Chính phủ định hướng xây dựng mô hình đơn vị sự nghiệp công lập đa ngành tại cấp xã

Theo công văn do Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp của Chính phủ ký ban hành, việc hướng dẫn này được thực hiện trong thời gian Chính phủ chưa ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 120/2020/NĐ-CP.

Trên cơ sở kiến nghị từ nhiều địa phương, Ban Chỉ đạo của Chính phủ đã thống nhất hướng dẫn cụ thể việc thành lập và tổ chức hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập do ngân sách nhà nước bảo đảm, trực thuộc UBND cấp xã, để cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu và đa ngành trên địa bàn.

Căn cứ quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Ban Chỉ đạo đề nghị UBND cấp tỉnh chỉ đạo UBND cấp xã xem xét, quyết định thành lập một đơn vị sự nghiệp công lập đa lĩnh vực, hoạt động trên các lĩnh vực như văn hóa, thể thao, du lịch, thông tin - truyền thông, môi trường, khuyến nông, đô thị…, được ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên.

Trường hợp tại địa phương đã có đơn vị sự nghiệp công lập đang cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, Ban Chỉ đạo yêu cầu tổ chức lại và bổ sung thêm nhiệm vụ về khuyến nông, bảo đảm phù hợp với tinh thần Thông báo số 371-TB/VPTW, cũng như đáp ứng yêu cầu phát triển và phục vụ tại cơ sở.

Ảnh minh họa

Theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm quy định cụ thể về tên gọi, cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của đơn vị sự nghiệp công lập đa ngành ở cấp xã, phù hợp với đặc điểm thực tế từng địa phương và theo hướng tinh gọn, đa chức năng, tránh chồng chéo giữa các lĩnh vực.

Các phòng chuyên môn trong đơn vị phải đảm nhận ít nhất hai mảng công tác trở lên, có quy trình quản lý riêng tương ứng với đối tượng phục vụ, và có tối thiểu 7 viên chức làm việc thường xuyên. Quy định này nhằm bảo đảm quy mô tổ chức hợp lý, đồng thời tạo điều kiện để viên chức có thể phối hợp liên ngành trong thực hiện nhiệm vụ.

Về cơ cấu lãnh đạo, số lượng cấp phó của người đứng đầu đơn vị không quá hai người, và mỗi phòng chỉ có một cấp phó. Đây là bước cụ thể hóa chủ trương kiện toàn tổ chức theo hướng tinh giản biên chế, tăng tính trách nhiệm cá nhân, bảo đảm hiệu quả trong công tác điều hành.

Về nguồn nhân lực, Ban Chỉ đạo đề nghị UBND cấp tỉnh rà soát, cân đối và phân bổ hợp lý số lượng viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước (ngoài biên chế giáo dục và y tế), để đảm bảo yêu cầu khi thành lập đơn vị sự nghiệp công lập tại cấp xã.

UBND cấp xã chịu trách nhiệm tuyển dụng, bố trí và sử dụng đủ số lượng viên chức theo biên chế được giao. Trong trường hợp chưa tuyển đủ nhân sự, địa phương được phép ký hợp đồng lao động có thời hạn đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp để đáp ứng yêu cầu công việc theo quy định tại khoản 3, Điều 9, Nghị định số 111/2022/NĐ-CP.

Ban Chỉ đạo nhấn mạnh, việc triển khai mô hình mới phải bảo đảm đúng quy trình pháp lý, phù hợp khả năng ngân sách, và không làm phát sinh biên chế vượt thẩm quyền. Đồng thời, các địa phương cần bố trí nguồn lực, trang thiết bị và cơ sở vật chất cần thiết để đơn vị sự nghiệp công lập cấp xã có thể hoạt động ổn định, đáp ứng yêu cầu phục vụ người dân.

Chủ trương xây dựng mô hình đơn vị sự nghiệp công lập đa ngành tại cấp xã là bước đi tiếp theo trong tiến trình đổi mới tổ chức bộ máy hành chính và sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập của Chính phủ. Mục tiêu là hợp nhất các đầu mối cung ứng dịch vụ công, giúp giảm chi phí vận hành, tăng hiệu quả quản lý và nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Mô hình này hướng tới một đầu mối cung ứng dịch vụ công đa lĩnh vực, bao quát từ văn hóa, thể thao, du lịch, môi trường, thông tin - truyền thông đến khuyến nông và dịch vụ đô thị. Qua đó, người dân chỉ cần tiếp cận một cơ quan duy nhất để được phục vụ nhiều loại dịch vụ công khác nhau, thay vì qua nhiều đầu mối như trước đây.

Theo các chuyên gia về quản lý công, việc thành lập đơn vị sự nghiệp công lập đa ngành không chỉ là giải pháp về mặt tổ chức, mà còn là bước chuyển từ tư duy hành chính sang tư duy phục vụ, giúp tăng cường năng lực quản trị, tính tự chủ và trách nhiệm giải trình ở cấp cơ sở. Mô hình này cũng phù hợp với xu thế chính quyền số, chính quyền hiện đại và quản trị công minh bạch mà Việt Nam đang hướng tới trong giai đoạn 2025 - 2030.

Văn Sơn