Chia tay tình yêu 9 năm, học cách sống 'neo' chặt nơi bệnh viện

Trong căn phòng sáng đèn suốt ngày đêm của khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội, từng giường bệnh được xếp hàng ngay ngắn. Mỗi người nằm đó là một câu chuyện dài, với Ngọc Anh (đã đổi tên, 31 tuổi, ở Hà Nội) câu chuyện bắt đầu từ những dấu hiệu tưởng chừng rất đỗi bình thường như chán ăn, chóng mặt, mệt mỏi kéo dài.

Tư thế khom nhẹ, cô cẩn thận cầm lọ vitamin cùng cuộn băng keo y tế, bên cạnh là chiếc nút nhựa ở đầu catheter - vật bất ly thân của bất kỳ bệnh nhân lọc máu nào. Những thao tác chuẩn bị trước khi kết nối với máy đã trở nên quen thuộc như một phản xạ: cắt từng đoạn băng y tế, dán sẵn lên thanh giường, thay nút catheter thuần thục, không cần ai nhắc. Gương mặt trẻ, tóc buộc gọn, nhưng ánh mắt ẩn chứa sự từng trải.

Cô gái ấy đang điều trị suy thận mạn giai đoạn cuối, phải lọc máu 3 buổi mỗi tuần, mỗi buổi kéo dài khoảng 4 tiếng.

Tưởng kiệt sức, hóa ra thận đã hỏng

Cách đây 2 năm, Ngọc Anh từng bán quần áo, làm việc chân tay, thức khuya, ăn uống thất thường - những điều tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng tích tụ theo năm tháng đã "bào mòn" quả thận từng bị viêm cầu từ năm lớp 4.

Tuy nhiên, sau đợt điều trị ổn, cô và gia đình gần như quên mất căn bệnh ấy. "Tôi nghĩ mình khỏi nên không đi khám lại. Đến khi cơ thể mệt mỏi, chán ăn, chóng mặt, tôi vẫn chỉ nghĩ là do công việc bận rộn, thức khuya nhiều, bán hàng cả ngày nên kiệt sức", Ngọc Anh nói với Tri Thức - Znews.

Trong túi của Ngọc Anh luôn để sẵn vitamin cùng cuộn băng keo y tế, chiếc nút nhựa ở đầu catheter để chuẩn bị cho việc lọc máu. Ảnh: Phương Anh.

Cho đến ngày đi tiêm vaccine, khám sức khỏe tiền hôn nhân để chuẩn bị có một gia đình nhỏ, bác sĩ phát hiện huyết áp cô cao bất thường. Kết quả xét nghiệm sau đó như "bản án" khi chức năng thận đã suy giảm nghiêm trọng, chỉ số creatinin máu lúc đó lên tới 6.700 µmol/L, một mức cảnh báo đỏ.

Ban đầu, các bác sĩ nghi ngờ cô bị suy thận cấp, tiếp tục theo dõi lượng nước tiểu và chức năng thận trong một tuần, nhưng tình trạng không cải thiện. Cô được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai. Tại đây, các chỉ số cho thấy cô mắc suy thận mạn tính và cần chạy thận nhân tạo.

"Tôi thật sự sốc khi biết mình phải sống chung với việc lọc máu suốt đời. Mọi dự định, kể cả chuyện kết hôn, đều dang dở. Tôi và người yêu yêu nhau 9 năm, nhưng khi biết bệnh, cả hai đành chia tay để 'giải thoát' cho nhau. Tôi hiểu, với căn bệnh này, không dễ để ai đó cùng mình đi tiếp", cô nói, cố nén giọng.

Cuộn băng gạc, lọ thuốc và vài giọt máu trên ống dây, tất cả trở thành một phần quen thuộc trong đời sống mới của cô.

