Chìa khóa giúp nông dân Nam Định 'hái ra tiền' trên đồng đất quê hương

Những mô hình sản xuất nông nghiệp hàng hóa không chỉ giúp nâng cao thu nhập mà còn tạo thêm việc làm tại chỗ, góp phần quan trọng trong công cuộc giảm nghèo bền vững. Góp phần vào thành công này là sự đồng hành kịp thời của Liên minh HTX Việt Nam trong việc xúc tiến thương mại, đào tạo nghề và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Từ đất khó đến vùng chuyên canh tiền tỷ

Xã Yên Nhân (huyện Ý Yên) từng được coi là vùng chiêm trũng khó khăn với tỷ lệ hộ nghèo chiếm tới 18% vào năm 2015. Thế nhưng chỉ sau chưa đầy một thập kỷ, nhờ chuyển đổi cây trồng, đặc biệt là phát triển vùng trồng hoa ly và cây dược liệu theo hướng hàng hóa, Yên Nhân đã có cú “bứt tốc” ngoạn mục.

Tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã giảm còn dưới 2%. Nhiều hộ gia đình có thu nhập từ 500 đến 700 triệu đồng mỗi năm nhờ trồng hoa phục vụ thị trường dịp Tết và xuất khẩu sang Trung Quốc.

Những cây trồng thế mạnh đang giúp nông dân, HTX ở Nam Định thoát nghèo, làm giàu.

Anh Nguyễn Văn Hòa – thành viên HTX Nông nghiệp công nghệ cao Yên Nhân – chia sẻ: “Trước đây gia đình tôi chỉ trồng lúa, quanh năm lãi chẳng đáng bao nhiêu. Từ khi tham gia HTX và chuyển sang trồng hoa ly, tôi được tập huấn kỹ thuật, được hỗ trợ đầu ra và máy móc. Giờ mỗi sào cho thu hơn 40 triệu đồng/năm, gấp 6 – 7 lần trồng lúa”.

Không chỉ ở Ý Yên, cây màu vụ đông ở các huyện Trực Ninh, Hải Hậu, Giao Thủy cũng đang phát huy giá trị kinh tế rõ nét. Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có trên 20.000 ha cây vụ đông, trong đó khoảng 7.000 ha chuyên canh cây ngô ngọt, bí xanh, khoai tây, dưa chuột... mang lại thu nhập từ 100–150 triệu đồng/ha/năm.

Điển hình, tại xã Trực Chính (huyện Trực Ninh), cây ngô ngọt được xem là “vàng xanh” bởi khả năng thích nghi, thời gian sinh trưởng ngắn, lại dễ tiêu thụ.

Ông Phạm Văn Tám – đại diện HTX Sản xuất nông sản sạch Trực Chính, cho biết: “HTX liên kết với công ty chế biến để trồng ngô ngọt xuất khẩu sang Nhật. Mỗi ha canh tác giúp thành viên lãi ròng trên 60 triệu đồng. Nhiều lao động nhàn rỗi có thêm việc làm thời vụ, thu nhập ổn định từ 150.000–200.000 đồng/ngày”.

HTX – “bà đỡ” trong hành trình thoát nghèo

Sự lớn mạnh của các mô hình cây trồng hàng hóa tại Nam Định không thể tách rời vai trò của các HTX nông nghiệp kiểu mới. Tính đến đầu năm 2025, toàn tỉnh có 553 HTX và quỹ TDND cùng 1.995 tổ hợp tác thu hút trên 314 nghìn thành viên và tạo việc làm thường xuyên cho gần 5 nghìn lao động...

Đáng chú ý, toàn tỉnh đang có hơn 150 HTX tham gia liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm. Nhiều HTX đã mạnh dạn đầu tư nhà sơ chế, hệ thống tưới tiết kiệm, kho lạnh bảo quản... giúp nâng cao chất lượng và giá trị nông sản.

HTX Rau củ quả sạch Giao Long (huyện Giao Thủy) là một điển hình. Từ năm 2021, HTX này đã ký kết liên kết tiêu thụ rau an toàn với các chuỗi siêu thị tại Hà Nội, Hải Phòng, và một số trường học. Nhờ đó, sản lượng rau củ sạch tiêu thụ qua HTX tăng gấp 3 lần, giá bán cao hơn thị trường phổ thông 20–30%.

