Chiến đấu cơ Yak-130M sẽ thay thế toàn bộ phi đội Su-25 của Nga?

Chiến đấu cơ Yak-130M - phiên bản nâng cấp dựa trên máy bay huấn luyện phản lực Yak-130 đã chính thức ra mắt tại triển lãm kỹ thuật quân sự quốc tế Army 2024 vừa qua.

So với phiên bản cũ, Yak-130M có tính năng kỹ chiến thuật cao hơn nhiều, trong đó nổi bật là sự xuất hiện của radar hàng không BRLS-130R, ngoài ra còn được tích hợp trạm trinh sát quang - điện tử SOLT-130K để dẫn đường cho vũ khí đối đất.

Những cải tiến trên mang lại năng lực tác chiến vượt trội, cả trong vai trò tiêm kích chiếm ưu thế trên không lẫn cường kích tấn công mặt đất đối với phiên bản Yak-130M, tạo ra ưu thế cạnh tranh rất lớn trên thị trường vũ khí quốc tế.

Bên cạnh đó, chiếc Yak-130M vẫn bảo toàn mọi chức năng huấn luyện nâng cao đặc trưng, khi mô phỏng được thao tác điều khiển nhiều loại máy bay hiện đại, khiến nó rất hữu dụng đối với việc đào tạo phi công tiêm kích cho Không quân Nga.

Mặc dù vậy cần nhấn mạnh, ở giai đoạn này, máy bay Yak-130M mới chỉ tồn tại ở dạng mẫu thử nghiệm, các bài kiểm tra sơ bộ theo kế hoạch sẽ chỉ bắt đầu vào năm 2025, chưa rõ tính năng có được như quảng cáo hay không, cho nên triển vọng vẫn ở mức khá mơ hồ.

Nhưng theo nhận xét từ trang Defence24 của Ba Lan, Nga thực chất đã xây dựng kế hoạch lâu dài với máy bay Yak-130M, không phải ngẫu nhiên mà các kỹ sư quân sự thực hiện cải tiến sâu đối với phương tiện này.

Tờ báo Ba Lan lưu ý một chi tiết rất đáng quan tâm đó là ngay từ năm 2012, Nga đã công bố kế hoạch loại biên hoàn toàn cường kích Su-25 nếu tìm được phương tiện thay thế thực sự phù hợp.

Vào năm 2017, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga - Đại tướng Sergei Shoigu thậm chí tuyên bố rằng Su-25 có thể được thay thế bằng Yak-130 "trong phiên bản sửa đổi phù hợp", nhưng chưa có bất cứ chi tiết nào được đề cập tới.

Mặc dù vậy, câu hỏi Yak-130M có thể đảm nhiệm tốt đến mức nào trong vai trò thay thế cường kích tấn công mặt đất Su-25 là một câu hỏi gây tranh cãi, nhất là khi chúng ta tiến hành so sánh đặc điểm của hai loại máy bay chiến đấu này.

Trong khi Su-25 có thể mang tải trọng vũ khí lên tới 4,5 tấn, bán kính tác chiến 750 km; thì chiếc Yak-130 ở phiên bản cơ sở chỉ có thể mang vỏn vẹn 3 tấn, bán kính bay khoảng 550 km.

Chưa dừng lại đây, nếu như Su-25 nổi tiếng về độ bền bỉ, được bọc giáp tại nhiều vị trí trọng yếu, có thể trở về sân bay hạ cánh trong tình cảnh bị bắn nát động cơ và đuôi thì điều này tỏ ra bất khả thi đối với Yak-130M.

Nhưng ở chiều ngược lại cũng có ý kiến cho rằng, mặc dù không có lớp giáp bảo vệ mạnh mẽ như Su-25, nhưng thay vào đó Yak-130M sẽ có nhiều cơ hội hơn để sử dụng vũ khí dẫn đường chính xác.

Tính năng trên giúp Yak-130M thực hiện đòn tấn công tầm xa từ ngoài tầm bắn của những hệ thống phòng không lục quân, tức là ít có khả năng bị tổn thương hơn bởi pháo cao xạ hay tên lửa vác vai.

Tuy nhiên tương lai của Yak-130M cũng chưa thực sự chắc chắn, bởi cũng có dấu hiệu cho thấy Nga sẽ học tập Mỹ khi Washington đang dần loại bỏ chiếc A-10 - một cường kích có tính năng tương tự Su-25 để sử dụng máy bay không người lái hạng nặng.

Việt Dũng