Chính quyền Trump có đang cân nhắc rút Mỹ khỏi NATO?

Theo Newsweek, cuối tuần trước, các thông tin không rõ nguồn gốc bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội, cho rằng Washington đang "cân nhắc" việc rời bỏ liên minh quân sự đã gắn kết Mỹ và châu Âu từ năm 1949.

Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Brussels, Bỉ vào năm 2018 - Ảnh: Getty

Cùng lúc đó, các cuộc đàm phán Mỹ - Nga tại Ả Rập Saudi đã khiến châu Âu càng thêm bất an về khả năng bị gạt ra ngoài các cuộc thảo luận quan trọng liên quan đến an ninh khu vực. Các quan chức cấp cao Mỹ gần đây cũng đưa ra những bình luận cho thấy Washington có thể đang theo đuổi một chính sách mang đậm chủ nghĩa dân tộc hơn.

Nhiều lãnh đạo châu Âu đặc biệt lo ngại về tương lai cam kết quân sự của Mỹ với NATO, nhất là khi chính quyền Trump trong quá khứ từng chỉ trích các đồng minh không đóng góp đủ ngân sách quốc phòng.

Ông Trump đã nói gì về NATO?

Từ nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump luôn công khai chỉ trích sự chênh lệch chi tiêu quân sự giữa Mỹ và các đồng minh NATO. Ông đã cảnh báo rằng Washington sẽ không tiếp tục bảo vệ những quốc gia không đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% GDP mà liên minh đặt ra từ năm 2014.

Trong một cuộc vận động tranh cử tại South Carolina vào tháng 2.2024, Trump tuyên bố: "Mọi người phải đóng góp. Nếu không đóng góp, chúng tôi sẽ không bảo vệ họ (châu Âu)".

Tổng thống Trump còn nói rằng nếu một thành viên NATO không đạt mức chi tiêu quân sự cần thiết, ông sẽ khuyến khích Nga "làm bất cứ điều gì họ muốn" đối với nước đó. Đây là một phát biểu gây chấn động, đặt dấu hỏi lớn về cam kết của Mỹ với liên minh.

Trong năm 2019, New York Times từng đưa tin rằng ông Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn rút Mỹ khỏi NATO trong các cuộc thảo luận nội bộ. Sau cuộc bầu cử năm 2024, ông tiếp tục khẳng định "chắc chắn sẽ xem xét khả năng này" nếu các đồng minh không chi tiêu công bằng.

Những đồn đoán về việc rút lui khỏi NATO

Những đồn đoán gần đây được thúc đẩy bởi John Bolton, cựu Cố vấn an ninh quốc gia của chính quyền Trump. Trong một cuộc phỏng vấn của đài LBC (Anh) vào ngày 13.2, ông Bolton tuyên bố rằng "Tổng thống Trump có thể sẽ cố gắng rút Mỹ khỏi NATO, và ông ấy đang đặt ra những điều kiện tiên quyết để thực hiện quyết định đó".

Ông Bolton nhấn mạnh rằng trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Trump đã yêu cầu các nước NATO chi 2% GDP cho quốc phòng, nhưng nay mức yêu cầu đã tăng lên 5%. Ông Bolton tin rằng đây có thể là một cơ sở để chính quyền Trump giải thích cho quyết định rời NATO, vì hầu hết các đồng minh, ngoại trừ một số nước Baltic và Ba Lan, khó có thể đáp ứng.

Bình luận của ông Bolton không phải là thông tin duy nhất khiến dư luận xôn xao. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth, khi phát biểu tại Warsaw (Ba Lan) vào ngày 12.2 cũng nói: "Thực tế chiến lược của Mỹ hiện tại không còn tập trung chủ yếu vào an ninh của châu Âu". Ngoài ra, Phó tổng thống JD Vance, trong một phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich tuần trước, đã gây tranh cãi khi cho rằng "mối đe dọa từ bên trong" của châu Âu nghiêm trọng hơn cả những thách thức đến từ Nga và Trung Quốc.

Những phát biểu này càng làm dấy lên lo ngại rằng chính quyền Trump có thể đang thực sự tái định hình chính sách quốc phòng theo hướng giảm bớt sự hiện diện của Mỹ tại NATO.

Ông Trump có thực sự muốn Mỹ rời NATO?

Các quan chức châu Âu đang tìm kiếm sự rõ ràng từ Washington, trong bối cảnh có nhiều dấu hiệu cho thấy Mỹ có thể thay đổi chính sách đối với NATO.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo rằng nếu Mỹ rút khỏi NATO, nguy cơ Nga mở rộng chiến dịch quân sự sang các nước châu Âu sẽ tăng lên 100%. Cựu Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis nhận định rằng nếu Trump rút 20.000 quân Mỹ khỏi châu Âu, NATO có thể đứng trước nguy cơ tan rã.

Các nhà ngoại giao phương Tây hiện thảo luận về khả năng NATO phải tái cơ cấu mà không có Mỹ, nhưng điều này có thể làm giảm đáng kể sức mạnh răn đe của liên minh.

Tuy nhiều nhà phân tích dự đoán khả năng Tổng thống Trump chỉ đe dọa rút khỏi NATO như một chiến lược gây sức ép, một số chuyên gia tin rằng ông sẽ không thực sự thực hiện bước đi này.

"Tôi không mong đợi ông Trump sẽ rút Mỹ khỏi NATO. Ông ấy có thể tiếp tục gây áp lực về chi tiêu quốc phòng, nhưng việc giải thể NATO sẽ gây ra hậu quả quá lớn", Charles Kupchan, chuyên gia tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại Mỹ, cho biết.

Stephen M. Walt, Giáo sư quốc tế tại Harvard Kennedy School (Mỹ), cũng đưa ra quan điểm tương tự: "Tổng thống Trump không có cam kết sâu sắc với NATO, nhưng có thể ông ấy sẽ thích ở lại để có ảnh hưởng lên chính sách của liên minh".

Trong khi chưa có bằng chứng xác thực về việc Tổng thống Donald Trump chính thức cân nhắc rút khỏi NATO, các phát biểu và chính sách gần đây của chính quyền ông cho thấy một hướng đi có thể suy giảm cam kết của Mỹ với liên minh quân sự này.

Hoàng Vũ