Nông nghiệp tỉnh Nam Định đang được định hướng theo hướng liên kết theo chuỗi giá trị.

Ông Nguyễn Văn Lập – đại diện HTX – cho biết: “Chúng tôi luôn coi trọng việc truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng đầu vào. Với sự tư vấn của Liên minh HTX Việt Nam, HTX đã tiếp cận được gói hỗ trợ vốn vay ưu đãi, được kết nối giao thương và hỗ trợ đăng ký mã số vùng trồng. Điều đó giúp HTX không chỉ đứng vững trên thị trường trong nước mà còn có kế hoạch xuất khẩu sang Hàn Quốc trong năm tới”.

Tương tự, HTX Sản xuất và tiêu thụ cây dược liệu Hải An (huyện Hải Hậu) đang tạo việc làm thường xuyên cho hơn 50 lao động địa phương với mức thu nhập bình quân 6–8 triệu đồng/tháng. HTX trồng cây cà gai leo, nghệ đen, ba kích theo tiêu chuẩn GACP-WHO, được bao tiêu đầu ra bởi các doanh nghiệp dược. Với diện tích gần 20 ha, doanh thu hàng năm đạt trên 8 tỷ đồng.

Tạo điểm tựa cho HTX, nông dân vươn xa

Không chỉ dừng lại ở việc sản xuất, bài toán lớn nhất hiện nay của nông nghiệp Nam Định là làm sao để nông sản vươn xa, tiếp cận được thị trường lớn và bền vững. Đó là lúc vai trò của Liên minh HTX Việt Nam trở nên rõ nét hơn bao giờ hết.

Trong giai đoạn 2020–2024, Liên minh HTX Việt Nam đã tổ chức hơn 30 lớp tập huấn kỹ thuật và quản trị HTX tại Nam Định, giúp nâng cao năng lực cho trên 2.000 lượt cán bộ và thành viên HTX. Nhiều HTX được hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi, xúc tiến thương mại tại các hội chợ trong và ngoài nước.

Trong 2 năm qua, có 12 HTX nông nghiệp của Nam Định được hỗ trợ kết nối tiêu thụ sản phẩm tại các sàn thương mại điện tử và siêu thị lớn như VinMart, Co.opmart, Big C…

Theo lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh Nam Định, thời gian qua, tỉnh đặc biệt chú trọng đến việc đào tạo kỹ năng quản lý, tiếp cận công nghệ số và thông tin thị trường cho các HTX. Đồng thời, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh làm cầu nối đưa các HTX đến gần hơn với các doanh nghiệp, tạo cơ hội ký kết hợp đồng bao tiêu, từ đó nâng cao thu nhập bền vững cho thành viên, người lao động.

Năm 2024, thu nhập bình quân của thành viên các HTX nông nghiệp ở Nam Định đạt trên 60 triệu đồng/năm. Tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả đạt trên 78%. Đặc biệt, các HTX không chỉ giúp hộ dân thoát nghèo mà còn tạo thêm hàng nghìn việc làm thường xuyên và thời vụ cho lao động nông thôn, góp phần ổn định an sinh xã hội.

Thành công của Nam Định trong phát triển cây trồng chủ lực, tổ chức sản xuất thông qua HTX và sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam là minh chứng sống động cho hướng đi đúng đắn của nông nghiệp hiện đại – đó là liên kết, chuyển đổi, và nâng cao chất lượng.

Không chỉ có cây hoa ly, ngô ngọt, cây dược liệu hay rau màu, nhiều địa phương tại Nam Định đang bắt đầu thử nghiệm những cây trồng mới như atiso đỏ, sâm bố chính, cây bơ, mít Thái… theo hướng hữu cơ và giá trị cao.

Với nền tảng là các HTX chuyên nghiệp và sự hỗ trợ bài bản về nhân lực, tài chính, thương mại, người nông dân hoàn toàn có cơ hội “hái ra tiền” trên chính mảnh ruộng quê hương.

An Chi