa, kích thích tăng trưởng. Ảnh: Đức Thanh

PV: Thưa ông, qua theo dõi tình hình kinh tế, các chính sách kinh tế vĩ mô, ông đánh giá thế nào về hướng điều hành chính sách tài khóa những năm gần đây?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Chính sách tài khóa của chúng ta đã được điều hành theo hướng mở rộng, xuyên suốt từ đầu nhiệm kỳ, trong những năm phòng chống dịch bệnh, phục hồi tăng trưởng và đặc biệt là năm 2025.

Cùng với chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa qua điều hành thu chi đã cung cấp nguồn lực lớn cho nền kinh tế. Chỉ riêng đầu tư công năm nay đã tăng đáng kể so với năm ngoái, theo dự toán ngân sách Quốc hội giao là 790.000 tỷ đồng so với dự toán năm 2024 là 677.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó còn một số các dự án chưa có trong dự toán, sẽ được bổ sung tới đây. Các công trình này khi đi vào triển khai yêu cầu nguồn vốn rất lớn. Bên cạnh đó, Quốc hội đã thông qua nhiều chính sách về giảm thuế, từ đó có thêm nguồn lực cho người dân và doanh nghiệp.

Một nguồn lực nữa năm nay cũng sẽ được đưa vào nền kinh tế là qua chính sách tiền lương sau khi chúng ta nâng lương năm ngoái, tiền chi trả chế độ chính sách cho những người nghỉ việc khi thực hiện sắp xếp bộ máy. Quốc hội đã cho phép bổ sung 44.000 tỷ đồng vào ngân sách trung ương để chi trả chế độ khi sắp xếp bộ máy. Như vậy một lượng tiền rất lớn sẽ được cung ra nền kinh tế và đây chính là độ mở rất lớn của chính sách tài khóa.

PV: Như vậy, chính sách tài khóa đã được điều hành theo hướng mở rộng. Quốc hội còn cho phép Chính phủ có thể tăng bội chi nếu cần thiết. Theo ông, điều này có ý nghĩa thế nào trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Chắc chắn khi chính sách tài khóa mở rộng sẽ tạo động lực lớn thúc đẩy tăng trưởng.

Thời gian vừa qua, hàng loạt các chính sách miễn, giãn, giảm thuế, phí, tiền thuê đất đã góp phần kích cầu tiêu dùng, giảm chi phí cho doanh nghiệp và người dân, qua đó góp phần hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh phục hồi. Về mặt này, tôi đánh giá các chính sách thuế Chính phủ triển khai đã phát huy hiệu quả tương đối tốt. Khi các động lực như là xuất khẩu gặp khó, thúc đẩy tiêu dùng sẽ tạo thành trụ đỡ cho tăng trưởng trong nước.

Về phía động lực đầu tư, chúng ta đang triển khai các dự án rất lớn, cần nguồn vốn nhiều. Đó đều là những dự án đặc biệt quan trọng cho nền kinh tế, không phải là chỉ cho 10 – 20 năm tới mà lâu dài hơn thế rất nhiều. Đó là những dự án xứng đáng để đầu tư mà lẽ ra nếu trước đây chúng ta có điều kiện, có nguồn lực để đầu tư sớm hơn thì tốt hơn nhiều.

PV: Khi chính sách tài khóa đang dốc sức cho tăng trưởng với quy mô lớn như vậy, ông có điều gì cần lưu ý?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Cái gì cũng có hai mặt của vấn đề, không có gì hoàn toàn tốt hay xấu. Tăng trưởng cao thì đi liền với đó là sức ép về lạm phát và các yếu tố ổn định vĩ mô, về nợ công, an toàn tài chính quốc gia.

Dù là tiền đi vay hay tiền ngân sách có được, nếu đầu tư đúng chỗ, thiết thực mà mang lại hiệu quả, tạo ra tăng trưởng thực sự cho nền kinh tế thì sự đầu tư đó mới là an toàn, đúng đắn.

