Chế biến sâu - 'cần câu' nâng cao thu nhập cho nông dân

Nếu như trước đây, nhiều HTX ở Thái Nguyên còn loay hoay với thiếu vốn, công nghệ lạc hậu, và đầu ra bấp bênh, thì từ cuối năm 2023, với quá trình tái cơ cấu được đẩy mạnh, tình hình đã thay đổi đáng kể.

Dấu ấn của sự đổi mới và đầu tư

Các HTX đã mạnh dạn đầu tư công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, và chủ động kết nối thị trường, tạo ra những sản phẩm nông sản có giá trị cao, đáp ứng cả tiêu chuẩn trong nước và quốc tế.

HTX Chế biến nông sản Võ Nhai là một minh chứng sống động cho hiệu quả của việc đầu tư vào chế biến sâu để tạo ra sản phẩm nõn măng nứa và mộc nhĩ khô, đậu hũ non... Với khoản đầu tư hơn 3,5 tỷ đồng, HTX đã xây dựng xưởng chế biến rộng 1.000m2 và trang bị dây chuyền đồng bộ đạt tiêu chuẩn quốc tế HACCP. Quy trình sản xuất bài bản đã giúp HTX xuất bán trên 20 tấn thành phẩm mỗi năm, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn tự tin xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Singapore.

Hai sản phẩm chủ lực của HTX là nõn măng nứa và mộc nhĩ khô đều đạt chứng nhận OCOP 4 sao, đem về doanh thu khoảng 7 tỷ đồng mỗi năm. Các sản phẩm khác như nấm hương khô, đậu hũ non, đỗ tương, lạc đỏ bản địa… cũng được HTX sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn và tiêu thụ tốt.

Chế biến sâu giúp tăng giá trị nông sản và nguồn thu cho thành viên HTX.

Không dừng lại ở việc đầu tư dây chuyền sản xuất, HTX chế biến nông sản Võ Nhai còn tích cực tham gia các sàn thương mại điện tử, hội chợ, triển lãm để quảng bá sản phẩm. Nhờ đó, HTX hiện tạo việc làm ổn định cho hơn 50 lao động và bao tiêu nguyên liệu cho hơn 200 hộ dân, góp phần nâng cao thu nhập và ổn định cuộc sống cho người dân địa phương.

Hiện, nghề làm miến dong truyền thống ở Côn Minh cũng đang có cơ hội vươn xa nhờ những bước đi vững chắc của HTX Tài Hoan. Với mục tiêu mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm OCOP 5 sao miến dong Tài Hoan, HTX đang đầu tư hoàn thiện thêm nhà xưởng rộng 4.000m2, hướng tới công suất 2,5 tấn/ngày.

Đây là một trong những cơ sở giúp HTX hoàn thiện mục tiêu mở rộng xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Đông. Đặc biệt, sau khi sáp nhập tỉnh, cơ hội kết nối với các HTX và doanh nghiệp trên địa bàn sẽ giúp miến dong Tài Hoan có thêm kênh tiêu thụ và quảng bá hiệu quả hơn.

Tác động tích cực đến giảm nghèo bền vững

Những thành công của HTX Võ Nhai và HTX Tài Hoan là minh chứng rõ nét cho thấy sự đầu tư đúng hướng vào chế biến sâu, kết hợp với việc xây dựng thương hiệu và mở rộng kênh tiêu thụ, không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản mà còn tạo ra sinh kế bền vững cho cộng đồng.

Nhìn từ những HTX đã đổi mới thành công, có thể thấy điểm chung của các mô hình này chính là tư duy sản xuất hiện đại, chú trọng chất lượng và thương hiệu. Họ dám thay đổi, mạnh dạn ứng dụng quy trình đạt chuẩn quốc tế, tham gia các kênh thương mại mới, đặc biệt là thương mại điện tử, và liên kết chặt chẽ để tạo dựng vùng nguyên liệu gắn với địa phương. Đây chính là con đường giúp các HTX vừa giữ được giá trị truyền thống, vừa thích ứng với thị trường cạnh tranh và hội nhập.

Chế biến sâu giúp phát triển chuỗi giá trị bền vững, thúc đẩy giảm nghèo hiệu quả.

Có thể khẳng định, hoạt động chế biến sâu của các HTX không chỉ nâng cao giá trị nông sản mà còn có tác động sâu rộng đến công cuộc giảm nghèo bền vững.

Khi nông sản được chế biến sâu, giá trị gia tăng được nâng cao, người nông dân không còn phụ thuộc vào việc bán nông sản thô với giá cả bấp bênh theo mùa vụ. Thay vào đó, họ có thể tham gia vào chuỗi giá trị từ sản xuất nguyên liệu đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo nguồn thu nhập ổn định và bền vững hơn.

Các HTX chế biến sâu đã tạo ra hàng trăm việc làm ổn định cho người dân địa phương, đặc biệt là phụ nữ và lao động nông thôn, giúp họ có thu nhập ổn định, cải thiện đời sống. Việc bao tiêu nguyên liệu cho hàng trăm, thậm chí hàng nghìn hộ dân cũng giúp nông dân yên tâm sản xuất, không còn lo lắng về đầu ra sản phẩm. Điều này không chỉ góp phần giảm nghèo đa chiều mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của các vùng nông thôn.

Nâng giá trị lên 1,5-2 lần

Chế biến sâu là một trong những mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị hàng hóa, giúp người dân, thành viên HTX nâng cao thu nhập hiệu quả.

Chính vì lẽ đó, thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên thực hiện nhiều chương trình và hoạt động thiết thực để hỗ trợ các HTX nông nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực chế biến sâu. Trong đó, Liên minh HTX tỉnh đã giúp các HTX tiếp cận các nguồn vốn và chương trình hỗ trợ để đầu tư máy móc, dây chuyền sản xuất hiện đại. Từ đây, một số HTX được hỗ trợ vốn vay ưu đãi thông qua Quỹ hỗ trợ phát triển HTX để mua sắm máy móc phục vụ chế biến nông sản, giúp họ nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên cũng thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn về kỹ năng quản lý, sản xuất, kinh doanh và marketing. Điều này giúp các cán bộ HTX trẻ nâng cao năng lực, chủ động hơn trong việc điều hành và phát triển mô hình kinh doanh theo chuỗi giá trị hàng hóa.

Đặc biệt, việc Liên minh HTX tỉnh đồng hành cùng các HTX trong việc xây dựng thương hiệu, đăng ký nhãn hiệu sản phẩm, và thiết kế bao bì, tham gia các hội chợ, triển lãm, và sàn thương mại điện tử đã giúp các HTX chế biến nông sản có cơ hội quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ cả trong và ngoài tỉnh.

Có thể thấy, nhờ sự đồng hành của Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, nhiều HTX chế biến nông sản đã gặt hái được những thành công đáng kể.

Điển hình như HTX như Bản Việt đã đầu tư chế biến cơm cháy chà bông từ nguyên liệu nếp Thầu Dầu bản địa.

Hay như HTX Bò Mông 11 đã kết hợp bán bò thương phẩm với chế biến sâu thành các sản phẩm như xúc xích, thịt sấy khô, và lạp xưởng tươi. Việc này giúp nâng cao giá trị của mỗi con bò lên 1,5-2 lần so với việc chỉ bán thịt thô, đồng thời giải quyết bài toán đầu ra cho các thành viên.

Cùng với việc chăn nuôi gà và lươn thương phẩm, HTX gà đồi hữu cơ Tân Phú đã chế biến các sản phẩm như gà, lươn hút chân không và khô gà lá chanh. Việc đa dạng hóa sản phẩm giúp HTX ổn định sản xuất và nâng cao giá trị khi giá thị trường biến động.

Còn HTX nông sản Phú Đạt đã thành công trong việc chế biến sâu sản phẩm chè. Các sản phẩm như "Tâm Như Trà Nõn" và "Trà Tôm Nõn Phú Đạt" đã được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, giúp nâng giá trị sản phẩm cao hơn gấp nhiều lần so với chè thông thường. HTX cũng đã áp dụng công nghệ mã QR để khách hàng có thể truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Như vậy, thay vì bán sản phẩm thô, các HTX đã chuyển sang chế biến sâu, tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.

Với sự hỗ trợ trong việc quảng bá và xây dựng thương hiệu, sản phẩm của các HTX không chỉ được biết đến trong tỉnh mà còn vươn ra nhiều thị trường khác trên cả nước, thậm chí xuất khẩu sang các thị trường quốc tế như Nhật Bản, Singapore.

Với những bước đi vững chắc, các HTX chế biến sâu nông sản ở Thái Nguyên đang thực sự trở thành động lực quan trọng, góp phần nâng cao giá trị nông sản hàng hóa, thúc đẩy giảm nghèo bền vững.

Trí Chiến