Chính phủ đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội danh, thay bằng án tù chung thân không giảm nhẹ

Chính phủ đã trình Quốc hội đề xuất bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh, thay thế bằng án tù chung thân không được xét giảm. Ảnh: quochoi.vn

Đây là bước điều chỉnh lớn nhằm cập nhật hệ thống pháp luật theo hướng nhân đạo nhưng vẫn đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa tội phạm.

Theo tờ trình của Chính phủ, hiện Bộ luật Hình sự có 18 tội danh có khung hình phạt cao nhất là tử hình. Trong đợt sửa đổi lần này, Chính phủ đề xuất loại bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, tương đương 44,44%. Những trường hợp này sẽ bị tù chung thân không xét giảm án, nhằm tiếp tục cách ly triệt để người phạm tội khỏi xã hội nhưng theo hướng ít hà khắc hơn hình phạt tử hình.

Đồng thời, dự thảo luật cũng bổ sung quy định không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh hiểm nghèo như ung thư giai đoạn cuối, người nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS, phù hợp với xu thế tiến bộ của pháp luật quốc tế và tinh thần nhân đạo.

Tại báo cáo thẩm tra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết có hai luồng quan điểm chính.

Loại ý kiến thứ nhất hoàn toàn tán thành việc bãi bỏ án tử hình ở 8 tội danh, xem đây là bước đi phù hợp với xu thế lập pháp nhân đạo và tiến bộ.

Loại ý kiến thứ hai ủng hộ chủ trương giảm dần hình phạt tử hình nhưng đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng với từng tội danh cụ thể, đặc biệt là các tội nghiêm trọng như tham ô, nhận hối lộ và vận chuyển trái phép chất ma túy. Nhiều ý kiến lo ngại việc bỏ án tử hình quá rộng có thể làm giảm hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm.

Theo Ủy ban thẩm tra, đa số ý kiến nghiêng về quan điểm thứ hai, đề nghị Chính phủ cần có giải trình rõ hơn về từng tội danh được đề xuất loại bỏ hình phạt tử hình.

Ngoài nội dung về án tử hình, dự thảo còn đề xuất nâng mức hình phạt tù và phạt tiền với nhiều tội danh liên quan đến môi trường, sản xuất – buôn bán hàng giả, đặc biệt hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, nhằm tăng hiệu quả răn đe và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành đề xuất này, tuy nhiên yêu cầu cơ quan chủ trì làm rõ căn cứ và lý do tăng hình phạt, đảm bảo tính thuyết phục và nhất quán trong hệ thống pháp luật.

Về mức phạt tiền, dự luật đưa ra phương án tăng gấp đôi mức phạt tiền tối đa ở nhiều tội danh thuộc các chương về tội phạm môi trường, an toàn công cộng, trật tự công cộng. Đặc biệt, nếu một tội danh có cả hình phạt tù và phạt tiền, dự thảo ưu tiên áp dụng hình phạt tiền, đúng theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về định hướng cải cách chính sách hình sự.

Với tính cấp thiết và phạm vi điều chỉnh rộng, Chính phủ đề xuất trình Quốc hội thông qua dự án Luật theo trình tự rút gọn tại kỳ họp thứ 9. Điều này cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Vũ Linh