Chiến tranh thương mại: Ngành nào của Việt Nam hưởng lợi, ngành nào gặp khó?

Theo phân tích mới đây của Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), tác động của chiến tranh thương mại đến Việt Nam không chỉ dừng lại ở cơ hội gia tăng đầu tư và xuất khẩu mà còn đặt ra những rủi ro đáng kể.

Việc Mỹ áp đặt các biện pháp bảo hộ thương mại mạnh tay khiến dòng chảy thương mại toàn cầu bị gián đoạn, buộc các doanh nghiệp phải tìm kiếm giải pháp thay thế.

Hiện tại, có ba kịch bản chính có thể xảy ra trong cuộc chiến thương mại này. Kịch bản thứ nhất, Việt Nam bị áp thuế đối ứng không tính đến VAT với mức thuế bình quân có thể tăng thêm 5,8% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam.

Kịch bản thứ hai, Mỹ có thể xem xét cả thuế VAT mà Việt Nam đang áp dụng (10%) và thuế bán hàng trung bình tại các bang của Mỹ (5%), khiến mức thuế đối ứng có thể lên tới xấp xỉ 11%.

Kịch bản thứ ba, Việt Nam không bị áp thuế đối ứng nhờ vào các động thái ngoại giao tích cực, bao gồm việc trở thành đối tác chiến lược toàn diện của Mỹ và tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ.

Dù diễn biến theo kịch bản nào, Việt Nam vẫn đang là điểm đến hấp dẫn trong làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng nhờ vào vị trí địa lý chiến lược, chi phí nhân công cạnh tranh và các hiệp định thương mại tự do.

Theo KBSV, ngành sản xuất và lắp ráp linh kiện điện tử là một trong những lĩnh vực hưởng lợi lớn nhất, khi các tập đoàn công nghệ lớn mở rộng hoạt động tại Việt Nam. Với sự gia tăng đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia, Việt Nam dần khẳng định vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, ngành dệt may và da giày cũng có cơ hội tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào xu hướng các doanh nghiệp Mỹ tìm kiếm nguồn cung mới thay thế.

Với các lợi thế về lao động giá rẻ và các hiệp định thương mại, Việt Nam đang thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư quốc tế, giúp ngành này mở rộng thị trường xuất khẩu vào Mỹ và châu Âu.

Tuy nhiên, nếu Mỹ thực sự áp thuế đối ứng, ngành này có thể chịu ảnh hưởng đáng kể do tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ vẫn chiếm tỷ lệ lớn trong tổng kim ngạch của ngành.

Không chỉ sản xuất, ngành logistics và kho vận cũng đang trên đà phát triển nhờ nhu cầu lưu trữ và vận chuyển hàng hóa ngày càng tăng.

Với vị trí chiến lược tại Đông Nam Á, Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm logistics quan trọng khi Chính phủ đẩy mạnh đầu tư vào cơ sở hạ tầng cảng biển, đường bộ và sân bay nhằm nâng cao khả năng kết nối thương mại.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, Việt Nam cũng đối mặt với một rủi ro lớn khi Mỹ có thể áp thuế đối ứng lên hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam.

Việc nhiều doanh nghiệp dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam đã khiến thặng dư thương mại giữa Việt Nam và Mỹ gia tăng đáng kể. Điều này có thể khiến Washington xem xét các biện pháp nhằm cân bằng lại cán cân thương mại, đặc biệt đối với các ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn sang Mỹ.

Một số ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, như gỗ, thép và dệt may, có nguy cơ bị ảnh hưởng trực tiếp nếu Mỹ siết chặt chính sách thương mại.

Nếu Mỹ áp đặt thuế cao hơn, các doanh nghiệp trong nước sẽ phải đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực. Để thích ứng, doanh nghiệp Việt Nam có thể cần dịch chuyển một phần sản xuất sang các thị trường khác hoặc tìm cách nội địa hóa nguyên liệu đầu vào nhằm tránh rủi ro thuế quan.

Xuân Nghĩa