Cảnh báo nghiêm trọng nhất của Fed về những hệ quả với nền kinh tế Mỹ do thuế quan

Lo lắng của Fed

Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ảnh: THX/TTXVN

Theo kênh CNN ngày 16/4, ông Powell phát biểu tại một sự kiện do Câu lạc bộ Kinh tế Chicago tổ chức: “Đây là những thay đổi chính sách mang tính nền tảng. Chúng ta không có kinh nghiệm hiện đại nào để tham khảo khi đối mặt với điều này”.

Ông Powell cho rằng mức thuế được công bố cho đến nay lớn hơn đáng kể so với dự đoán và tình trạng bất định kéo dài xung quanh các chính sách thuế có thể gây thiệt hại kinh tế lâu dài. Các mức thuế mà ông Trump áp đặt đang đặt nền kinh tế Mỹ vào quỹ đạo suy giảm tăng trưởng, gia tăng thất nghiệp và lạm phát tăng nhanh. Tất cả đồng thời xảy ra khiến Fed phải đối mặt với tình huống mà lần gần nhất đã xuất hiện cách đây nửa thế kỷ.

Ông Powell cảnh báo: “Chúng ta có thể rơi vào kịch bản khó khăn, nơi hai mục tiêu trong sứ mệnh kép của chúng ta mâu thuẫn với nhau”.

Ngay khi ông Powell phát biểu, thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc: Chỉ số Dow Jones giảm 700 điểm, tương đương 1,7%. Chỉ số S&P 500 giảm 2,5%, trong khi Nasdaq lao dốc 3,5%.

Fed có nhiệm vụ thúc đẩy việc làm và kiểm soát lạm phát, nhưng các mức thuế của ông Trump đang đe dọa cả hai mục tiêu này. Tuy nhiên, theo dữ liệu gần nhất, nền kinh tế Mỹ hiện vẫn đang duy trì ở trạng thái ổn định.

Ông Powell cho rằng giải pháp hợp lý nhất hiện tại của Fed là “án binh bất động”, chờ cho đến khi có đủ dữ liệu rõ ràng về phản ứng của nền kinh tế Mỹ trước các chính sách của ông Trump.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế học đều nhận định chỉ là vấn đề thời gian trước khi các mức thuế của ông Trump đẩy lạm phát lên cao, làm tăng tỷ lệ thất nghiệp và làm suy yếu tăng trưởng kinh tế, đặc biệt nếu các mức thuế đối ứng lớn, từng có hiệu lực ngắn trong ngày 9/4 và sau đó được tạm hoãn 90 ngày. Ông Trump đã tạm hoãn mức thuế nhập khẩu kỷ lục này đến tháng 7.

Đến nay, ông Trump đã áp thuế 25% lên nhôm và thép; 25% đối với hàng hóa từ Mexico và Canada không tuân thủ thỏa thuận thương mại tự do; áp mức thuế tới 245% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc; áp thuế 25% lên ô tô và một mức thuế cơ bản 10% với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ.

Chính quyền Mỹ cũng ban hành một số miễn trừ tạm thời đối với hàng điện tử và ông Trump cho biết các mức thuế riêng có thể sẽ được áp dụng trong thời gian tới với chất bán dẫn, dược phẩm, đồng và gỗ.

Ông David Russell, Giám đốc chiến lược thị trường toàn cầu tại công ty TradeStation, nhận định ngày 16/4: “Ông Jerome Powell vừa gửi thông điệp cứng rắn tới ông Trump. Đây là một cảnh báo rõ ràng về nguy cơ đình lạm và là tuyên bố rằng Fed sẽ không tiếp tay cho Nhà Trắng bằng cách cắt giảm lãi suất”.

Ông Trump nhiều lần tuyên bố các nước bị áp thuế sẽ là bên chi trả, nhưng ông Powell đã bác bỏ điều này. Theo ông Powell, với những mức thuế mà ông Trump đã ban hành và có thể còn ban hành thêm nữa, tỷ lệ thất nghiệp có khả năng sẽ tăng khi nền kinh tế chậm lại. Rất có thể lạm phát cũng sẽ gia tăng. Nói cách khác, một phần gánh nặng thuế sẽ do người dân chi trả.

Ông Powell nhấn mạnh rằng gần như chắc chắn giá cả sẽ tăng do thuế quan, nhưng hiện vẫn chưa rõ điều đó sẽ tác động như thế nào tới mức lạm phát chung và ở mức độ nào.

Fed có “cẩm nang” để đối phó với tình huống này không?

Hàng hóa được bày bán trong siêu thị ở New York, Mỹ ngày 28/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Hiện tại, Fed vẫn chưa có kế hoạch cụ thể. Fed có thể đang đối mặt với một thách thức chưa từng xử lý trong nhiều thập kỷ.

Trong thập niên 1970 và đầu thập niên 1980, nền kinh tế Mỹ từng trải qua thời kỳ thất nghiệp cao và lạm phát hai chữ số - một tình trạng bất lợi được gọi là “đình lạm”. Khi đó, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Fed Paul Volcker, cơ quan này đã ưu tiên chống lạm phát, dù điều đó gây ra hậu quả kinh tế ngắn hạn.

Theo nhiều dự báo, nền kinh tế Mỹ dường như đang đi theo con đường tương tự, dù chưa chắc sẽ rơi hoàn toàn vào tình trạng đó. Tuần trước, Chủ tịch Fed chi nhánh Chicago, ông Austan Goolsbee, phát biểu tại New York rằng chính sách thuế của ông Trump đang đẩy Fed vào hoàn cảnh khó khăn như hồi thập niên 1970. Ông nói: “Thuế quan giống như một cú sốc tiêu cực về nguồn cung, một cú sốc gây đình lạm, nghĩa là khiến cả hai mặt trong sứ mệnh kép của Fed trở nên tồi tệ hơn cùng lúc. Giá cả tăng trong khi việc làm mất đi và tăng trưởng chậm lại. Fed lại không có sẵn một cẩm nang chung để ứng phó với loại cú sốc như vậy”.

Nếu đình lạm thực sự trở thành hiện thực, ông Powell cho biết: “Chúng tôi sẽ cân nhắc xem nền kinh tế đang cách xa các mục tiêu của mình bao xa và khoảng thời gian cần thiết để thu hẹp các khoảng cách đó. Chúng tôi hiểu rằng tình trạng thất nghiệp hoặc lạm phát cao kéo dài có thể gây thiệt hại và hậu quả cho cộng đồng, các gia đình và doanh nghiệp”.

Một số quan chức Fed nhấn mạnh cần theo dõi sát cảm nhận của người dân về giá cả – điều đang xấu đi theo khảo sát của Đại học Michigan. Tuy nhiên, chưa rõ khi nào các cảm nhận lạm phát tăng lên sẽ buộc Fed hành động và hành động đó sẽ là gì.

Lạm phát hiện tại dù đã giảm mạnh so với đỉnh cao trong 4 thập kỷ hồi tháng 6/2022 vẫn cao hơn mục tiêu 2% của Fed, tức là Fed có ít lý do hơn để tiếp tục cắt giảm lãi suất.

Tuy nhiên, hiện tại, phần lớn quan chức Fed đều cho rằng nên chờ cho đến khi có dữ liệu rõ ràng hơn.

Bà Beth Hammack, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, phát biểu ngày 16/4 taịi một sự kiện ở Columbus, bang Ohio: “Đây là những rủi ro rất khó điều tiết đối với chính sách tiền tệ. Với điểm xuất phát hiện tại của nền kinh tế và khi cả hai mục tiêu của Fed đều bị áp lực, có lý do mạnh mẽ để giữ nguyên chính sách tiền tệ nhằm cân bằng các rủi ro từ lạm phát tăng cao và thị trường lao động đang chững lại. Khi không có gì rõ ràng, chờ thêm dữ liệu sẽ giúp định hình hướng đi phía trước”.

Thùy Dương/Báo Tin tức