Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và những bất ổn trong nội bộ nước Mỹ

Sau thời gian dài, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung có dấu hiệu hạ nhiệt khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ “giảm đáng kể” mức thuế nhập khẩu với hàng hóa Trung Quốc. Động thái bất ngờ này không chỉ tác động tích cực đến thị trường tài chính toàn cầu mà còn hé mở khả năng nối lại đàm phán giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới – dù những bất ổn trong nội bộ nước Mỹ vẫn còn hiện hữu.

Tổng thống Donald Trump phát biểu với báo chí tại Nhà Trắng. Ảnh: Independent

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa phát tín hiệu hạ nhiệt căng thẳng thương mại với Trung Quốc khi tuyên bố rằng mức thuế hiện tại 145% đối với hàng nhập khẩu Trung Quốc "sẽ giảm đáng kể". Phát biểu từ Nhà Trắng, ông Trump nhấn mạnh: "Nó sẽ không còn ở mức rất cao như vậy... Nhưng cũng sẽ không về mức 0%".

Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán chính thức vẫn chưa bắt đầu, đánh dấu sự thay đổi rõ rệt so với giọng điệu cứng rắn mà ông thể hiện hồi đầu tháng 4. Trung Quốc đã bày tỏ thiện chí sẵn sàng đối thoại.

Về phía Trung Quốc, ông Quách Gia Khôn người phát ngôn Bộ Ngoại giao phản hồi ngay sau đó: “Lập trường của Trung Quốc trong cuộc chiến thuế quan là rất rõ ràng: Chúng tôi không muốn cuộc chiến thương mại xảy ra nhưng cũng không hề sợ. Nếu phải chiến chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng. Nhưng nếu đàm phán, cánh cửa luôn rộng mở.”

Thị trường khởi sắc sau tín hiệu hạ nhiệt

Ngay sau khi thông tin được công bố, các thị trường tài chính lập tức phản ứng tích cực. Chỉ số Dow Jones tăng 1,07%, S&P 500 tăng 1,67% và Nasdaq bứt phá mạnh 2,5%. Tại châu Âu, chỉ số Stoxx 600 tăng 1,78%, tiếp nối đà tăng khi thị trường Mỹ mở cửa.

Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo đà tăng này có thể không bền vững. Sự lạc quan nhờ những phát ngôn nhẹ nhàng từ Nhà Trắng có thể là chưa đủ để tạo ra một chu kỳ tăng trưởng thực sự, cần phải có những hành động cụ thể hơn từ phía chính quyền.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng phát đi tín hiệu tích cực: “Chúng ta đang có cơ hội lớn để đạt được một thỏa thuận toàn diện với Trung Quốc. Nếu họ muốn tái cân bằng, hãy cùng làm điều đó.”

Ông Trump đối mặt với sức ép trong nước về thuế và ngân sách

Không chỉ trong đối ngoại, ông Trump cũng đang đối mặt với loạt thách thức nội bộ. Một nhóm gồm 12 tiểu bang tại Mỹ đã đệ đơn kiện chính quyền Tổng thống về các mức thuế mới, cho rằng ông đã vượt quyền khi đơn phương áp thuế như một hình thức “đánh thuế tùy hứng”.

Bà Letitia James - Tổng chưởng lý bang New York. Ảnh: Reuters

“Tổng thống không có quyền tăng thuế một cách tùy tiện như vậy, nhưng đó chính xác là điều ông Trump đang làm với chính sách thuế quan,” Tổng chưởng lý bang New York, Letitia James, khẳng định trong một tuyên bố về vụ kiện.

Ngoài ra, trong bối cảnh các cuộc thương lượng ngân sách giữa Nhà Trắng và Quốc hội đang diễn ra căng thẳng, ông Trump vẫn trung thành với các chính sách cắt giảm thuế sâu rộng mà ông từng đề xuất trong nhiệm kỳ đầu tiên. Những kế hoạch này bao gồm xóa bỏ thuế trên tiền tip và phúc lợi An sinh Xã hội, dự kiến sẽ tiêu tốn hàng nghìn tỷ USD nếu được thông qua.

