Chìa khóa giúp cộng đồng xây dựng nhà ở an toàn, bền vững

Trang bị kiến thức an toàn nhà ở

Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu và thiên tai. Bão lũ, sạt lở đất, hạn hán... xảy ra ngày càng thường xuyên và khốc liệt, gây tổn thất to lớn về người và của, đe dọa trực tiếp an sinh và sinh kế của người dân.

Ông Nguyễn Vĩnh Hòa, Phó Trưởng ban Đối ngoại và Phát triển nguồn lực Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, truyền đạt kiến thức tại lớp tập huấn ở Hội Chữ thập đỏ tỉnh Lào Cai. (Nguồn: Chữ thập đỏ tỉnh Lào Cai cung cấp)

Điển hình như cơn bão số 3 (Yagi) và hoàn lưu sau bão hồi tháng 9 năm 2024 gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho nhiều tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ.

Trước tình hình đó, Hiệp hội Chữ thập đỏ - Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế đã kịp thời triển khai Dự án “Viện trợ quốc tế khẩn cấp để hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả sau cơn bão số 3 (Yagi) và hoàn lưu sau bão”, thông qua Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, với tổng giá trị viện trợ không hoàn lại hơn 25,5 tỷ đồng.

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ khẩn cấp, dự án hướng đến mục tiêu dài hạn là trang bị cho cộng đồng "chìa khóa" tự bảo vệ mình trước thiên tai, thông qua phương pháp PASSA.

PASSA là công cụ được phát triển bởi Hiệp Hội Chữ thập đỏ - Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế, với mục tiêu hỗ trợ các cộng đồng dễ bị tổn thương nâng cao nhận thức về rủi ro thiên tai liên quan nhà ở, đồng thời khuyến khích người dân tham gia trực tiếp vào quá trình đánh giá và cải thiện điều kiện nhà ở một cách an toàn và bền vững.

Thông qua 8 bước cụ thể như: Hồ sơ lịch sử; bản đồ cộng đồng; tác động và tần suất của các hiểm họa; nhà ở an toàn và không an toàn; các phương án, giải pháp; lập kế hoạch thay đổi; hộp vấn đề; lập kế hoạch giám sát…

PASSA sẽ giúp người dân tự nhận diện thực trạng nhà ở của mình, xác định các điểm yếu và chủ động đưa ra các giải pháp cải thiện, từ những việc đơn giản như gia cố mái nhà, nâng nền, đào rãnh thoát nước, đến trồng cây chắn gió.

Tăng cường năng lực cộng đồng ứng phó với thiên tai

Nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng và phương pháp tổ chức hoạt động cộng đồng cho cán bộ Hội Chữ thập đỏ các cấp, đặc biệt là về vấn đề bảo đảm an toàn nhà ở trước những rủi ro thiên tai ngày càng gia tăng.

Hội Chữ thập đỏ các tỉnh Lào Cai, Phú Thọ và Bắc Giang đã tổ chức lớp tập huấn về PASSA. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ Dự án “Viện trợ quốc tế khẩn cấp để hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả bão số 3 (bão Yagi) và hoàn lưu sau bão”, do Hiệp hội Chữ thập đỏ - Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế tài trợ không hoàn lại.

Tham gia lớp tập huấn là cán bộ của Hội Chữ thập đỏ tỉnh, các huyện, thành phố, thị xã và đại diện Hội Chữ thập đỏ xã hưởng lợi từ dự án.

Thông qua khóa tập huấn các học viên được trang bị kiến thức, kỹ năng quan trọng về nhà ở an toàn như: Cách quản lý nhóm cộng đồng, xác định và đánh giá rủi ro thiên tai, phân tích mối quan hệ giữa hiểm họa, mức độ dễ bị tổn thương và năng lực ứng phó, cũng như nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ an toàn của nhà ở như vị trí, nền móng, mái, vách và kết cấu tổng thể…

Các học viên lớp tập huấn Hội Chữ thập đỏ tỉnh Phú Thọ thảo luận nhóm. (Nguồn: Chữ thập đỏ tỉnh Phú Thọ cung cấp)

Không chỉ mang tính chuyên môn, lớp tập huấn còn có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thiên tai ngày càng diễn biến khó lường.

