Căng thẳng Trung Đông ảnh hưởng đến Thái Lan như thế nào?

Thị trường chứng khoán Thái Lan. Ảnh AFP

Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước trì trệ, căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông được coi là yếu tố quan trọng có thể tác động lớn đến khu vực tư nhân Thái Lan khi cuộc chiến giữa Israel và Hamas kéo dài hơn một năm mà chưa thấy hồi kết.

Từ việc giá dầu tăng cao đến tình trạng tắc nghẽn vận chuyển, các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp và các nhà kinh tế Thái Lan đã cảnh báo những xung đột này có thể ảnh hưởng đến đồng nội tệ Thái Lan, vì giá nhiên liệu cao dẫn đến lạm phát, buộc các quốc gia như Mỹ phải tăng lãi suất.

Giá dầu đắt đỏ

Bộ Năng lượng Thái Lan đang chuẩn bị ứng phó với tác động của các xung đột leo thang ở Trung Đông, sau một năm chiến tranh Israel - Hamas, chuẩn bị cho khả năng giá dầu tăng vọt.

Các cuộc tấn công bằng tên lửa mới nhất của Iran và phiến quân Houthi có trụ sở tại Yemen vào Israel, cùng các nhiệm vụ quân sự kéo dài của Israel, đặc biệt là các cuộc tấn công vào lực lượng dân quân Hezbollah do Iran hậu thuẫn ở Lebanon, báo hiệu một cuộc chiến kéo dài.

Nếu tình hình leo thang mở rộng, nó sẽ ảnh hưởng đến sản lượng dầu và xuất khẩu từ Trung Đông, Veerapat Kiatfuengfoo, phó Tổng Thư ký thường trực Bộ Năng lượng cho biết. Giá dầu toàn cầu dự kiến sẽ tăng vọt sau đó và Thái Lan, một nước nhập khẩu dầu lớn, khó có thể tránh khỏi tác động này.

Giá dầu thô tương lai tăng sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết Washington sẽ đàm phán với Israel về xung đột với Iran, nước đã bắn tên lửa vào Israel vào đầu tháng này để đáp trả các cuộc tấn công của Israel ở Dải Gaza và Lebanon, cũng như vụ ám sát các nhà lãnh đạo Hamas và Hezbollah, theo các báo cáo của phương tiện truyền thông.

Vào ngày 3/10, giá dầu thô Brent tăng 4,8%, đóng cửa ở mức 77,4 USD/thùng cho giao hàng tháng 11, trong khi giá dầu thô West Texas Intermediate (WTI) tăng 5,1% lên 73,6 USD/thùng.

Ông Veerapat cho biết Bộ sẽ tiếp tục kiểm soát giá dầu trong nước thông qua các chương trình trợ giá bởi Quỹ nhiên liệu dầu, hiện đang thâm hụt. Tình hình tài chính của quỹ đã được cải thiện, với khoản lỗ giảm xuống dưới 97 tỷ baht, giảm so với mức hơn 130 tỷ, do giá dầu toàn cầu giảm vào đầu năm nay và năm 2023.

Nếu các xung đột ở Trung Đông dẫn đến gián đoạn nguồn cung dầu, các quan chức Thái Lan sẽ cố gắng kiểm soát giá trong nước, ngăn chặn những biến động lớn để giảm bớt tác động đến các doanh nghiệp và hộ gia đình, ông cho biết.

Năm 2022, xung đột Ukraine - Nga nổ ra đã khiến giá dầu toàn cầu tăng vọt lên hơn 100 USD/thùng, khiến Quỹ nhiên liệu dầu mỏ rơi vào tình trạng lỗ nặng 135 tỷ baht trong năm đó.

Ông Veerapat đã hạ thấp mối lo ngại về nguồn cung dầu của Thái Lan, cho biết nước này có lượng dầu dự trữ đủ dùng trong hai tháng nếu căng thẳng ở Trung Đông leo thang.

Kho dự trữ 3,36 tỷ lít dầu thô có thể sử dụng trong 26 ngày, với 2,05 tỷ lít dầu thô bổ sung được vận chuyển đến Thái Lan, đảm bảo sử dụng thêm trong 16 ngày. Thái Lan cũng có 2,41 tỷ lít dầu tinh chế để phục vụ nhu cầu trong nước trong 20 ngày trong trường hợp khẩn cấp, ông nói.

Vận chuyển gặp khó khăn

Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) cho biết, vận chuyển hàng hóa đến Trung Đông dự kiến sẽ chậm lại do căng thẳng kéo dài trong khu vực, làm gia tăng lo ngại về tác động tiêu cực đến thương mại do cuộc chiến Israel-Hamas gây ra.