Còn nếu chỉ bơm tiền ra mà không tính toán kỹ hiệu quả, đầu tư không chính xác thì hậu quả sẽ đến ngay trước mắt và lâu dài. Đầu tư không hiệu quả có thể tạo ra gánh nặng lớn cho nền kinh tế, không những không tạo ra tăng trưởng mà còn làm tăng nợ nần, thâm hụt ngân sách, sự bền vững của nền kinh tế sẽ bị ảnh hưởng.

Năm nay, lượng tiền đưa ra nền kinh tế qua các chính sách khá lớn. Điều quan trọng là có giải pháp điều hướng dòng tiền đó vào những lĩnh vực phù hợp, tránh chỉ để chảy vào các lĩnh vực đầu cơ, hay bất động sản. Nếu không, sẽ gây bong bóng tài sản, tạo sức ép lớn cho lạm phát

Một vấn đề nữa là làm sao huy động được các nguồn lực quốc gia để đầu tư vào trúng các dự án trọng điểm. Hiện nay, tiền đầu tư cho các dự án lớn vẫn thiếu, trong khi đi vay thì khó khăn. Nếu nguồn vốn không tập trung đúng địa chỉ mà dàn trải vào các dự án nhỏ lẻ, ít hiệu quả, manh mún sẽ gây phản tác dụng.

PV:Trong phiên chất vấn tại Quốc hội vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã cho biết, hiện nay tất cả các dự án trọng điểm đều đạt tiến độ, không có dự án nào bị chậm. Tình trạng đầu tư manh mún, dàn trải đã được khắc phục cơ bản. Theo ông, đây có phải là tín hiệu tích cực của đầu tư công trong giai đoạn tới hay không?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Đúng vậy, đây là tín hiệu rất tích cực. Các dự án lớn là nơi sử dụng nguồn vốn rất lớn, khi triển khai đúng tiến độ sẽ sớm đem lại những hiệu quả như chúng ta kỳ vọng, tạo tác động lan tỏa trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, với các dự án nhỏ, tôi cho rằng vẫn cần phải rà soát, kiểm soát chặt chẽ, nhất là trong bối cảnh sắp xếp lại bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính như hiện nay. Các dự án lớn vẫn luôn được sự đốc thúc từ Chính phủ. Còn các dự án nhỏ ở địa phương, tôi được phản ánh là sẽ có nhiều dự án đình trệ, thay đổi, điều chuyển trong quá trình sắp xếp. Do chính quyền địa phương chưa sát sao, nên công tác giải phóng mặt bằng chậm, chất lượng dự án chưa cao… Do đó, thời gian tới, cần có sự quan tâm, rà soát, đôn đốc để tránh tái diễn tình trạng đầu tư dàn trải, kém hiệu quả.

PV: Trong một số báo cáo, có tổ chức quốc tế khuyến nghị Việt Nam vẫn cần phải mở rộng chính sách tài khóa hơn nữa. Theo ông, điều này có phù hợp?

Đại biểu Trần Văn Lâm: Các tổ chức quốc tế thì vẫn thường có các khuyến nghị như vậy. Về lý thuyết tăng chi tiêu công, nới lỏng tài khóa sẽ thúc đẩy tăng trưởng. Nhưng, như tôi đã nói, chính sách tài khóa của chúng ta đang rất mở rộng. Và yếu tố quan trọng hơn cả việc tiêu nhiều hay ít là tính hiệu quả.

Nếu chúng ta chi tiêu không hiệu quả, hệ số ICOR cao, đầu tư dàn trải, chậm tiến độ… thì càng đầu tư nhiều càng thua lỗ, tạo gánh nặng lâu dài cho nền kinh tế. Cho nên, quan trọng là chúng ta biết lượng sức mình ở đâu, lựa chọn đầu tư thế nào cho hợp lý, cân bằng các yếu tố ổn định vĩ mô.

Việc quyết định đầu tư vào những chương trình, dự án nào để mang lại hiệu quả, đúng thời điểm còn quan trọng hơn là quy mô đầu tư lớn hay không.

PV: Xin cảm ơn đại biểu!

Hoàng Yến