Chấm dứt độc quyền vàng miếng SJC, bước ngoặt lịch sử

Trong nhiều năm qua, thị trường vàng Việt Nam luôn tồn tại một nghịch lý. Giá vàng miếng trong nước, đặc biệt là thương hiệu SJC, luôn duy trì ở mức cao hơn nhiều so với giá vàng thế giới. Khoảng cách chênh lệch có lúc lên tới gần 20 triệu đồng, gây bức xúc cho người dân và tạo ra nhiều hệ lụy tiêu cực.

Những hệ lụy này có nguyên nhân sâu xa từ Nghị định 24/2012, vốn quy định Nhà nước độc quyền sản xuất và quản lý vàng miếng SJC.

Cụ thể sau hơn một thập kỷ tồn tại, cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng mà còn làm tăng rủi ro cho các nhà đầu tư, những người phải mua vàng với giá cao và đối mặt với rủi ro mất giá khi thị trường quốc tế có biến động.

Không chỉ vậy, sự chênh lệch giá vàng quá lớn giữa trong nước và thế giới đã tạo ra kẽ hở béo bở cho các hoạt động buôn lậu, thao túng thị trường, thổi giá trục lợi. Vàng được nhập lậu vào Việt Nam để hưởng chênh lệch giá, gây thất thu thuế và làm nhiễu loạn thị trường và tác động mạnh đến tỉ giá, khiến việc điều hành chính sách tiền tệ trở nên khó khăn hơn.

Nhận thức được điều này, Chính phủ đã chính thức ban hành Nghị định 232/2025 xóa bỏ cơ chế độc quyền vàng. Đây là một minh chứng rõ nét cho thấy sự cầu thị và quyết tâm đổi mới mạnh mẽ từ các nhà hoạch định chính sách.

Sự cầu thị thể hiện ở chỗ, Chính phủ đã lắng nghe và phản ứng trước những tín hiệu rõ ràng từ thị trường.

Thay vì duy trì một chính sách đã không còn phù hợp với thực tiễn, gây ra sự bất ổn và kìm hãm sự phát triển lành mạnh, Chính phủ đã chấp nhận thay đổi một quy định đã tồn tại hơn một thập kỷ.

Việc xóa bỏ cơ chế độc quyền vàng sẽ giúp gia tăng nguồn cung, đưa giá vàng trong nước bám sát hơn với giá thế giới. Sự liên thông này mang lại nhiều lợi ích là ngăn chặn được tình trạng đầu cơ đẩy giá vàng cao bất hợp lý, qua đó thu hẹp mức chênh lệch lớn so với thế giới.

Khi giá vàng trong nước và thế giới được liên thông, các cơ quan quản lý sẽ dễ dàng kiểm soát và minh bạch hóa thị trường, hóa giải hiệu quả các vấn đề trên.

Bên cạnh đó, các nhà hoạch định chính sách rất cẩn trọng trong từng chiến lược khi không mở toang thị trường vàng ngay lập tức.

Các biện pháp giao dịch vàng có điều kiện như việc áp dụng quy định thanh toán qua ngân hàng cho các giao dịch lớn, các yêu cầu về vốn điều lệ cho các tổ chức muốn tham gia, đều có mục tiêu duy trì sự ổn định và xây dựng lòng tin cho người tiêu dùng.

Bằng việc yêu cầu các doanh nghiệp và ngân hàng phải tuân thủ các quy định về chất lượng sản phẩm, lưu trữ dữ liệu và kết nối thông tin với Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ có thể giám sát toàn diện hoạt động của thị trường, can thiệp kịp thời khi cần thiết mà không cần trực tiếp tham gia vào khâu sản xuất. Đây là một cách tiếp cận hiện đại và phù hợp hơn với nguyên tắc quản lý thị trường.

Tóm lại với việc xóa bỏ độc quyền vàng, Chính phủ đang mở ra cánh cửa cho một thị trường vàng cởi mở hơn, nơi sự cạnh tranh sẽ trở thành động lực chính giúp thúc đẩy tính công khai, minh bạch và hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực cho người tiêu dùng và toàn bộ nền kinh tế.

PHƯƠNG MINH