Chính quyền Trump rút lệnh sa thải người của ông Musk chỉ trong 24 giờ

Theo nguồn tin của AP, 350 nhân viên tại Cơ quan An ninh Hạt nhân Quốc gia Mỹ (NNSA) đột ngột bị sa thải hôm 13/2, một phần trong chiến dịch cắt giảm 2.000 nhân viên trên toàn Bộ Năng lượng. Chiến dịch do Ủy ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) mà ông Elon Musk đứng đầu thực hiện.

Một số người mất quyền truy cập vào email trước khi biết mình bị sa thải. Một số khác đến văn phòng hôm 14/2 nhưng bị khóa ở bên ngoài.

Tuy nhiên đến đêm muộn 14/2, giám đốc điều hành của cơ quan, Teresa Robbins, ban hành một bản ghi nhớ hủy bỏ lệnh sa thải đối với tất cả, trừ 28 nhân viên.

Bộ Năng lượng Mỹ.

“Lá thư này có vai trò như thông báo chính thức rằng quyết định chấm dứt hợp đồng được gửi tới bạn vào ngày 13/2/2025 đã bị hủy bỏ, có hiệu lực ngay lập tức", bản ghi nhớ viết.

NBC News cho biết NNSA không thể liên lạc được với tất cả nhân viên được phục chức sau khi bị sa thải, và một số người đang cân nhắc xem có nên quay lại làm việc hay không, do sự bất ổn do DOGE tạo ra.

Tuyên bố chính thức từ Bộ Năng lượng không thống nhất với những thông tin này, khi cho biết chưa đến 50 nhân viên của Cơ quan An ninh Hạt nhân Quốc gia bị sa thải, nói họ là "nhân viên thử việc", "chủ yếu giữ các vai trò hành chính và thư ký".

Động thái sa thải cũng đã khiến một nhân viên cấp cao của NNSA phải đăng cảnh báo và kêu gọi hành động.

“Đây là thời điểm then chốt. Chúng ta phải quyết định xem liệu mình thực sự cam kết với việc dẫn đầu trên trường thế giới, hay sẽ hài lòng với việc hệ thống đảm bảo tương lai của quốc gia bị phá hoại. Việc cắt giảm lực lượng lao động liên bang chịu trách nhiệm cho các chức năng này có thể được coi là hành động liều lĩnh nhất và là hành động cơ hội gây bất lợi nhất", Phó giám đốc bộ phận Rob Plonski đăng trên LinkedIn.

NNSA phụ trách bảo trì, tân trang và giữ an toàn cho hơn 3.000 đầu đạn hạt nhân của Mỹ. Cơ quan này cũng giám sát việc sản xuất đầu đạn hạt nhân mới. Ngân sách hàng năm của họ là 25 tỷ USD và có hơn 57.000 nhân viên.

Quốc hội cũng giao cho cơ quan này nhiệm vụ ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân, nghiên cứu và phát triển hệ thống đẩy hạt nhân cho tàu ngầm, chỉ đạo các phòng thí nghiệm quốc gia cung cấp kiến thức khoa học và kỹ thuật quan trọng cho hệ thống vũ khí hạt nhân của Mỹ. Phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos lịch sử ở New Mexico, nơi diễn ra Dự án Manhattan tuyệt mật trong Thế chiến II cũng thuộc hệ thống này.

Điều đáng ngạc nhiên là, mặc dù đóng vai trò quan trọng từ lâu trong chiến lược quốc phòng của quân đội, cơ quan này lại trực thuộc Bộ Năng lượng chứ không phải Bộ Quốc phòng Mỹ.

Một trong những văn phòng bị ảnh hưởng nặng nề nhất của cơ quan trong đợt cắt giảm là Nhà máy Pantex gần Amarillo, Texas, nơi phải cắt giảm khoảng 30% nhân sự. Những nhân viên này làm việc trong khâu lắp ráp lại đầu đạn, một trong những công việc nhạy cảm nhất trong ngành vũ khí hạt nhân, với mức độ đảm bảo an toàn cao nhất.

Daryl Kimball, giám đốc điều hành của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí hạt nhân, bình luận: "Những người của DOGE đến đây mà không hề biết các bộ phận này chịu trách nhiệm về việc gì. Họ có vẻ không nhận ra rằng cơ quan này có vai trò là bộ vũ khí hạt nhân nhiều hơn là Bộ Năng lượng".

Trong khi một số nhân viên của Bộ Năng lượng bị sa thải nằm trong các thỏa thuận về hiệu quả năng lượng và tác động của biến đổi khí hậu, những vấn đề không được chính quyền ông Trump ưu tiên, thì nhiều người khác lại xử lý các vấn đề hạt nhân, ngay cả khi họ không trực tiếp làm việc trong các chương trình vũ khí. Các công việc này bao gồm việc quản lý các bãi rác thải phóng xạ lớn và đảm bảo vật liệu ở đó không gây ô nhiễm thêm cho các cộng đồng lân cận.

Nhiều nhân viên liên bang từng làm việc trong các chương trình hạt nhân của Mỹ đã dành toàn bộ sự nghiệp của mình ở đó. Một làn sóng nghỉ hưu trong những năm gần đây khiến cơ quan này mất đi nhiều năm kiến thức, nhưng hiện tại họ nỗ lực hiện đại hóa vũ khí hạt nhân trị giá 750 tỷ USD - bao gồm tên lửa đạn đạo liên lục địa mới trên đất liền, máy bay ném bom tàng hình mới và đầu đạn phóng từ tàu ngầm mới. Để ứng phó, các phòng thí nghiệm tích cực tuyển dụng trong vài năm qua. Đến năm 2023, 60% lực lượng lao động làm việc ở đây có thời gian làm dưới 5 năm.

Phương Anh (Nguồn: New York Times, AP )