Cảnh giác trước các hình thức lừa đảo trực tuyến và nguy cơ mất an toàn thông tin mạng

Nguy cơ từ ứng dụng thay đổi trang phục

Gần đây, các ứng dụng như Beautycam, BeautyPlus, Fitroom đang thu hút sự quan tâm lớn tại Việt Nam, liên tục nằm trong top ứng dụng được tải nhiều nhất. Nhờ công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), những ứng dụng này có thể thay đổi trang phục trong ảnh một cách chân thực, tạo thành xu hướng trên mạng xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh tính tiện lợi và sáng tạo, chúng cũng đặt ra nhiều lo ngại về tin giả, nội dung phản cảm và nguy cơ lạm dụng công nghệ.

Người dân cần nâng cao cảnh giác trước những thủ đoạn của tội phạm trên không gian mạng.

Những ứng dụng này sử dụng AI và Deep Learning để quét và nhận diện khuôn mặt, cơ thể người dùng, sau đó thay đổi trang phục sao cho phù hợp. Người dùng có thể tải lên ảnh có sẵn hoặc chụp trực tiếp, AI sẽ tự động xác định các điểm quan trọng như vai, eo, chân để ghép trang phục một cách chân thực.

Sau đó, người dùng có thể chọn quần áo từ thư viện có sẵn, bao gồm nhiều phong cách khác nhau như dạ hội, công sở, hay thời trang đường phố. AI sẽ xử lý hình ảnh trong khoảng 1-2 phút, điều chỉnh trang phục theo ánh sáng và góc chụp. Một số ứng dụng thậm chí có thể chỉnh sửa tư thế, thay đổi vị trí tay, chân hoặc kiểu tóc của người trong ảnh. Tuy nhiên, tính năng này có thể gặp khó khăn khi xử lý ảnh có nhiều người.

Dù mang lại sự sáng tạo, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng việc lạm dụng AI trong chỉnh sửa ảnh, đặc biệt là thay đổi trang phục, có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Khi tải ảnh lên, người dùng vô tình chia sẻ dữ liệu cá nhân với các nền tảng không rõ nguồn gốc, có thể bị khai thác trái phép. Khi có được hình ảnh khuôn mặt và kích thước thân thể của người dùng, các đối tượng xấu có thể sẽ sử dụng công nghệ để tạo ra hình ảnh không có thật, gây nhầm lẫn cho người xem và phục vụ mục đích xấu. Cùng với đó, các ứng dụng này thường yêu cầu quyền truy cập vào kho ảnh và một số thông tin thiết bị, làm tăng nguy cơ dữ liệu bị lạm dụng.

Hiểm họa từ trí tuệ nhân tạo

Trong những tháng đầu năm 2025, các báo cáo từ các tổ chức an ninh mạng cho thấy sự bùng nổ của các cuộc tấn công sử dụng AI, đặc biệt là công nghệ Deepfake. Tin tặc đã lợi dụng hình ảnh và giọng nói được tạo ra từ AI để giả mạo người thân, bạn bè, hoặc thậm chí là cơ quan chức năng, nhằm lừa đảo người dân chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin nhạy cảm. Một trường hợp điển hình là các cuộc gọi giả danh công an yêu cầu người dân cài đặt ứng dụng giả mạo để “kiểm tra tài khoản”, từ đó chiếm quyền điều khiển điện thoại và đánh cắp tiền trong ngân hàng.

Không chỉ dừng lại ở đó, các mã độc (malware) được hỗ trợ bởi AI đang được phát triển để tự động tìm kiếm lỗ hổng trong thiết bị cá nhân như điện thoại, máy tính, và cả các thiết bị thông minh trong gia đình như camera an ninh hay loa thông minh. Những thiết bị này, vốn được kết nối qua Internet, đang trở thành “cửa ngõ” để tin tặc xâm nhập và khai thác dữ liệu.

Một vấn đề đáng lo ngại khác là tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân. Chỉ với vài nghìn đồng, tin tặc có thể mua được thông tin cá nhân như số điện thoại, địa chỉ, hoặc thậm chí số chứng minh nhân dân từ các diễn đàn ngầm trên mạng. Những dữ liệu này sau đó được sử dụng để tạo ra các kịch bản lừa đảo “cá nhân hóa”, khiến người dân dễ dàng sập bẫy. Chẳng hạn, nhiều người đã nhận được tin nhắn từ “ngân hàng” thông báo tài khoản bị khóa và yêu cầu nhấp vào đường link để “xác minh”, dẫn đến việc bị đánh cắp mật khẩu và tiền bạc.

Bên cạnh đó, sự phổ biến của các thiết bị Internet vạn vật (IoT) như camera giám sát, robot hút bụi, hay khóa cửa thông minh cũng đang đặt ra thách thức lớn. Các chuyên gia dự đoán rằng đến cuối năm 2025, Việt Nam sẽ có hàng chục triệu thiết bị IoT được sử dụng trong các hộ gia đình. Tuy nhiên, nhiều thiết bị này không được cập nhật bảo mật thường xuyên hoặc sử dụng mật khẩu mặc định, khiến chúng trở thành mục tiêu dễ dàng cho tin tặc. Một khi bị xâm nhập, những thiết bị này không chỉ làm lộ hình ảnh, âm thanh trong nhà, mà còn có thể bị sử dụng để tấn công các hệ thống lớn hơn.

Trước những nguy cơ mất an toàn thông tin mạng các chuyên gia cảnh báo, người dân cần chủ động bảo vệ mình bằng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Theo đó, người dân tuyệt đối không truy cập vào liên kết lạ dù tin nhắn hay email có vẻ đáng tin cậy. Người dân hãy kiểm tra kỹ nguồn gốc trước khi nhấp vào bất kỳ đường link nào.

Trước những diễn biến phức tạp của tội phạm trên không gian mạng, các nhà phát triển ứng dụng liên tục cập nhật các phiên bản mới để vá các lỗ hổng bảo mật. Vì vậy người dân nên cập nhật phần mềm thường xuyên các phiên bản mới nhất. Cùng với đó, người dân cần thiết lập các mật khẩu đủ mạnh như mật khẩu bao gồm chữ, số và các ký tự đặc biệt, tránh dùng mật khẩu dễ đoán như ngày sinh hay số điện thoại. Nếu nhận được cuộc gọi yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền người dân tuyệt đối không nên làm theo và hãy liên hệ trực tiếp với cơ quan liên quan để xác minh, xử lý.

NGUYỄN LUÂN