Chấm dứt lồng ghép chính sách ưu đãi thuế trong các luật chuyên ngành

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Tài chính (UBKTTC) Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban và cơ quan soạn thảo đã thống nhất tiếp thu ý kiến đại biểu đối với nhiều nội dung.

Giao Chính phủ quy định chi tiết về áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu

Theo đó, dự thảo Luật được chỉnh lý để quy định cụ thể về việc thu thuế đối với các tổ chức nước ngoài có thu nhập phát sinh từ các hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số, bảo đảm đầy đủ quyền thu thuế của Việt Nam theo thông lệ quốc tế.

Dự thảo Luật cũng được chỉnh lý để quy định rõ việc miễn thuế đối với “thu nhập của doanh nghiệp từ sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng” sẽ không áp dụng cho lĩnh vực thương mại để bảo đảm phạm vi áp dụng giới hạn trong lĩnh vực sản xuất ban đầu và chế biến.

Chủ tịch Quốc hội phát biểu tại phiên họp chiều 10/3.

Về kỳ tính thuế, dự thảo Luật được chỉnh lý quy định chỉ trong trường hợp doanh nghiệp lựa chọn năm tài chính khác với năm dương lịch thì mới cần phải thông báo cho cơ quan thuế để giảm bớt thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Về phương pháp tính thuế đối với các khoản thu nhập phát sinh của các tổ chức nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam, trong đó có những khoản là từ kinh doanh vốn đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, hai cơ quan thống nhất về cách tiếp cận để dự thảo Luật và các văn bản dưới Luật sẽ quy định đầy đủ về các mức thuế suất theo tỷ lệ % trên doanh thu, cũng như cách xác định nghĩa vụ thuế, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để cơ quan thuế có thể thực hiện quyền thu thuế và các đối tượng liên quan là người nộp thuế bảo đảm tuân thủ.

Liên quan đến hệ thống các ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), Thường trực UBKTTC thống nhất về phạm vi ưu đãi thuế TNDN quy định trong dự thảo Luật (về ngành nghề/lĩnh vực địa bàn và mức độ ưu đãi) đã được cơ quan soạn thảo rà soát, tổng hợp và hệ thống hóa.

Để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, dự thảo Luật quy định “trường hợp các luật khác có quy định về ưu đãi thuế TNDN khác với quy định của Luật này thì thực hiện theo quy định của Luật này”.

Theo đó, các ưu đãi thuế cần được và chỉ nên được quy định trong các văn bản pháp luật về thuế, đồng thời cần chấm dứt việc lồng ghép chính sách ưu đãi thuế trong các luật chuyên ngành để bảo đảm tính tổng thể, nhất quán của hệ thống ưu đãi thuế TNDN.

Cơ quan thẩm tra và cơ soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát các ưu đãi được quy định tại các luật chuyên ngành mới được Quốc hội thông qua tại các kỳ họp gần đây, Kỳ họp thứ 9 sắp tới và Luật Thủ đô để tổng hợp và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật một cách phù hợp.

Để giải quyết những nội dung chưa được quy định trong Nghị quyết số 107/2023/QH15 về thuế tối thiểu toàn cầu (TTTC), dự thảo Luật tiếp thu, bổ sung quy định trong trường hợp OECD có các quy định thuận lợi hơn về quyền đánh thuế cho các nước nguồn (trong đó có Việt Nam) liên quan đến các nội dung về thuế TTTC và quyền thu thuế đối với các hoạt động kinh doanh xuyên quốc gia trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số thì giao Chính phủ quy định chi tiết, tạo cơ sở cho việc thực hiện một cách phù hợp.

Ngoài ra, Chủ nhiệm UBKTTC cho biết, vẫn còn một số nội dung trong dự thảo luật có ý kiến khác nhau như: ưu đãi thuế cho khoa học công nghệ, về các dự án đầu tư chiến lược, được hưởng ưu đãi đặc biệt; ưu đãi thuế đối với các nhà đầu tư nước ngoài...

Bổ sung nhiều nội dung tạo thuận lợi cho phát triển khoa học công nghệ

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, cần luật hóa Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Theo đó, cho phép tính vào chi phí được trừ với doanh nghiệp về các khoản tài trợ cho phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, góp phần tạo điều kiện cho khoa học công nghệ phát triển.

Về quy định thời gian ưu đãi, thời hạn giải ngân được hưởng ưu đãi đầu tư đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội tán thành phương án giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể trong văn bản thi hành luật về thời gian giải ngân, kéo dài thời gian ưu đãi, các mức ưu đãi với các dự án hưởng ưu đãi đầu tư đặc biệt.

Thống nhất nguyên tắc ưu đãi thuế cần được quy định trong luật thuế, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, không nên lồng ghép các chính sách ưu đãi thuế trong luật chuyên ngành, để đảm bảo nhất quán, tổng thể của hệ thống ưu đãi thuế. Chủ tịch Quốc hội yêu cầu rà soát thống nhất với các luật tới đây sẽ được thông qua, theo tinh thần các ưu đãi về thuế phải được quy định ở luật thuế.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu tại phiên họp.

Giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho hay, sau khi Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị được ban hành, Bộ Tài chính, Chính phủ đã triển khai kịp thời, nghiêm túc.

Trong đó, ở nội dung về thuế thu nhập với khoa học công nghệ, Bộ Tài chính đã rà soát để đưa tối đa các quy định vào dự thảo luật. Theo đó, dự thảo đã quy định khoản tài trợ cho phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số từ khoản chi cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số cho doanh nghiệp đều được trừ khi tính thuế.

Đồng thời, ở nội dung về thu nhập được miễn thuế đã bổ sung khoản tài trợ sử dụng cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tổ chức khoa học và công nghệ và cơ sở giáo dục hoạt động công lập không vì lợi nhuận.

Đối với quy định về ưu đãi thuế đối với các nhà đầu tư nước ngoài thuộc diện chịu thuế TTTC, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc thỏa đáng về sự cần thiết của việc áp dụng các ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN đối với các doanh nghiệp thuộc diện áp dụng thuế TTTC hoặc bổ sung nội dung giải trình phù hợp.

Thay mặt cơ quan soạn thảo, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn nêu rõ, hiện nay chúng ta có hơn 800.000 doanh nghiệp, nhưng chỉ có 1.000 doanh nghiệp sẽ thực hiện theo quy định thuế TTTC toàn cầu. Nếu quy định nội dung này vào luật sẽ có nhiều bất cập như những trường hợp doanh nghiệp vẫn đang hưởng ưu đãi, hoặc một số ngành nghề không thuộc trường hợp điều chỉnh…

Hơn nữa, mới đây Tổng thống Donald Trump đã quyết định không tham gia cam kết này, đòi hỏi chúng ta phải cân nhắc rất nhiều khi đưa ra các quy định áp dụng cụ thể. Do đó, đại diện Bộ Tài chính tha thiết đề nghị được giữ như dự thảo để tránh những xáo trộn và ảnh hưởng đến môi trường đầu tư nói chung./.

Hoàng Yến