Chặn gian lận xuất xứ, nâng uy tín hàng Việt

Ngăn chặn kịp thời nhiều vụ việc vi phạm

Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan cho biết, thực hiện kế hoạch về kiểm tra giám sát, kiểm soát chống chuyển tải bất hợp pháp, gian lận xuất xứ đối với hàng hóa XK, nhập khẩu, quá cảnh, Đội 1 đã chủ động tổ chức lực lượng, tích cực phối hợp với các đơn vị Hải quan địa phương tăng cường kiểm soát tại các địa bàn trọng điểm nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn các vụ buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp, hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ (SHTT), giả mạo xuất xứ... Qua đó, Đội 1 đã chủ động trao đổi thông tin, phối hợp với các đơn vị Hải quan quản lý địa bàn, phối hợp kiểm tra thực tế hàng hóa và phát hiện nhiều vụ việc vi phạm.

Lực lượng Hải quan kiểm tra lô hàng nghi vấn.

Đơn cử, ngày 24/4, Tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Đội 1, Phòng 2) đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Chi cục Hải quan khu vực VI) đã kịp thời phát hiện, ngăn chặn gần 2.000 sản phẩm, chủ yếu là giày dép nhập khẩu từ nước ngoài nhưng có dán tem nhãn “Made in Viet Nam” (dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam). “Nếu lực lượng Hải quan không kịp thời phát hiện, bắt giữ, khi hàng hóa nêu trên được vận chuyển ra nước ngoài tiêu thụ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, thương hiệu của hàng hóa Việt Nam”, đại diện Tổ công tác cho hay.

Trong tháng 4/2025, Chi cục Hải quan khu vực VIII đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 7 vụ/7 đối tượng vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT; trị giá hàng hóa vi phạm là 329,95 triệu đồng. 4 tháng đầu năm 2025, Hải quan khu vực VIII đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 10 vụ/10 đối tượng vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT; trị giá hàng hóa vi phạm là 490,046 triệu đồng. Cơ quan Hải quan cũng đã phối hợp với các lực lượng khác bắt giữ 1 vụ/1 đối tượng, trị giá hàng hóa vi phạm là 24,4 triệu đồng.

Thông tin từ Chi cục Hải quan khu vực II cũng cho biết, thời gian qua, đơn vị đã phát hiện 25 vụ việc liên quan đến nhãn mác hàng hóa (không có nhãn gốc, gắn nhãn hiệu “Made in Vietnam”, “Made in China to Vietnam”…), sai xuất xứ, xâm phạm quyền SHTT…Điển hình, đơn vị đã phát hiện lô hàng gồm gần 20.000 vòng bi nhập khẩu giả mạo đối với nhãn hiệu được bảo hộ tại Việt Nam. Doanh nghiệp vi phạm đã dùng thủ đoạn trà trộn các vòng bi nhập khẩu không nhãn hiệu; vòng bi mang các nhãn hiệu không được bảo hộ vòng bi giả mạo các nhãn hiệu được bảo hộ vào Việt Nam nhằm thẩm lậu vào Việt Nam.

Nhiều giải pháp đấu tranh ngăn chặn hành vi gian lận xuất xứ

Thời gian qua, các đơn vị Hải quan đã phát hiện một số phương thức, thủ đoạn gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa không đúng quy định, xâm phạm quyền SHTT, chuyển tải bất hợp pháp hàng hóa XNK. Như hàng hóa được sản xuất tại nước ngoài khi nhập khẩu về Việt Nam đã ghi sẵn dòng chữ “Made in Vietnam”, “sản xuất tại Việt Nam”, “xuất xứ Việt Nam”… hoặc trên sản phẩm và/hoặc bao bì sản phẩm, phiếu bảo hành thể hiện bằng tiếng Việt các thông tin về nhãn hiệu, địa chỉ trụ sở doanh nghiệp, website, trung tâm bảo hành tại Việt Nam để tiêu thụ nội địa hoặc XK.

Hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài, dán nhãn hàng hóa hoặc ghi xuất xứ hàng hóa được sản xuất tại nước ngoài hoặc không thể hiện nước xuất xứ trên nhãn hàng hóa nhưng khi đưa ra lưu thông, tiêu thụ nội địa thì doanh nghiệp thay nhãn mới ghi “Made in Vietnam” hoặc “sản xuất tại Việt Nam” hoặc “xuất xứ Việt Nam”…

Cùng với đó, ngành Hải quan cũng đã lật tẩy thủ đoạn của một số doanh nghiệp khi các đối tượng thành lập nhiều công ty, mỗi công ty nhập khẩu một số cụm linh kiện, phụ tùng hoặc bộ phận tháo rời để lắp ráp hoặc bán cho công ty khác thực hiện gia công, lắp ráp công đoạn đơn giản không đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định nhưng ghi sản xuất tại Việt Nam hoặc xuất xứ Việt Nam trên nhãn hàng hóa để tiêu thụ tại thị trường trong nước nhằm đánh lừa người tiêu dùng hoặc xuất khẩu.

Để ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ ghi nhãn hàng hóa, xâm phạm quyền SHTT, chuyển tải bất hợp pháp hàng hóa, ông Đỗ Thanh Quang, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực II cho biết, Chi cục Hải quan khu vực II đang quản lý và làm thủ tục thông quan cho lưu lượng hàng hóa XNK chiếm 1/5 tổng kim ngạch của toàn ngành. Do đó, đơn vị đã áp dụng đồng bộ, chặt chẽ các biện pháp nghiệp vụ hải quan từ khâu làm thủ tục hải quan cho đến các biện pháp nghiệp vụ khác như quản lý rủi ro, kiểm tra sau thông quan, kiểm soát hải quan để ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp. Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam đối với các loại hàng hóa XK có sử dụng nguyên liệu, vật tư có nguồn gốc từ nhập khẩu theo đúng quy định của pháp luật về xuất xứ hàng hóa.

“Với các giải pháp trên, Chi cục Hải quan khu vực II quyết tâm không để Việt Nam trở thành nơi trung chuyển, chuyển tải bất hợp pháp để lẩn tránh thuế quan trong bối cảnh “chiến tranh thuế quan thương mại” đang diễn ra”, ông Quang nhấn mạnh.

Tương tự, tại Chi cục Hải quan khu vực VIII cũng tập trung triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nâng cao kết quả công tác chống buôn lậu hàng giả, hàng hóa giả mạo về SHTT và xâm phạm quyền SHTT. Chú trọng và đa dạng các hình thức tuyên truyền, vận động người dân, doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật, không tham gia, không tiếp tay cho các đối tượng thực hiện hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, xuất xứ, xâm phạm quyền SHTT, tích cực tố giác các hành vi vi phạm pháp luật với lực lượng Hải quan. Đồng thời, Hải quan khu vực VIII cũng tăng cường tuần tra, kiểm soát, chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn và các đơn vị nghiệp vụ thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu trong phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn hành vi buôn lậu, trốn thuế, gian lận xuất xứ, giả mạo nhãn hiệu, xâm phạm quyền SHTT, chuyển tải bất hợp pháp.

Cục Hải quan cho biết, để đảm bảo công tác kiểm tra tính hợp lệ chứng từ chứng nhận xuất xứ được thực hiện đúng quy định, Cục Hải quan yêu cầu các Chi cục Hải quan khu vực thực hiện kiểm tra xuất xứ hàng hóa nhập khẩu theo đúng quy định tại Thông tư số 33/2023/TT-BTC ngày 31/5/2023 hướng dẫn kiểm tra xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, lưu ý kiểm tra về tiêu chí xuất xứ để đảm bảo hàng hóa đáp ứng tiêu chí xuất xứ.

Lưu Hiệp