Cánh tay robot – và cái bắt tay cho tương lai ngành mỏ

Khi ông Trần Hữu Nghĩa – giám đốc một công ty khai thác khoáng sản ở Nghệ An – đứng lặng người trước một cánh tay robot, trong khi đám đông xung quanh vẫn còn đang mải ngắm máy in 3D hay loay hoay tìm đường vào hội trường chính.

Con robot không to lớn, không ồn ào, nhẹ nhàng gắp một tảng đá mô phỏng, xoay một vòng 360 độ, quét dữ liệu bằng cảm biến tích hợp AI, phân tích thành phần và tự đưa ra quyết định: nên giữ, nên nghiền hay nên loại bỏ.

Ông Nghĩa thì thầm: "30 năm làm mỏ, tôi chưa từng thấy công nghệ nào tỉnh táo như vậy."

Đó là cái gật đầu đầu tiên trong ngày – cái gật đầu của một thế hệ từng hoài nghi, nhưng giờ bắt đầu tin vào tương lai.

Khi công nghệ không còn chỉ là lý thuyết

Diễn đàn năm nay không giống những lần trước – nơi mà công nghệ chỉ nằm trong slide và khẩu hiệu. Tại đây, công nghệ được bật nguồn, vận hành thực tế và… khiến người ta phải gật gù.

Gian trưng bày của ngành khoáng sản hiện ra như một bộ phim viễn tưởng: Robot tự hành trong lòng mỏ sâu 1.000m, camera IoT gắn trên cần cẩu, phân tích hình ảnh trong thời gian thực AI cảnh báo sạt lở trước 24 giờ.

Digital Twin – bản sao ảo của nhà máy khai thác và một "mỏ số hóa" mô phỏng, nơi drone khảo sát địa hình, xe tự hành vận chuyển quặng, AI giám sát khí độc và robot phân loại quặng hoạt động ăn khớp như một bản nhạc công nghiệp.

"Không, đây không phải là tương lai. Mà tại Bắc Kạn, Mông Dương – nơi dây chuyền như thế đã chạy," một kỹ sư mỉm cười nói.

Chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà là sinh tồn

Ông Trịnh Văn Lâm, Phó chủ tịch Hiệp hội Khoáng sản nói thẳng: "Doanh nghiệp ngành này đang mắc kẹt: giá nguyên liệu bấp bênh, chi phí vận hành cao, thiếu nhân công, rủi ro an toàn luôn rình rập. Chuyển đổi số không còn là lựa chọn. Đó là sinh tồn."

Những con số không biết nói dối: Một nhà máy ở Quảng Ninh sau khi lắp AI đã giảm 23% thời gian dừng máy, tiết kiệm 19% chi phí bảo trì;

Một doanh nghiệp tại Lào Cai dùng dữ liệu lớn để tối ưu lịch khai thác, giúp giành được hợp đồng xuất khẩu sang Nhật Bản;

Những công nghệ từng xa lạ, giờ đang giúp doanh nghiệp Việt đứng vững – thậm chí tiến lên.

Máy cán đinh tham gia trưng bày tại triển lãm

Trước khi rời triển lãm, ông Trần Hữu Nghĩa quay lại nhìn con robot cánh tay đang vươn ra. Ông lấy điện thoại ra, chụp một tấm ảnh và gửi cho con trai – người đang học điều khiển tự động ở Hà Nội.

"Con nên về. Bố nghĩ công ty mình đến lúc cần người hiểu ngôn ngữ của tương lai."

Ngôn ngữ ấy không phải tiếng máy móc. Mà là tiếng của dữ liệu, của kết nối, của những giải pháp thông minh biết lắng nghe, biết học hỏi và biết thay đổi.

Diễn đàn "Chuyển đổi số và Công nghiệp thông minh" không chỉ kết thúc bằng những tràng pháo tay hay ký kết hợp đồng. Nó để lại những cái gật đầu âm thầm – của những người từng nghi ngại, từng lặng lẽ quan sát, và giờ đây sẵn sàng chuyển mình.

Vì trong kỷ nguyên mới, ai chần chừ là người chậm. Nhưng ai dám gật đầu – dù chỉ một lần – sẽ là người mở cửa tương lai.

Cánh tay robot một trong những ứng dụng robot Delta của hệ sinh thái Etec được trưng bày tại triển lãm.

Mộc Miên