Không tăng thuế đối với giới triệu phú, dù chịu sức ép

Trong bối cảnh nước Mỹ bước vào vòng đàm phán ngân sách căng thẳng, Tổng thống Donald Trump hôm 23/4 đã bác bỏ đề xuất tăng thuế đối với giới triệu phú – một chính sách mà một số nhân vật trong nội bộ Đảng Cộng hòa từng công khai ủng hộ.

Phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump cho hay: “Tôi nghĩ điều đó sẽ gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Rất nhiều triệu phú sẽ rời khỏi đất nước nếu bị đánh thuế cao hơn. Nếu làm vậy, nước Mỹ sẽ mất một lượng lớn tài sản.”

Cựu cố vấn Steve Bannon từng lên tiếng ủng hộ việc đánh thuế đối với giới triệu phú tuy nhiên ông Trump đến nay vẫn chưa đưa ra quan điểm chính thức về vấn đề này.

Ông cũng đề xuất rằng thuế quan có thể thay thế thuế thu nhập, bất chấp những cảnh báo từ các nhà kinh tế rằng loại thuế này có tác động mạnh tới tầng lớp có thu nhập thấp, đồng thời không tạo ra đủ nguồn thu để thay thế thuế thu nhập.

Trong khi đó, các nghị sĩ Dân chủ cho rằng kế hoạch cắt giảm thuế của ông Trump mang lại lợi ích không cân đối cho người giàu, trong khi cắt giảm chi tiêu công dành cho tầng lớp lao động.

Lãnh đạo phe Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer cùng hai Thượng nghị sĩ khác đã chỉ trích gay gắt các đề xuất cắt giảm thuế của ông Trump. Trong một bức thư gửi tới lãnh đạo phe Cộng hòa John Thune, họ viết: “Tổng thống Trump và các nghị sĩ Cộng hòa đang làm tăng gánh nặng chi phí cho người lao động, lấy đi bảo hiểm y tế của họ và đe dọa đến phúc lợi an sinh xã hội của người già. Trong khi đó, ông lại theo đuổi một kế hoạch cắt giảm thuế giá trị hàng nghìn tỷ USD cho giới triệu phú và cho rằng điều đó chẳng tốn kém gì”.

Tín hiệu hạ nhiệt chưa đủ xoa dịu lo ngại

Một khảo sát mới của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy niềm tin của người dân Mỹ vào cách điều hành kinh tế của ông Trump đang suy giảm. Gần 60% người Mỹ không đồng tình với chính sách thuế quan mà ông áp đặt, đồng thời lo ngại triển vọng kinh tế quốc gia trong thời gian tới.

Thị trường chứng khoán và đồng USD đều đã giảm giá do tác động từ thuế quan cũng như các tuyên bố công kích của ông Trump nhắm vào Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (FED) Jerome Powell. Tuy nhiên, ông Trump cho biết ông không có ý định sa thải ông Powell, và tiếp tục kêu gọi FED hạ lãi suất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Dù ông Trump đã phát đi những tín hiệu mềm mỏng hơn trong căng thẳng thương mại với Trung Quốc nhưng thị trường vẫn thận trọng chờ đợi bước đi tiếp theo. Trong khi đó, những tranh cãi về chính sách thuế trong nước, cùng với sự siết chặt giám sát các tập đoàn của Mỹ từ cả trong lẫn ngoài nước, cho thấy giai đoạn bất ổn kinh tế và chính trị chưa có dấu hiệu sớm chấm dứt. Những quyết sách tiếp theo từ Nhà Trắng sẽ đóng vai trò then chốt định hình cả triển vọng kinh tế toàn cầu lẫn vị thế của nước Mỹ trên bàn cờ thương mại quốc tế.

Giang Bùi/VOV.VN (biên dịch) Theo: CNBC, USA Today