Cấp thiết cởi trói cho 'vua' đường cao tốc

Hiện nay, VEC đang là doanh nghiệp đầu tư, quản lý hệ thống đường cao tốc lớn nhất Việt Nam khi làm chủ đầu tư của 5 dự án đường bộ cao tốc, chiều dài 550 km gồm: Cao tốc Nội Bài - Lào Cai, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và Bến Lức - Long Thành.

Trước đó, tại phiên họp ngày 14/2, Ủy ban Tài chính, Ngân sách (Quốc hội Khóa XV) đã thống nhất chủ trương bổ sung vốn điều lệ cho VEC hơn 38.000 tỷ đồng.

Ngay sau đó, ngày 15/2, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã ký tờ trình 103/TTr-CP của Chính phủ trình Quốc hội về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của Công ty mẹ - Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Theo đó, tại tờ trình này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, VEC được giao nhiệm vụ đầu tư, phát triển và quản lý, bảo trì hệ thống đường cao tốc quốc gia, làm chủ đầu tư 5 dự án đường cao tốc với tổng chiều dài 540 km, tổng mức đầu tư 5 dự án là 108.865 tỷ đồng.

Đến nay, VEC đã hoàn thành đầu tư và đưa vào khai thác sử dụng 4/5 dự án với tổng chiều dài 490 km, chiếm khoảng 27% tổng chiều dài các tuyến đường cao tốc tại Việt Nam hiện nay. Các tuyến đường cao tốc của VEC đều là các tuyến đường huyết mạch của đất nước, phát huy hiệu quả to lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội.

Với số vốn điều lệ là 1.115,13 tỷ đồng, trong khi tổng mức đầu tư các dự án đường cao tốc của VEC là rất lớn, VEC luôn gặp khó khăn khi không đảm bảo tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật hiện hành.

Theo Chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, VEC cần huy động số vốn lớn để đầu tư mới các tuyến cao tốc, đầu tư mở rộng các dự án đang quản lý (giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 14.890 tỷ đồng; giai đoạn 2026 - 2030 cần khoảng 30.500 tỷ đồng). Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án theo chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền là rất gấp rút.

"Sau khi được bổ sung vốn điều lệ, VEC sẽ đủ điều kiện để huy động vốn từ các tổ chức tín dụng để thực hiện đầu tư dự án. Từ các nội dung nêu trên, việc đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VEC là cần thiết và cấp bách", Tờ trình của Chính phủ nêu rõ.

Chính phủ cũng cho biết, nếu được Quốc hội chấp thuận tăng vốn điều lệ VEC sẽ triển khai ngay các dự án gồm: Đẩy nhanh tiến độ dự án Bến Lức - Long Thành để đảm bảo hoàn thành trong năm 2025, hoàn thành các thủ tục điều chỉnh dự án để triển khai thực hiện những hạng mục còn lại của tuyến cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành, mở rộng cao tốc Nội Bài - Lào Cai và Cầu Giẽ - Ninh Bình…

Số tiền để VEC tăng vốn điều lệ được Chính phủ đề xuất lấy từ vốn đối ứng từ ngân sách Nhà nước là 10.062 tỷ đồng, vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách Nhà nước là 24.127 tỷ đồng và 2.500 tỷ đồng từ vốn cấp phát Nhà nước cho dự án Nội Bài - Lào Cai, Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Trên cơ sở đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép sử dụng số vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư dự án số tiền 36.689 tỷ đồng, trong đó 10.062 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách nhà nước, 24.127 tỷ đồng vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách nhà nước, 2.500 tỷ đồng vốn cấp phát ngân sách nhà nước cho dự án Nội Bài - Lào Cai và Cầu Giẽ - Ninh Bình, để chuyển thành nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC.

"Kiến nghị Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC giai đoạn 2024-2026 là 38.251 tỷ đồng, bao gồm: 1.562 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp, 36.689 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước, đây là số vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư và đã được giải ngân", Chính phủ kiến nghị.

Đình Quang