Châu Á tưởng niệm hơn 226.000 người chết trong thảm họa sóng thần 20 năm trước

Vào ngày 26 tháng 12 năm 2004, một trận động đất mạnh 9,1 độ richter ngoài khơi mũi phía tây Indonesia đã tạo ra một loạt sóng lớn tấn công bờ biển của 14 quốc gia từ Indonesia đến Somalia, khiến hơn 226.000 người đã thiệt mạng. Đây được xem là một trong những thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử loài người.

Các buổi tưởng niệm bên bờ biển và nghi lễ tôn giáo sẽ được tổ chức trên khắp châu Á tại Indonesia, Sri Lanka, Ấn Độ và Thái Lan, những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Trong số các nạn nhân của những con sóng cao tới 30 mét có nhiều khách du lịch nước ngoài đang đón Giáng sinh trên những bãi biển đầy nắng của khu vực, mang thảm kịch này đến với nhiều gia đình trên toàn cầu.

Đáy biển bị xé toạc đã đẩy những con sóng với tốc độ gấp đôi tốc độ của tàu cao tốc, tràn qua Ấn Độ Dương chỉ trong vài giờ mà không có cảnh báo trước. Theo EM-DAT, một cơ sở dữ liệu thảm họa toàn cầu được công nhận, tổng cộng có 226.408 người đã thiệt mạng vì sóng thần.

Khách du lịch đến thăm đài tưởng niệm để tưởng nhớ các nạn nhân của trận sóng thần năm 2004, tại Peraliya vào ngày 25 tháng 12 năm 2024 Ảnh: AFP

Không có cảnh báo nào về trận sóng thần sắp xảy ra, khiến người dân không có nhiều thời gian để sơ tán, mặc dù có khoảng cách hàng giờ giữa các đợt sóng tấn công vào các lục địa khác nhau. Nhưng ngày nay, một mạng lưới trạm giám sát tinh vi đã rút ngắn thời gian cảnh báo.

Indonesia là nước có số người chết cao nhất, với hơn 160.000 người thiệt mạng dọc theo bờ biển phía tây. Tại tỉnh cực tây Aceh, những người đưa tang sẽ dành một phút mặc niệm trước khi đến thăm một ngôi mộ tập thể và cầu nguyện chung tại nhà thờ Hồi giáo lớn ở thủ phủ Banda Aceh của tỉnh.

Thảm họa này cũng chấm dứt cuộc xung đột ly khai kéo dài hàng thập kỷ ở Aceh, với một thỏa thuận hòa bình giữa quân nổi dậy và Jakarta được ký kết chưa đầy một năm sau đó.

Tại Sri Lanka, nơi có hơn 35.000 người thiệt mạng, những người sống sót và người thân đã tụ họp để tưởng nhớ khoảng 1.000 nạn nhân đã thiệt mạng khi sóng thần làm trật bánh một đoàn tàu chở khách.

Những người đưa tang sẽ lên tàu Ocean Queen Express đã được phục chế và hướng đến Peraliya -- chính xác là nơi con tàu bị kéo khỏi đường ray, cách Colombo khoảng 90 km về phía nam.

Một buổi lễ tôn giáo ngắn sẽ được tổ chức với người thân của những người đã khuất tại đó trong khi các buổi lễ Phật giáo, Ấn Độ giáo, Thiên chúa giáo và Hồi giáo cũng được tổ chức để tưởng nhớ các nạn nhân trên khắp quốc đảo Nam Á này.

Tại Thái Lan, nơi một nửa trong số hơn 5.000 người chết là khách du lịch nước ngoài, các buổi cầu nguyện không chính thức dự kiến sẽ diễn ra cùng với buổi lễ tưởng niệm của chính phủ.

Tại một khách sạn ở tỉnh Phang Nga, sẽ diễn ra triển lãm về sóng thần, chiếu phim tài liệu và giới thiệu của các cơ quan chính phủ và Liên hợp quốc về các biện pháp phòng ngừa và phục hồi sau thảm họa.

Gần 300 người đã thiệt mạng ở tận Somalia, cũng như hơn 100 người ở Maldives và hàng chục người ở Malaysia và Myanmar.

"Các con, vợ, cha, mẹ và tất cả anh chị em của tôi đều bị cuốn trôi", người sống sót và là ngư dân Indonesia Baharuddin Zainun, 70 tuổi, cho biết. "Những người khác cũng cảm thấy cùng một thảm kịch. Chúng tôi cũng có những cảm xúc như vậy".

Minh Quân