FTI trước đây đã bày tỏ lo ngại về tác động đối với hàng xuất khẩu, đặc biệt là ô tô và phụ tùng ô tô, từ Thái Lan sang Trung Đông nếu chiến tranh kéo dài. Liên đoàn cho biết, các nhà xuất khẩu gặp khó khăn khi vận chuyển hàng hóa qua Trung Đông và có khả năng phải trả giá cước vận chuyển đắt hơn.

Nếu phiến quân Houthis, một nhóm chính trị và tôn giáo vũ trang, tiếp tục tấn công các tàu container ở Biển Đỏ và Vịnh Aden, điều này sẽ giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế quốc tế và chuỗi cung ứng toàn cầu, FTI lưu ý.

"Các tuyến đường vận chuyển ở những khu vực này rất quan trọng đối với nền kinh tế thế giới. Có tới 12% thương mại toàn cầu đi qua Biển Đỏ hàng năm", Kriengkrai Thiennukul, Chủ tịch FTI, cho biết.

Ông cũng bày tỏ lo ngại về chi phí hậu cần cao hơn khi giá cước vận chuyển, trước đây đã giảm xuống còn 8.000-9.000 USD/container, có khả năng sẽ tăng vọt trở lại 12.000 USD/container.

Kêu gọi đa dạng hóa

Ông Kriengkrai khuyến khích các nhà cung cấp dịch vụ hậu cần tìm kiếm các tuyến vận chuyển mới, chẳng hạn như Eurasia Train Direct. Dịch vụ vận tải đường sắt này, một phần của Chinese Railway Express, nối liền Châu Âu và Châu Á, cho phép các nhà xuất khẩu vận chuyển hàng hóa giữa hai châu lục mà không cần phụ thuộc vào vận tải biển.

"Tuyến đường này an toàn và tiết kiệm thời gian hơn", ông cho biết.

Vì tuyến đường này do Chính phủ Trung Quốc điều hành nên FTI muốn Chính phủ Thái Lan đàm phán với Bắc Kinh về việc liệu các nhà xuất khẩu Thái Lan có thể sử dụng dịch vụ này hay không.

"Cuộc đàm phán thành công sẽ có lợi cho ngành xuất khẩu vì chi phí vận tải đường sắt thấp hơn 50% so với vận chuyển bằng tàu biển", ông Kriengkrai nói.

Chaichan Charoensuk, Chủ tịch Hội đồng Vận tải biển Quốc gia Thái Lan (TNSC), đồng ý rằng các tuyến hàng hải quan trọng từ châu Á đến châu Âu đã trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các xung đột địa chính trị ngày càng gia tăng.

Các cuộc tấn công gần đây vào các tàu di chuyển qua Biển Đỏ đã làm bùng phát lại rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng. Quá cảnh qua Biển Đỏ, nơi vận chuyển khoảng 40% thương mại Châu Âu-Châu Á, đã giảm mạnh 60%. Hoạt động thương mại này được bù đắp bằng cách chuyển hướng lưu thông qua Mũi Hảo Vọng, nhưng điều này làm tăng thêm thời gian và chi phí vận chuyển.

Trung Đông là điểm trung chuyển thương mại chính đối với các lô hàng của Thái Lan, vì có tới 60% tổng lượng hàng xuất khẩu bằng đường biển đi qua các cảng trong khu vực, mở ra cửa ngõ vào Châu Âu và Bắc Phi.

Trong hơn nửa năm nay, xuất khẩu của Thái Lan sang Trung Đông tăng 3,3%, giảm 4% so với năm ngoái.

Ông Chaichan cho biết các nhà xuất khẩu nên theo dõi tình hình vận chuyển mọi lúc, đặc biệt là qua eo biển Hormuz, vì nếu xung đột leo thang có thể dẫn đến việc đóng cửa tuyến đường biển quan trọng này.

Ông cho biết các nhà xuất khẩu, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ, nên chuẩn bị vốn lưu động để giải quyết các vấn đề thanh khoản có thể phát sinh do sự chậm trễ trong vận chuyển. Theo TNSC, trong khi vẫn duy trì thị trường ở châu Âu và Trung Đông, các nhà xuất khẩu được khuyến cáo nên đa dạng hóa sang Đông Nam Á và Trung Quốc.

Mối đe dọa lạm phát

Nattapol Khamthakrua, Giám đốc phân tích chứng khoán tại Yuanta Securities (Thái Lan), cho biết giá dầu tăng cao, do căng thẳng ở Trung Đông có thể thúc đẩy lạm phát toàn cầu, từ đó ảnh hưởng đến lãi suất.