Qua đó, cán bộ Hội các cấp đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải kiến thức, thúc đẩy sự tham gia của người dân ở cơ sở, hình thành những cộng đồng chủ động, vững vàng hơn trong công tác phòng ngừa, giảm nhẹ rủi ro thiên tai.

Chia sẻ về ý nghĩa của chương trình, Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh Bắc Giang Nguyễn Anh Phương cho biết tại 24 đại biểu là cán bộ chủ chốt của Hội Chữ thập đỏ tỉnh, các huyện, thành phố, thị xã, cùng đại diện Hội Chữ thập đỏ xã từ các địa bàn trọng điểm chịu ảnh hưởng nặng bởi bão Yagi, như xã Vĩnh An (huyện Sơn Động) và xã Huyền Sơn (huyện Lục Nam) được tham gia lớp tập huấn. Đây là dịp để các cán bộ học hỏi, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm hay, cách làm tốt cũng như những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ, hoạt động của Hội.

“Sau khóa tập huấn, các nhóm cộng đồng sẽ tiếp tục triển khai các mô hình thực hành PASSA tại cơ sở, từ đó từng bước nhân rộng và lan tỏa các giải pháp về nhà ở an toàn đến nhiều địa bàn khác trong tỉnh.

Các học viên sẽ là những hạt nhân lan tỏa nhận thức về nhà ở an toàn trong cộng đồng. Đây là bước đi đầu tiên, nhưng vô cùng quan trọng trong hành trình xây dựng một cộng đồng vững vàng trước thiên tai”, Phó Chủ tịch Nguyễn Anh Phương nhấn mạnh.

Là tập huấn viên truyền đạt kiến thức tại các lớp, ông Nguyễn Vĩnh Hòa – Phó Trưởng ban Đối ngoại và Phát triển nguồn lực Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam cho biết: PASSA được phát triển từ phương pháp PHAST (về nước sạch và vệ sinh môi trường) và được thử nghiệm tại Uganda (2009), Bangladesh (2010) và Haiti (2011).

Từ đó, phương pháp này đã được mở rộng áp dụng tại nhiều khu vực như châu Mỹ, châu Á – Thái Bình Dương và châu Phi.

PASSA là một phương pháp hiệu quả, bền vững, đề cao sự tham gia và chủ động của người dân trong việc bảo vệ và nâng cao chất lượng cuộc sống thông qua cải thiện điều kiện nhà ở.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và gia tăng thiên tai, phương pháp này không chỉ phù hợp ở nông thôn mà còn có thể điều chỉnh để áp dụng tại đô thị, tạo nên những thay đổi thực sự trong cộng đồng.

Các học viên lớp tập huấn Hội Chữ thập đỏ tỉnh Bắc Giang sôi nổi thảo luận và trình bày kết quả thảo luận. (Nguồn: Chữ thập đỏ tỉnh Bắc Giang cung cấp)

“Phương pháp PASSA thể hiện rõ tính ưu việt khi đặt người dân vào vị trí trung tâm của quá trình xây dựng và gìn giữ nhà ở an toàn.

Bằng cách tận dụng tri thức bản địa, phát huy nguồn lực sẵn có và thúc đẩy sự chủ động từ cộng đồng, PASSA không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro thiên tai mà còn góp phần nâng cao tính bền vững và khả năng chống chịu của các khu dân cư”’, ông Hòa chia sẻ.

Trong bối cảnh thiên tai ngày càng khó lường, việc trang bị cho cộng đồng kiến thức tự bảo vệ mình là vô cùng quan trọng. PASSA đã phát huy vai trò chủ động của cộng đồng chính là “lá chắn mềm” góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và từng bước xây dựng nền tảng vững chắc cho công tác phòng ngừa, giảm nhẹ rủi ro thiên tai tại Việt Nam.

Đức Tú