"Tôi từng nghĩ cuộc đời mình dừng lại ở đây. Nhưng rồi tôi tự nhủ rằng còn sống là còn hy vọng. Biết đâu một ngày được ghép thận, tôi sẽ trở lại với cuộc sống như bao người bình thường khác", cô nói.

Bệnh nhân điều trị suy thận ở Bệnh viện Thanh Nhàn. Ảnh: NH.

Yếu tố nguy cơ gây tổn thương thận ở người trẻ

Trao đổi với Tri Thức - Znews, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đăng Quốc, Trưởng khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Thanh Nhàn, cho biết gần đây, số lượng bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh thận đang gia tăng.

"Phần lớn bệnh nhân trẻ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn cuối, việc xác định nguyên nhân gốc rễ trở nên rất khó khăn. Trong khi đó, ở giai đoạn sớm, bệnh diễn tiến âm thầm, triệu chứng mờ nhạt nên dễ bị bỏ qua", bác sĩ Quốc chia sẻ.

Theo kinh nghiệm lâm sàng, bác sĩ Quốc cho biết có nhiều yếu tố nguy cơ gây tổn thương thận ở người trẻ, phổ biến nhất là từ lối sống thiếu lành mạnh: ăn nhiều thịt đỏ, đồ ăn nhanh, thực phẩm nhiều muối và đường, uống nước ngọt có gas, lạm dụng chất kích thích, ít vận động, thức khuya thường xuyên, làm việc căng thẳng kéo dài...

Những thói quen này làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, béo phì, xơ vữa mạch, tất cả đều là những yếu tố tấn công âm thầm lên thận.

Đặc biệt, việc tiêu thụ quá nhiều đạm trong thời gian dài có thể gây rối loạn chuyển hóa axit uric, dẫn đến bệnh gút và sỏi thận - hai tình trạng nếu không điều trị kịp thời có thể tiến triển thành suy thận. Rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích cũng góp phần làm tổn thương nhu mô thận theo thời gian.

Vấn đề nghiêm trọng hơn là các bệnh lý thận giai đoạn đầu gần như không có biểu hiện cụ thể. Người bệnh có thể chỉ thấy mệt mỏi, chán ăn, đầy bụng, hoặc chóng mặt - những triệu chứng dễ bị quy nhầm sang các bệnh lý tiêu hóa hay thiếu máu.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đăng Quốc, Trưởng khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Thanh Nhàn, thăm khám cho bệnh nhân. Ảnh: NH.

Do đó, nhiều bệnh nhân thường đến khám ở các chuyên khoa khác trước khi nghĩ đến kiểm tra chức năng thận. Khi phát hiện, bệnh đã tiến triển nặng, có khi đã vào giai đoạn cuối, buộc phải lọc máu định kỳ.

Tại khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Thanh Nhàn, hiện có khoảng 380 bệnh nhân lọc máu chu kỳ, trong đó mỗi ngày tiếp nhận khoảng 200 ca. Tỷ lệ người trẻ (25-30 tuổi) chiếm khoảng 5-10%, một con số đang có xu hướng tăng nhanh so với trước đây, khi suy thận chủ yếu gặp ở người trung niên.

Theo bác sĩ Quốc, điều quan trọng nhất hiện nay là tăng cường tầm soát sớm. Mỗi người nên duy trì thói quen khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1-2 lần mỗi năm, đặc biệt là kiểm tra chức năng thận khi có dấu hiệu bất thường dù rất nhỏ. Cùng với đó, một chế độ ăn uống lành mạnh, sinh hoạt điều độ, kiểm soát huyết áp, hạn chế rượu bia và chất đạm dư thừa… sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh lý thận.

"Thận là cơ quan lọc độc chính của cơ thể. Nếu những gì chúng ta nạp vào vượt quá khả năng lọc thải, thì dù chưa có nghiên cứu khẳng định cụ thể loại thực phẩm nào gây suy thận, chắc chắn thận sẽ bị tổn thương theo thời gian", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Phương Anh