Giá dầu có thể tăng cao hơn đáng kể nếu các đồng minh của Israel, đứng đầu là Mỹ, quyết định tấn công các cơ sở dầu mỏ của Iran, ông Nattapol cho biết.

"Điều đó có thể đẩy lạm phát toàn cầu tăng tốc sau khi đã giảm dần. Nếu vậy, nền kinh tế toàn cầu và xu hướng lãi suất có thể bị ảnh hưởng", ông nói.

Các nhà đầu tư đang theo dõi các xung đột, lo ngại rằng Israel có thể tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Iran, đồng thời Iran có thể đóng eo biển Hormuz.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), eo biển Hormuz, điểm trung chuyển dầu quan trọng nhất thế giới, đã ghi nhận lượng dầu trung bình 20,5 triệu thùng/ngày (mbd) trong nửa đầu năm 2023. Con số này bao gồm 14,7 triệu thùng dầu thô và ngưng tụ, cùng 5,8 mbd sản phẩm dầu mỏ, chiếm 27% thương mại dầu mỏ hàng hải toàn cầu và 20% lượng tiêu thụ chất lỏng dầu mỏ toàn cầu.

Iran, một thành viên của OPEC, có sản lượng dầu khoảng 3,2 mbd, chiếm 3% sản lượng toàn cầu. Việc leo thang xung đột sẽ gây áp lực lên nguồn cung dầu mỏ, và việc đóng cửa Eo biển Hormuz sẽ làm tăng đáng kể mức phí bảo hiểm rủi ro giá dầu, theo EIA.

Năng lượng chiếm 7,2% trong các yếu tố tính lạm phát của Mỹ. Theo Asia Plus Securities (ASPS), cứ mỗi 1% giá dầu tăng có thể đẩy lạm phát của Mỹ lên 0,04%.

Theo mô hình của Bloomberg, nếu giá dầu thô Brent tăng 20 USD và đồng đô la mạnh lên 5%, lạm phát của Mỹ dự kiến sẽ tăng từ mức bình thường là 3% theo năm lên 3,23% trong quý IV năm 2024.

Lạm phát cao hơn khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) khó có thể cắt giảm lãi suất nhanh chóng, điều này sẽ làm đồng đô la mạnh lên, ASPS cho biết trong một nghiên cứu.

"Nếu chiến tranh leo thang và kéo dài, giá dầu thô sẽ tăng và lạm phát ở nhiều quốc gia sẽ tăng tốc, buộc các ngân hàng trung ương phải làm chậm quá trình nới lỏng chính sách tiền tệ. Điều này sẽ làm đồng USD mạnh lên, trong khi đồng baht sẽ yếu đi", ASPS cho biết.

"Fed dự báo khả năng cắt giảm 50 điểm cơ bản (bps) là 55% sau cuộc họp của Fed vào tháng 9, nhưng hiện dự báo khả năng cắt giảm 0,25 bps vào tháng 11 này là 69%".

Gián đoạn du lịch

Cơ quan Du lịch Thái Lan (TAT) cho rằng xung đột Trung Đông có thể ảnh hưởng đến thị trường nước ngoài trong mùa cao điểm. Thống đốc Thapanee Kiatphaibool lưu ý rằng, các cuộc tập trận quân sự của Iran trong không phận sau các cuộc tấn công của Israel đã khiến các hãng hàng không phải điều chỉnh các tuyến bay để tránh khu vực này.

Chamnan Srisawat, Chủ tịch Hội đồng Du lịch Thái Lan, cho biết các cuộc không kích có thể khiến giờ bay dài hơn và giá dầu tăng cao, ảnh hưởng đến giá vé máy bay đường dài. Tuy nhiên, khách du lịch vẫn không nao núng, vì chi phí hợp lý ở Thái Lan bù đắp cho chi phí đi lại cao hơn, ông nói.

Ông Chamnan cho biết số lượng du khách Trung Đông đến Thái Lan, bao gồm cả người Israel, sẽ đạt 1 triệu người trong năm nay. Ông cho biết các xung đột trước đây không ảnh hưởng đáng kể đến ngành du lịch.

Thị trường du lịch này đã phục hồi và được xếp hạng là một trong năm thị trường hàng đầu trong những tuần gần đây tại các khách sạn ở Krabi, Phuket và Pattaya.

"Thái Lan được coi là nơi an toàn để du lịch, nghỉ ngơi sau những căng thẳng chính trị ở quê nhà", ông Chamnan cho biết.

Du khách Ả Rập thường xuyên đến Thái Lan để được cung cấp các dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe. Họ thường chọn các bệnh viện tư nhân cao cấp và lưu trú tại Thái Lan lâu hơn so với khách du lịch nghỉ dưỡng thông thường, ông nói thêm.

Nh.Thạch

AFP