Chính phủ đề xuất dành thêm 54.000 tỷ đồng cho tinh gọn bộ máy, miễn học phí

Theo báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024, tình hình triển khai thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2025, Chính phủ đã trình Quốc hội một số nhiệm vụ chi phát sinh trong điều hành ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2025.

Chính phủ nhận định, hiện nay Đảng và Nhà nước có những chủ trương lớn, trong đó có giải pháp về: sắp xếp tổ chức bộ máy, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông...

Quốc hội họp phiên khai mạc kỳ họp thứ 9 vào ngày 5/5. Ảnh: QH

Tính toán sơ bộ của Chính phủ, nhu cầu kinh phí của các bộ, ngành, địa phương phát sinh trong năm 2025 (ngoài dự toán được Quốc hội quyết định) là rất lớn, trong đó các nhiệm vụ chi thường xuyên chiếm đa số theo quy định không được bội chi, vay nợ để thực hiện. Vì vậy, Chính phủ trình Quốc hội về xử lý một số nhiệm vụ chi phát sinh trong điều hành NSNN năm 2025.

Cụ thể, Chính phủ đề xuất bổ sung dự toán ngân sách Trung ương (NSTW) năm 2025 để chi trả chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động khi thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy khoảng 59.000 tỷ đồng.

Trong đó, nguồn ngân sách địa phương (NSĐP) khoảng 15.000 tỷ đồng, nguồn NSTW khoảng 44.000 tỷ đồng, bao gồm khoảng 14,2 nghìn tỷ đồng bổ sung có mục tiêu cho các địa phương.

Chính phủ trình Quốc hội cho phép sử dụng 15.710 tỷ đồng nguồn kinh phí cải cách tiền lương điều chỉnh mức lương cơ sở năm 2024 còn dư chuyển nguồn sang năm 2025 để bổ sung dự toán cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện chi trả chế độ, chính sách cho các đối tượng quy định tại các Nghị định số 178/2024 và số 67/2025 của Chính phủ.

Đồng thời, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho 28.290 tỷ đồng dự toán thu NSTW năm 2025 từ nguồn tích lũy cho cải cách tiền lương của NSTW, đồng thời bổ sung tương ứng dự toán chi NSTW năm 2025 để bổ sung dự toán cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện chi trả chế độ, chính sách cho các đối tượng quy định tại các Nghị định số 178, 67 theo cơ chế thực hiện cải cách tiền lương.

Chính phủ đề nghị Quốc hội giao Chính phủ tổ chức thực hiện khoản kinh phí 44.000 tỷ đồng nêu trên theo quy định Luật Ngân sách nhà nước và Luật số 56 sửa đổi, bổ sung Luật Ngân sách nhà nước.

Trong quá trình sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, thời gian tới các địa phương sẽ phát sinh nhu cầu kinh phí thực hiện chính sách, chế độ đối với cán bộ công chức.

Trong trường hợp sử dụng hết nguồn 44.000 tỷ đồng nêu trên, để chủ động về nguồn bổ sung cho các địa phương, Chính phủ trình Quốc hội cho phép sử dụng nguồn tích lũy chi cải cách tiền lương của năm 2024 còn dư để bổ sung cho các địa phương, giao Chính phủ tổ chức thực hiện và báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện tại kỳ họp gần nhất.

Hỗ trợ địa phương miễn học phí khoảng 10.000 tỷ đồng

Cùng với đó, Chính phủ đề xuất chuyển nguồn dự toán chi thường xuyên NSTW năm 2024 chưa phân bổ sang năm 2025 để có nguồn thực hiện chính sách miễn học phí, thực hiện các nhiệm vụ phát sinh do sắp xếp tổ chức bộ máy.

Cụ thể, nhu cầu kinh phí NSTW hỗ trợ địa phương thực hiện chính sách miễn học phí là khoảng 10.000 tỷ đồng, riêng năm 2025 (4 tháng năm học 2025-2026) là khoảng 4,5 nghìn tỷ đồng.

Đồng thời, còn phát sinh nhu cầu kinh phí thực hiện di dời trụ sở mới, sửa chữa trụ sở, hệ thống hạ tầng thông tin… cho các bộ, cơ quan trung ương, địa phương sau sáp nhập…

Vì vậy, trên cơ sở nguồn dự toán chi thường xuyên NSTW năm 2024 bố trí tại các lĩnh vực chưa phân bổ đầu năm còn lại khoảng 6.623 tỷ đồng, Chính phủ trình Quốc hội cho phép chuyển nguồn sang năm 2025 để thực hiện chính sách.

Nguyễn Thảo