Chính phủ Mỹ đóng cửa lần đầu tiên sau nhiều năm

Chính phủ liên bang Mỹ đã chính thức rơi vào tình trạng đóng cửa.

Đây là hệ quả trực tiếp của hai cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện không thông qua bất kỳ dự luật nào, khiến các cơ quan liên bang buộc phải dừng hoạt động một phần.

Đảng Cộng hòa hiện nắm quyền kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện, song để thông qua một dự luật ngân sách tại Thượng viện cần tới 60 phiếu thuận. Việc cả hai đảng không thể đạt được một văn bản lưỡng đảng đã đẩy chính phủ vào thế bế tắc. Thượng viện bác bỏ cả hai đề xuất ngân sách, một của đảng Cộng hòa và một của đảng Dân chủ chỉ vài giờ trước thời hạn chót.

Lần đóng cửa chính phủ gần nhất diễn ra dưới thời Tổng thống Donald Trump, kéo dài tới 34 ngày, trở thành kỷ lục trong lịch sử Mỹ. Hiện tại, các nhà quan sát cho rằng vẫn chưa có một “con đường rõ ràng” nào để tháo gỡ bế tắc lần này khi lập trường hai bên tiếp tục đối nghịch.

Hệ quả của việc đóng cửa chính phủ Mỹ thường được chia thành hai nhóm: tác động nhanh và tác động dồn tích theo thời gian.

Từ ngày 3/10, báo cáo việc làm tháng 9 do Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) công bố dự kiến sẽ bị hoãn lại. Đây là chỉ báo kinh tế quan trọng, thường tác động mạnh đến thị trường tài chính và chính sách tiền tệ. Theo kế hoạch ứng phó khẩn cấp, BLS sẽ gần như ngừng hoạt động, giảm từ hơn 2.000 nhân sự xuống chỉ còn một nhân viên toàn thời gian.

Tình hình tương tự cũng xảy ra tại Bộ Thương mại, nơi Cục Điều tra Dân số và Cục Phân tích Kinh tế dự kiến sẽ tạm ngừng hoạt động, khiến dòng dữ liệu kinh tế vốn được thị trường và doanh nghiệp theo dõi sát sao bị gián đoạn.

Trong khi đó, khoảng 750.000 nhân viên liên bang sẽ phải nghỉ việc không lương mỗi ngày. Một số bộ phận thiết yếu như kiểm soát viên không lưu, nhân viên an ninh sân bay, lực lượng thực thi pháp luật và quân đội vẫn buộc phải làm việc mà không có lương tạm thời. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thu nhập của hàng trăm nghìn gia đình mà còn gây áp lực xã hội đáng kể.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn có thể duy trì hoạt động, nhưng việc thiếu hụt dữ liệu kinh tế chính thức sẽ làm suy giảm khả năng đánh giá tình hình, gây khó khăn cho các quyết định lãi suất trong cuộc họp chính sách dự kiến vào cuối tháng 10. Một số chuyên gia cảnh báo, nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, Fed có thể bị buộc phải ra quyết định trong “bóng tối dữ liệu”, tăng nguy cơ sai lệch trong điều hành chính sách tiền tệ.

Đóng cửa chính phủ liên bang vốn được xem là “vũ khí chính trị” trong những cuộc đối đầu giữa hai đảng ở Mỹ. Tuy nhiên, hệ quả cuối cùng lại đè nặng lên nền kinh tế và đời sống người dân, từ việc trì hoãn các dịch vụ công cho đến sự bất ổn trên thị trường tài chính. Giới phân tích nhận định, nếu bế tắc này kéo dài, niềm tin của công chúng vào khả năng điều hành của chính phủ sẽ tiếp tục suy giảm, trong khi các đối thủ và đối tác quốc tế đều theo dõi sát sao.

Hiện chưa rõ khi nào Quốc hội Mỹ có thể đạt được thỏa hiệp, nhưng sự kiện này một lần nữa cho thấy những rạn nứt sâu sắc trong chính trị Mỹ đang trực tiếp tác động đến nền kinh tế số một thế giới.

Tuấn Khang