Chi phí nợ công các quốc gia giàu có nhất đạt mức cao nhất kể từ năm 2007

Báo cáo Nợ Toàn cầu của OECD được công bố trong tuần này cho thấy chi phí dịch vụ nợ tính theo tỷ lệ phần trăm GDP của 38 quốc gia OECD đã tăng lên 3,3% vào năm 2024, tăng mạnh so với mức 2,4% vào năm 2021. Ngược lại, Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính rằng nhóm các nền kinh tế này đã chi 2,4% GDP cho quốc phòng vào năm 2023.

Bên cạnh đó, chi phí của các khoản thanh toán lãi vay là 4,7% GDP ở Mỹ , 2,9% GDP ở Anh và 1% GDP ở Đức.

Hầu hết các chính phủ đều đang chịu áp lực phải tăng chi tiêu vì chi phí từ quá trình chuyển đổi xanh, chi tiêu quốc phòng cao hơn và dân số già hóa đang trở nên cấp bách hơn.

Chi phí vay đã tăng vọt trong những tháng gần đây khi các nhà đầu tư trái phiếu chuẩn bị cho lạm phát dai dẳng ở các nền kinh tế lớn và việc phát hành tăng lên khi nhiều chính phủ mở rộng chi tiêu cho quốc phòng và các chính sách kích thích tài khóa khác.

OECD cảnh báo rằng đòn giáng kép của lợi suất và nợ ngày càng tăng có nguy cơ "hạn chế khả năng vay trong tương lai vào thời điểm nhu cầu đầu tư lớn hơn bao giờ hết". OECD nhấn mạnh triển vọng trên thị trường nợ toàn cầu là khó khăn.

Chi phí mượn tiền đang tăng trên toàn cầu

Các chính phủ OECD đã huy động được 15.700 tỷ USD vào năm 2024, đưa tổng số nợ công của OECD lên 55.000 tỷ USD. Tổng nợ công toàn cầu đạt 65.200 tỷ USD sau khi vay nợ của chính phủ ngoài OECD tăng nhẹ.

Mặt khác, nợ doanh nghiệp tăng lên 35.000 tỷ USD và đẩy mức nợ toàn cầu lên hơn 100.000 tỷ USD trong năm 2024, với phần lớn khoản vay bổ sung được các công ty sử dụng để tài trợ cho việc mua lại cổ phiếu và thanh toán cổ tức cho các cổ đông.

Theo báo cáo của OECD, khoản vay nợ có chủ quyền trong nhóm các quốc gia có thu nhập cao dự kiến sẽ đạt kỷ lục mới là 17.000 tỷ USD vào năm 2025, so với 16.000 tỷ USD vào năm 2024 và 14.000 tỷ USD vào năm 2023. Làn sóng phát hành nợ công đã làm dấy lên mối lo ngại về tính bền vững ở các quốc gia như Anh, Pháp và thậm chí là cả Mỹ.

Năm nước phát hành trái phiếu hàng đầu – Mỹ, Nhật Bản, Pháp, Ý và Anh – chiếm hơn 85% tổng số tiền vay tại các nước OECD vào năm 2024. Riêng Mỹ đã chiếm hơn 2/3 tổng số.

Carmine Di Noia, giám đốc phụ trách các vấn đề tài chính và doanh nghiệp của OECD cho biết, gánh nặng nợ lớn "không phải là tiêu cực". Nhưng phần lớn khoản vay trong 20 năm qua đã được chi cho việc phục hồi sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và đại dịch Covid-19, và "bây giờ cần chuyển từ phục hồi sang đầu tư", chẳng hạn như chi tiêu cho các dự án cơ sở hạ tầng và khí hậu.

“Việc vay nợ phải thúc đẩy tăng trưởng để cuối cùng các chính phủ có thể ổn định và thực sự giảm tỷ lệ nợ trên GDP", ông cho biết.

Nhưng bức tranh toàn cầu đã trở nên phức tạp hơn do lợi suất trái phiếu cao hơn, khiến việc tái cấp vốn cho các khoản nợ hiện hữu trở nên tốn kém hơn.

Báo cáo lưu ý rằng gần 45% nợ công của OECD sẽ đáo hạn vào năm 2027. Đã có rất nhiều đợt phát hành trong điều kiện thuận lợi và những điều kiện đó đã thay đổi theo chiều hướng xấu hơn.

Ngoài ra, các quốc gia có thu nhập thấp sẽ phải đối mặt với rủi ro tái cấp vốn lớn nhất, với hơn một nửa số nợ đáo hạn trong ba năm tới và hơn 20% trong số đó là trong năm nay.

OECD cho biết, ngoài các điều kiện trả nợ tốn kém còn có sự thay đổi về hồ sơ của những người nắm giữ trái phiếu chính phủ. Khi các nhà hoạch định chính sách hủy bỏ các chương trình mua trái phiếu khẩn cấp, lượng trái phiếu chính phủ do các ngân hàng trung ương nắm giữ đã giảm 3.000 tỷ USD so với mức đỉnh năm 2021 và dự kiến sẽ giảm thêm 1.000 tỷ USD nữa trong năm nay.

Tổng thư ký OECD, Mathias Cormann cho biết sự kết hợp giữa chi phí cao hơn và rủi ro nợ cao hơn đang hạn chế khả năng vay trong tương lai tại thời điểm có nhu cầu đầu tư đáng kể, "bao gồm thúc đẩy tăng trưởng và năng suất, ứng phó với tình trạng già hóa dân số và giải quyết nhu cầu quốc phòng".

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài