Châu Âu tìm cách tịch thu 200 tỷ euro tài sản của Nga

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) và Thủ tướng Đức Olaf Scholz - Ảnh: Bloomberg.

Các cường quốc châu Âu đang tìm cách tịch thu hơn 200 tỷ euro tài sản bị đóng băng của Nga, trong bối cảnh diễn ra cuộc thảo luận nhằm đi đến một thỏa thuận ngừng bắn cho cuộc xung đột ở Ukraine - tờ báo Financial Times đưa tin.

Pháp và Đức - hai nước từ lâu có quan điểm phản đối việc tịch thu hoàn toàn số tài sản Nga bị Liên minh châu Âu (EU) đóng băng - đang thảo luận với Anh và các quốc gia khác về cách thức sử dụng những tài sản này theo hướng có lợi cho Ukraine.

Nguồn thạo tin tiết lộ rằng giới chức Pháp và các nước EU khác đang bàn bạc về một đề xuất tịch thu tài sản Nga trong trường hợp Moscow vi phạm một thỏa thuận ngừng bắn trong tương lai với Ukraine. Đề xuất này là một phần trong nỗ lực của châu Âu nhằm mang lại sự đảm bảo an ninh cho Kiev sau khi xung đột chấm dứt.

Những nước ủng hộ việc ngừng bắn xem đây là một “mũi tên trúng hai đích”, vừa buộc Nga phải tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn nếu có, đồng thời mang lại cho Kiev một sự đảm bảo.

Cuộc thảo luận về tịch thu tài sản Nga diễn ra giữa lúc Anh và Pháp dẫn đầu các nỗ lực ngoại giao của châu Âu nhằm đạt tới một kế hoạch hòa bình cho Ukraine. Những nỗ lực này được khơi dậy sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump mở các cuộc đàm phán song phương với Moscow nhằm chấm dứt chiến tranh mà không có mặt Ukraine hay EU ở bàn đàm phán.

Sau khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra vào năm 2022, các nước trong nhóm 7 nền công nghiệp phát triển (G7) đã đóng băng khoảng 300 tỷ euro tài sản dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga (CBR), chủ yếu là tiền mặt vài trái phiếu chính phủ. Đa phần số tài sản này - khoảng 190 tỷ euro - nằm ở trung tâm lưu ký chứng khoán Euroclear của Bỉ, còn những khoản nhỏ hơn nằm rải rác ở Pháp, Anh, Nhật Bản, Thụy Sĩ và Mỹ.

Hiện nay, tiền lời được tạo ra từ những tài sản trên đang được sử dụng để hoàn trả khoản vay trị giá 50 tỷ USD mà các nước G7 cho Ukraine vay. Nhưng về cơ bản, các tài sản bị đóng băng vẫn được giữ nguyên trạng.

Một số quốc gia gồm Ukraine, Ba Lan và các nước vùng Baltic từ lâu đã muốn tịch thu tài sản Nga thay vì chỉ đóng băng, nhưng các thành viên có ảnh hưởng lớn trong EU gồm Đức, Pháp và Bỉ đã từ chối ý tưởng nảy vì lo ngại rằng việc tịch thu tài sản nhà nước sẽ tạo ra một tiền lệ trong luật pháp quốc tế.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng lo ngại rằng vị thế của đồng euro như một lựa chọn an toàn cho dự trữ ngoại hối sẽ gặp rủi ro nếu châu Âu tịch thu tài sản Nga. Hầu hết các tài sản mà châu Âu đang đóng băng của Nga đều được định giá bằng euro.

Trong cuộc trò chuyện với ông Trump vào tuần trước, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói rằng việc ngay lập tức tịch thu tài sản Nga sẽ không phải là một hành động “tôn trọng luật pháp quốc tế” nhưng số tài sản này có thể là “một phần của cuộc đàm phán khi chiến tranh kết thúc”.

Một nguồn thạo tin cho biết ông Friedrich Merz - người nhiều khả năng sẽ trở thành Thủ tướng tiếp theo của Đức - nói rằng ông sẽ xem xét ủng hộ một đề xuất liên quan đến việc tịch thu tài sản bị đóng băng của Nga. Ông Merz sẽ có cuộc thảo luận với Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz vào thứ Tư tuần này để xác định rõ quan điểm trước khi diễn ra một cuộc gặp thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo EU vào ngày thứ Năm.

Thủ tướng Anh Keir Starmer hôm thứ Hai cho biết London đang cân nhắc cách thức sử dụng các tài sản bị đóng băng của Nga. “Rõ ràng, tiền lãi từ các tài sản đó đang được sử dụng”, ông Starmer nói với các nghị sĩ Anh sau khi ký một thỏa thuận với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy vào cuối tuần. Theo thỏa thuận này, Anh sẽ cho Ukraine vay 2,26 tỷ bảng Anh được bảo đảm bởi lợi nhuận từ tài sản dự trữ bị đóng băng của Nga.

“Những tài sản đó là một vấn đề rất phức tạp. Không hề đơn giản chút nào. Nhưng tôi thực sự nghĩ rằng chúng ta cần phải hành động nhiều hơn nữa để cùng các quốc gia khác đánh giá tất cả các khả năng”, ông Starmer phát biểu.

Nguồn thạo tin nói rằng đề xuất của Pháp đã được các nước EU khác đón nhận nồng nhiệt, nhưng điều đó không có nghĩa rằng tất cả sẽ sớm nhất trí với đề xuất này.

Phe ủng hộ việc tịch thu tài sản Nga đang lấy động lực từ việc chính quyền ông Trump tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine sau cuộc tranh cãi với ông Zelenskiy ở Nhà Trắng hôm thứ Sáu tuần trước. Một nguồn tin nói: “Ngày càng có nhiều quốc gia muốn sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để làm đòn bẩy”.

An Huy