Chiến lược liều lĩnh của Mỹ và ông Trump

Tân Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent chỉ trích chiến lược phát hành tín phiếu kho bạc của chính quyền tiền nhiệm. Ảnh: Reuters.

Bên cạnh các chính sách thuế quan với các đối tác thương mại lớn, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang theo đuổi các kế hoạch cắt giảm thuế nội địa táo bạo, buộc chính phủ Mỹ phải tăng cường vay nợ để bù đắp ngân sách. Điều này làm dấy lên lo ngại trên thị trường trái phiếu, nhất là trong bối cảnh nợ công Mỹ đã lên mức kỷ lục 35.700 tỷ USD vào năm 2024, tờ Wall Street Journal (WSJ) cho biết.

Chiến lược mới dưới thời ông Trump

Tranh cãi xoay quanh chiến lược của Bộ Tài chính Mỹ kể từ cuối năm 2023, khi cơ quan này ưu tiên phát hành tín phiếu kho bạc - loại nợ ngắn hạn dưới 1 năm - để tài trợ chi tiêu công. Cách tiếp cận này được Phố Wall đánh giá cao vì giúp ổn định thị trường trong bối cảnh lạm phát kéo dài và thâm hụt ngân sách liên bang ngày càng phình to.

Tuy nhiên, chính quyền ông Trump có thể đảo ngược chiến lược này, khi nhiều quan chức chủ chốt, bao gồm tân Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, đã chỉ trích cách tiếp cận rủi ro của chính quyền tiền nhiệm.

Theo tờ WSJ, một số nhà phân tích lo ngại rằng ông Scott Bessent có thể đẩy mạnh phát hành nợ dài hạn. Điều này khiến giới đầu tư trái phiếu bất an, bởi nếu Bộ Tài chính Mỹ gia tăng phát hành trái phiếu dài hạn, lợi suất kho bạc - thước đo quan trọng của chi phí vay - sẽ chịu áp lực tăng, kéo theo chi phí vay trên toàn nền kinh tế.

Ông Blake Gwinn, Trưởng bộ phận chiến lược lãi suất tại RBC Capital Markets nhận định: "Nếu chính quyền thực sự chuyển hướng sang phát hành nợ dài hạn nhiều hơn, điều đó có thể tác động mạnh đến các loại lợi suất".

Vấn đề càng trở nên cấp bách khi Bộ Tài chính Mỹ sắp công bố kế hoạch vay nợ quý vào ngày 5/2. Giới đầu tư đang lo ngại về thâm hụt liên bang vì chính phủ phải bán nhiều trái phiếu hơn để bù đắp thiếu hụt ngân sách, khiến giá trái phiếu giảm và lợi suất tăng.

Tuy nhiên, chiến lược vay nợ cụ thể cũng đóng vai trò quan trọng. Việc chính phủ Mỹ vay nợ bằng tín phiếu ngắn hạn thường ít tác động đến lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm. Đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vay, bao gồm lãi suất thế chấp mua nhà.

Biến động lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm. Ảnh: Trading Economics.

Kỳ vọng của thị trường

Hiện tại, giới đầu tư không kỳ vọng Bộ Tài chính Mỹ sẽ thay đổi quy mô các đợt đấu giá trái phiếu dài hạn trong tuần này. Cơ quan này thường có thông báo trước về các điều chỉnh lớn và từng khẳng định hồi tháng 10/2024 rằng chưa có kế hoạch thay đổi việc phát hành trái phiếu dài hạn "trong ít nhất vài quý tới".

Thay vào đó, thị trường sẽ theo dõi sát sao liệu Bộ Tài chính Mỹ có thay đổi định hướng trong thời gian tới, đặc biệt là khả năng tăng phát hành trái phiếu dài hạn vào cuối năm nay.

Trước khi chính quyền thay đổi, nhiều chuyên gia đã dự báo điều này do nhu cầu vay nợ gia tăng. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ ước tính thâm hụt ngân sách năm tài khóa 2025 là gần 1.900 tỷ USD.

Nếu không mở rộng quy mô vay dài hạn, Bộ Tài chính Mỹ sẽ phải tiếp tục phụ thuộc vào tín phiếu kho bạc để đáp ứng nhu cầu tài chính.

Tín phiếu thường được coi là công cụ tài trợ chi phí thấp, nhưng có nhược điểm là làm cho chi phí vay nợ biến động mạnh hơn. Dù tín phiếu kho bạc được xem là an toàn như tiền mặt, nhu cầu của nhà đầu tư không phải lúc nào cũng dồi dào. Do đó, Bộ Tài chính Mỹ có truyền thống giảm tỷ trọng tín phiếu trong những giai đoạn kinh tế phát triển để dành dư địa cho các giai đoạn suy thoái.

Tính đến cuối năm 2024, tín phiếu chiếm khoảng 22% tổng nợ của chính phủ Mỹ, tăng so với mức 15% hai năm trước nhưng vẫn dưới mức trung bình dài hạn. Ủy ban Cố vấn Vay nợ cho Bộ Tài chính Mỹ (TBAC) từng khuyến nghị rằng tỷ trọng lý tưởng của tín phiếu ngoài các giai đoạn khẩn cấp nên nằm trong khoảng 15-20%, dù con số này không phải giới hạn cố định.

Sự gia tăng mạnh của lợi suất trái phiếu vào mùa Thu năm 2023 từng khiến thị trường tài chính chao đảo. Khi đó, Bộ Tài chính Mỹ tiếp tục mở rộng quy mô các buổi đấu giá trái phiếu, nhưng với tốc độ chậm hơn dự kiến của Phố Wall, đồng thời phát tín hiệu không coi 20% là mức trần tuyệt đối với tín phiếu.

Diễn biến này đã giúp trấn an thị trường, khiến giá cổ phiếu tăng vọt. Tuy nhiên, một số chính trị gia phe bảo thủ lại chỉ trích Bộ Tài chính Mỹ, cáo buộc cơ quan này cố tình kìm hãm lãi suất dài hạn vì động cơ chính trị.

Trong một bài viết trên WSJ trung tuần tháng 11/2024, ông Bessent lập luận rằng Bộ Tài chính Mỹ đã "làm méo mó thị trường trái phiếu bằng cách vay hơn 1.000 tỷ USD thông qua các khoản nợ ngắn hạn đắt đỏ hơn so với chuẩn mực lịch sử". Ông cũng thừa nhận rằng việc tái cơ cấu nợ theo hướng gia tăng trái phiếu dài hạn có thể đẩy lãi suất dài hạn tăng lên và cần được thực hiện một cách khéo léo.

Các nhà phân tích dự đoán Bộ Tài chính Mỹ sẽ điều chỉnh chiến lược vay nợ. Báo cáo của Citigroup nhận định áp lực tài khóa có thể buộc Bessent chấp nhận tăng tỷ trọng tín phiếu lên 25%.

Trong khi đó, khả năng cao chính phủ Mỹ sẽ tăng cường quy mô đấu giá trái phiếu dài hạn vào tháng 11 năm nay, đưa tỷ trọng tín phiếu về mức 20% vào cuối năm 2026, theo dự báo của Goldman Sachs.

Cẩm Tú