Chìa khóa giúp Ukraine nhận lại hỗ trợ quân sự từ Mỹ

Theo Wall Street Journals, Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết nếu cuộc họp vào hôm 11.3 đạt được tiến triển, Mỹ có thể khởi động lại hoạt động tình báo và viện trợ quân sự cho Kyiv - vốn đã bị đình chỉ sau cuộc gặp căng thẳng giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục.

Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục - Ảnh: Reuters

Ukraine cần nhượng bộ?

Sau sự kiện tại Nhà Trắng hôm 28.2, ông Trump đã đình chỉ các chuyến hàng vũ khí và giảm hỗ trợ tình báo cho Kyiv, trong khi Nga và Triều Tiên nhanh chóng gia tăng sức ép quân sự lên Ukraine. Dù ông Zelensky tuyên bố sẵn sàng đàm phán hòa bình, ông nhấn mạnh Ukraine cần đảm bảo an ninh từ phương Tây. Gần đây, phía Ukraine đề xuất lệnh ngừng bắn đối với các cuộc tấn công trên không và trên biển, nhưng Mỹ muốn Kyiv đi xa hơn một bước để đạt được một thỏa thuận toàn diện hơn.

Theo ông Rubio, Washington không tham gia vẽ lại bản đồ Ukraine, nhưng muốn hiểu rõ giới hạn mà Kyiv sẵn sàng chấp nhận và những gì họ cần đổi lại từ Moscow. Ông cũng nhấn mạnh rằng cả hai bên đều không thể đạt được chiến thắng quân sự tuyệt đối - Nga không thể chinh phục toàn bộ Ukraine, và Ukraine khó có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ như trước năm 2014.

Phái đoàn Mỹ gồm Marco Rubio và cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz, trong khi phía Ukraine có sự tham gia của Andriy Yermak, Bộ trưởng Ngoại giao Andrii Sybiha, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov cùng các quan chức cấp cao khác. Dù Zelensky đã đề cập đến khả năng ký kết một thỏa thuận chia sẻ tài nguyên khoáng sản với Mỹ, nhưng đây không phải trọng tâm của cuộc họp.

Việc chọn Jeddah làm địa điểm đàm phán phản ánh mong muốn của chính quyền Trump trong việc thể hiện mình là trọng tài trung lập, tương tự như cuộc gặp với Nga tại Riyadh tháng trước. Thay vì đến Kyiv như cách chính quyền tiền nhiệm của ông Joe Biden từng làm, nhóm ông Trump chọn Ả Rập Saudi làm trung gian, nơi họ cũng đã có các cuộc trao đổi với Thái tử Mohammed bin Salman về Syria, Yemen và tình hình tại Gaza.

Tổng thống Zelensky xin lỗi ông Trump

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã chính thức gửi lời xin lỗi tới Tổng thống Mỹ Donald Trump sau cuộc đối đầu căng thẳng tại Nhà Trắng, theo Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff trong cuộc phỏng vấn trên Fox News ngày 10.3.

Ông Witkoff, thành viên của phái đoàn Mỹ tham dự cuộc đàm phán với Ukraine tại Ả Rập Saudi vào ngày 11.3, cho biết: "ông Zelensky đã gửi một lá thư cho tổng thống, bày tỏ sự hối tiếc về sự cố tại Phòng Bầu dục. Đây là một bước tiến quan trọng".

Đặc phái viên Witkoff tiết lộ rằng kể từ vụ việc, các cuộc thảo luận giữa Mỹ, Ukraine và châu Âu vẫn tiếp tục diễn ra, với kỳ vọng khôi phục thỏa thuận khoáng sản bị đình trệ giữa Washington và Kyiv.

"Tôi muốn mô tả đây là một sự tiến triển. Tôi hy vọng chúng ta có thể đạt được thỏa thuận. Những điều quan trọng cần thảo luận không quá phức tạp, nhưng chúng cần được đưa ra một cách minh bạch. Sau đó, hai bên có thể tìm ra cách thỏa hiệp”, ông Witkoff chia sẻ, nhấn mạnh rằng mục tiêu chính của cuộc gặp tại Ả Rập Saudi là tìm kiếm giải pháp cho các giao thức an ninh của Ukraine.

Nga không nhượng bộ

Dù Mỹ gia tăng áp lực lên Ukraine bằng cách ngừng viện trợ, họ không có động thái mạnh mẽ nào đối với Nga ngoài những cảnh báo mơ hồ về các biện pháp kinh tế. Nga tiếp tục gia tăng yêu cầu trong đàm phán, đồng thời bác bỏ đề xuất của Anh và Pháp về việc triển khai quân gìn giữ hòa bình.

Ngoài ra, Moscow vẫn đẩy mạnh các cuộc tấn công vào Kursk nhằm đẩy lùi lược lượng Ukraine tại đây, khiến Kyiv mất đi một lợi thế quan trọng trên bàn đàm phán. Nga tuần trước cũng liên tục tấn công vào cơ sở hạ tầng điện của Ukraine gây ra nhiều tổn thất lớn.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng đã từ chối ý tưởng thiết lập một thỏa thuận ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng giữa hai nước. Ông cũng phủ nhận việc Nga nhắm vào các nguồn điện của Ukraine.

Ngoại trưởng Mỹ Rubio cho biết còn nhiều cuộc thảo luận cần thực hiện với Nga trước khi có thể xác định rõ liệu Điện Kremlin có sẵn sàng linh hoạt về các vấn đề cốt lõi trong các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng hay không. Trong khi đó, chưa có kế hoạch cụ thể nào cho cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin.

Chính quyền Trump hiện cân nhắc chiến lược gây áp lực lên cả hai bên nhằm thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình nhanh chóng. Dù kết quả của cuộc họp tại Jeddah thế nào, Ukraine có thể vẫn rơi vào tình thế khó khăn: nếu không nhượng bộ, họ có nguy cơ mất hoàn toàn sự hỗ trợ từ Mỹ; ngược lại, nếu chấp nhận đàm phán, họ có thể phải đối mặt với một thỏa thuận bất lợi khi Nga vẫn chưa có dấu hiệu sẵn sàng nhượng bộ.

Hoàng Vũ