Châu Âu 'ngấm đòn' khi Trung Quốc thắt chặt xuất khẩu đất hiếm

Trung Quốc nắm trong tay nguồn nguyên liệu quan trọng với công nghiệp công nghệ cao hiện nay

Theo thông báo của Phòng Thương mại châu Âu tại Trung Quốc vào 28.5 tại Bắc Kinh, một số nhà sản xuất châu Âu đã phải tạm dừng hoàn toàn hoạt động sản xuất trong tuần này do thiếu nguyên liệu thô. Ông Jens Eskelund, Chủ tịch Phòng Thương mại châu Âu, giải thích rằng cuộc khủng hoảng này là hệ quả trực tiếp của căng thẳng thương mại leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc.

Hồi đầu tháng 4, Bắc Kinh đã áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với bảy nguyên tố đất hiếm quan trọng, nhằm đáp trả các mức thuế "có đi có lại" mà Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố. Châu Âu trở thành bên bị ảnh hưởng trong cuộc thương chiến này.

Không thể thay thế cho ô tô điện và ngành công nghiệp

Những vật liệu này là thiết yếu đối với nhiều sản phẩm công nghiệp, từ ô tô điện đến tua-bin gió và cả thiết bị quân sự. Trung Quốc kiểm soát khoảng 85% công suất tinh luyện đất hiếm toàn cầu, khiến sự phụ thuộc của các nhà sản xuất phương Tây trở nên đặc biệt rủi ro.

Dù Mỹ và Trung Quốc đã đạt thỏa thuận nới lỏng một phần thuế quan vào giữa tháng 5 và tạm hoãn các mức thuế bổ sung, các quy định cấp phép xuất khẩu đất hiếm vẫn còn hiệu lực. Theo Phòng Thương mại châu Âu, hiện đang tồn đọng đáng kể trong việc xử lý đơn xin cấp phép xuất khẩu từ phía chính quyền Trung Quốc.

Vấn đề này đã được nêu ra trong cuộc họp giữa các công ty bán dẫn của EU và Trung Quốc hôm 27.5. Đại diện của Bộ Thương mại Trung Quốc cam kết rằng họ đang "nỗ lực" để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về cấp phép, nhưng không đưa ra giải pháp hay thời hạn cụ thể.

Chỉ là phần nổi của tảng băng chìm

Tuy nhiên, theo Phòng Thương mại châu Âu, khủng hoảng xuất khẩu hiện tại chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Một khảo sát gần đây với các thành viên của tổ chức này cho thấy môi trường kinh doanh đã xấu đi rõ rệt. Có tới 73% doanh nghiệp được hỏi cho biết việc kinh doanh tại Trung Quốc trở nên khó khăn hơn trong năm 2024.

Ngoài ra, 63% doanh nghiệp khẳng định đã bỏ lỡ các cơ hội kinh doanh do rào cản pháp lý hoặc hạn chế tiếp cận thị trường, đây là mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Sự khác biệt giữa các ngành là khá rõ rệt: trong khi 100% công ty trong lĩnh vực công nghệ y tế bị ảnh hưởng, thì con số này trong ngành ô tô là 39%.

Một cuộc họp giữa các đại diện thương mại Trung Quốc và EU dự kiến sẽ diễn ra vào đầu tháng 6 tại Paris. Một hội nghị thượng đỉnh EU-Trung Quốc cũng được lên kế hoạch tổ chức tại Bắc Kinh vào tháng 7. Nếu vấn đề không được giải quyết thấu đáo, phần chìm của tảng băng sẽ lộ ra và công nghiệp châu Âu sẽ rơi vào khủng hoảng thật sự.

Anh Tú