Chính sách nhân văn, thiết thực trong giáo dục

Cô và học sinh Trường mầm non Chế Tạo (xã Chế Tạo, huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái) trong giờ học nhận biết con vật. (Ảnh: Thanh Sơn)

Năm 2024, bão số 3 (Yagi) đổ bộ vào nước ta với sức tàn phá ghê gớm, gây hậu quả nặng nề tới nhiều địa phương. Điều đáng nói, cơn bão đổ bộ ngay trước thềm năm học mới 2024-2025, khiến nhiều học sinh, gia đình, trường học gặp muôn vàn khó khăn.

Trong đó, ngành giáo dục tỉnh Yên Bái bị thiệt hại nặng nề, với hai giáo viên và tám học sinh bị thiệt mạng; 28 trường bị ngập lụt, 35 trường bị sạt lở, gây thiệt hại về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, sách vở của nhà trường và các em học sinh; hàng chục nghìn ngôi nhà của các hộ dân cũng bị ảnh hưởng, thiệt hại.

Vì vậy, Yên Bái đã thực hiện chính sách hỗ trợ học phí cho học sinh mầm non, học sinh THPT trên địa bàn nhằm chia sẻ khó khăn, hỗ trợ phụ huynh và học sinh. Năm học 2024-2025, Yên Bái có hơn 73.700 học sinh các cấp trên địa bàn tỉnh được miễn học phí, với số tiền hơn 48 tỷ đồng.

Chị Phạm Thị Giới ở xã Châu Quế Hạ, huyện Văn Yên (Yên Bái) chia sẻ: Gia đình làm nông nên tiền bạc cũng chẳng dư dả gì, lo tiền học cho hai con mỗi năm rất vất vả. Đến kỳ đóng học phí là lại phải xoay xở, tính toán đủ đường. Giờ được miễn học phí, tôi thấy nhẹ nhõm hẳn, bớt đi một khoản lo. Chính sách này thật sự rất ý nghĩa, giúp cha mẹ bớt gánh nặng, con cái cũng có cơ hội học hành đầy đủ hơn.

Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Yên Bái Đào Anh Tuấn cho biết, nhờ được miễn học phí cho nên dù còn nhiều khó khăn nhưng ngành giáo dục tỉnh đã thực hiện huy động được trẻ ra lớp mẫu giáo đạt 97,4% (tăng 1,7% so với năm học trước); tỷ lệ huy động trẻ 5 tuổi đạt 99,98% (tăng 0,02% cùng kỳ năm học trước); 100% số trẻ nhóm, lớp học được học hai buổi/ngày và được khám sức khỏe định kỳ, được cân đo, chấm biểu đồ theo dõi sự phát triển của trẻ theo quy định.

Đáng chú ý, tỉnh đã thực hiện thành công mô hình "Trường học hạnh phúc" đối với 400 cơ sở giáo dục (đạt 88,7%) số trường. Nhiều đơn vị có cách làm hay, sáng tạo gắn với thực tiễn đơn vị, góp phần nâng cao chỉ số hạnh phúc của người dân miền núi Yên Bái.

Không chỉ những địa phương chịu ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh mà một số địa phương có điều kiện phát triển kinh tế-xã hội tốt cũng chú trọng, quan tâm, chăm lo đến giáo dục và đào tạo, sớm có chính sách miễn học phí cho học sinh, góp phần bảo đảm tốt an sinh xã hội. Trong đó, Đà Nẵng từ năm 2021 đến nay đã thực hiện chính sách miễn học phí cho học sinh toàn thành phố với số kinh phí hàng trăm tỷ đồng.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thi cho biết: Chia sẻ, đầu tư cho giáo dục luôn là ưu tiên hàng đầu của thành phố trong chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội. Chính sách miễn học phí nhằm tiếp tục giải quyết khó khăn của người dân trong tình hình hiện nay, tạo công bằng trong xã hội, thúc đẩy phát triển giáo dục nông thôn, vùng khó khăn, góp phần thu hút nhân tài và người lao động.

Còn Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Đà Nẵng Lê Thị Bích Thuận cho biết: Đến nay, thành phố đã có bốn năm liên tiếp thực hiện chính sách hỗ trợ học phí hoàn toàn cho giáo dục mầm non, phổ thông công lập trong chín tháng. Việc miễn học phí đã giúp giảm đáng kể áp lực tài chính cho phụ huynh, đồng thời tăng tỷ lệ học sinh đến trường, hạn chế tình trạng bỏ học. Chính sách này không chỉ mang lại lợi ích trước mắt, mà còn là một sự đầu tư chiến lược cho tương lai của đất nước; tạo động lực để ngành giáo dục thành phố Đà Nẵng có điều kiện phát triển toàn diện.

"Bên cạnh đó, Đà Nẵng còn đầu tư mạnh vào cơ sở vật chất và cải thiện chất lượng giảng dạy. Kết quả là hệ thống giáo dục của thành phố có sự phát triển vượt bậc, trở thành một trong những địa phương có chất lượng giáo dục cao" - bà Thuận đánh giá.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, cả nước có 10 tỉnh, thành phố đã ban hành nghị quyết của hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố về miễn học phí mầm non, phổ thông trong năm học 2024-2025 gồm: Quảng Ninh, Hải Phòng, Yên Bái, Vĩnh Phúc, Quảng Nam, Khánh Hòa, Đà Nẵng, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Dương và Long An.

Việc Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến hết THPT công lập trên toàn quốc (thực hiện từ tháng 9/2025 trở đi) sẽ góp phần quan trọng làm tăng chất lượng giáo dục, được sự đồng thuận cao của xã hội, phù hợp sự ưu việt của chế độ, chủ trương của Đảng, Nhà nước đối với giáo dục và phù hợp xu thế chung của các nước phát triển.

Theo thống kê, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (chưa bao gồm học sinh học tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên). Nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện chủ trương miễn học phí cho các đối tượng nêu trên là khoảng 30 nghìn tỷ đồng.

Vụ trưởng Kế hoạch tài chính (Bộ Giáo dục và Đào tạo) Trần Thanh Đạm cho biết, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp các bộ, ngành địa phương, cơ sở giáo dục nghiên cứu, tham mưu cấp thẩm quyền, xem xét quyết định các chính sách cụ thể để miễn học phí, trước tiên bảo đảm về điều kiện trường, lớp công lập để bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục học sinh.

Đối với thực tiễn phát triển giáo dục dân lập, tư thục, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ nghiên cứu, tham mưu về các quy định liên quan đến học phí và mức cấp bù, hỗ trợ học sinh mầm non, THPT ở các cơ sở này để phù hợp quy định pháp luật và phù hợp thực tiễn.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Quang Báo, nguyên Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm Hà Nội, việc Bộ Chính trị quyết định miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ bậc mầm non đến hết THPT công lập trên phạm vi cả nước không chỉ nhận được sự hoan nghênh từ dư luận xã hội, mà còn mang lại niềm vui cho từng gia đình, niềm hạnh phúc chung của cả đất nước, khi thế hệ tương lai được đầu tư để tiếp nối sự phát triển của thế hệ trước.

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có cả những nước có điều kiện kinh tế khó khăn, đã thực hiện chính sách miễn học phí nhằm bảo đảm công bằng giáo dục và phát triển nguồn nhân lực. Việc Việt Nam chính thức áp dụng chủ trương này không chỉ thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến an sinh xã hội, mà còn khẳng định một tầm nhìn chiến lược, tạo động lực mạnh mẽ để đất nước vươn lên trong tương lai, để thấy rằng sự học và học tập suốt đời là trên hết.

QUỲNH NGUYỄN và ĐÀO SƠN