Chiếc chuyên cơ chở Bác Hồ và 'Khát vọng bầu trời' trong hành trình 80 năm độc lập

Công chúng đang có dịp tận mắt chiêm ngưỡng nhiều loại máy bay gắn liền với lịch sử ngành hàng không Việt Nam trong không gian "Khát vọng bầu trời" tại Triển lãm Thành tựu Đất nước nhân dịp 80 năm Quốc khánh với chủ đề "80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc". Nổi bật trong số đó là máy bay IL-14 số hiệu VN-C482, hiện vật lịch sử đặc biệt, minh chứng cho chặng đường hình thành và phát triển của hàng không Việt Nam.

Máy bay IL-14 - chiếc chuyên cơ từng nhiều lần thực hiện các chuyến bay đặc biệt, chở Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ tại triển lãm

Chiếc chuyên cơ đặc biệt của Bác Hồ

IL-14 là loại máy bay vận tải hạng nhẹ do Liên Xô sản xuất, được Chính phủ Liên Xô viện trợ cho Việt Nam năm 1957. Trong số 5 chiếc IL-14, VN-C482 mang ý nghĩa đặc biệt khi được tặng riêng cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, phục vụ các chuyến chuyên cơ chở Bác và lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Nội thất VN-C482 được thiết kế riêng biệt, gồm giường nghỉ, bàn làm việc, ghế ngồi, khu vệ sinh và sàn trải thảm, bảo đảm tiện nghi trong những chuyến công tác xa. Đây cũng là chiếc máy bay đầu tiên của Trung đoàn Không quân vận tải 919 - tiền thân của Đoàn Bay 919 ngày nay.

Trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, tổ bay IL-14 không chỉ vận chuyển hành khách, hàng hóa, mà còn trực chiến, sẵn sàng làm nhiệm vụ chi viện chiến trường.

Tổ bay IL-14 trực chiến, ăn cơm dưới cánh máy bay, sẵn sàng làm nhiệm vụ chi viện cho chiến trường Tết Mậu Thân năm 1968. Ảnh tư liệu

Tư tưởng chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh về hàng không

Ngay từ buổi đầu kháng chiến chống Pháp, năm 1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo thành lập Ban Nghiên cứu Không quân, đặt nền móng cho lực lượng hàng không dân dụng và quân sự. Người nhiều lần nhấn mạnh vai trò của hàng không không chỉ ở khía cạnh vận tải mà còn là công cụ chiến lược phục vụ kháng chiến, kiến quốc và ngoại giao quốc tế.

Trong một phát biểu, Người khẳng định: "Ngành hàng không không chỉ để chở hành khách, mà còn là cầu nối giao lưu quốc tế, phục vụ kinh tế và bảo vệ Tổ quốc."

Bác Hồ chụp ảnh với tổ bay IL-14 sau chuyến thăm và làm việc tại Trung Quốc về sân bay Gia Lâm năm 1962

Ngày 16-6-1957, khi thăm quê hương Nghệ An, tại sân bay Vinh, Bác căn dặn cán bộ hàng không: "Sau này đất nước ta chắc chắn sẽ có những sân bay, máy bay hiện đại, Hàng không Việt Nam sẽ phát triển... Các chú phải cố gắng học tập, nắm vững khoa học kỹ thuật."

Những lời dạy ấy đã trở thành kim chỉ nam cho ngành hàng không Việt Nam trong suốt gần 70 năm qua.

Từ 5 chiếc IL-14 đến 250 máy bay hiện đại

Sau ngày đất nước thống nhất, đội bay IL-14 tiếp tục đảm nhiệm vận tải hành khách, hàng hóa, góp phần khôi phục kinh tế và phục vụ chiến trường biên giới Tây Nam. Năm 1981, đội bay hoàn thành sứ mệnh lịch sử, dừng hoạt động. Hiện nay, chiếc IL-14 VN-C482 được trưng bày tại Bảo tàng Hàng không, trở thành chứng tích hào hùng của một giai đoạn lịch sử. Dịp này, máy bay đã được vận chuyển đến Triển lãm Thành tựu đất nước để đông đảo công chúng được tiếp cận.

Khách tham quan không gian "Khát vọng bầu trời" tại Triển lãm Thành tựu Đất nước nhân dịp 80 năm Quốc khánh

Ngành hàng không Việt Nam hiện khai thác khoảng 250 máy bay, vận hành 52 đường bay nội địa kết nối Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng với 19 địa phương, tần suất hơn 820 chuyến/ngày. Quốc tế có 211 đường bay kết nối 28 quốc gia và vùng lãnh thổ, với sự tham gia của 72 hãng hàng không nước ngoài và 4 hãng Việt Nam.

Từ chỗ chỉ có 5 chiếc IL-14 viện trợ, đến nay hàng không Việt Nam đã trở thành một trong những ngành kinh tế - kỹ thuật mũi nhọn, tự tin hội nhập sâu rộng, hiện thực hóa lời căn dặn của Bác Hồ về một "bầu trời Việt Nam" hiện đại, độc lập và vươn tầm thế giới.

Hình ảnh không gian "Khát vọng bầu trời" tại Triển lãm Thành tựu Đất nước nhân dịp 80 năm Quốc khánh:

Dương Ngọc