Cảng duy nhất có đường sắt chạy qua ở Hải Phòng sắp phải di dời

Cảng Hoàng Diệu là bến cảng đầu tiên của cảng Hải Phòng, nằm bên bờ sông Cấm. Được xây dựng năm 1874, cảng Hải Phòng là công trình đầu tiên có quy mô lớn, với hệ thống nhà kho gồm 6 kho và 3 cầu nên được gọi là bến Sáu Kho (là cảng Hoàng Diệu ngày nay).

Bến cảng Hoàng Diệu có quy mô gồm 11 cầu tàu, với tổng chiều dài 1.717m, tiếp nhận cỡ tàu đến 50.000 DWT giảm tải, diện tích kho bãi đạt khoảng gần 200.000m2 cùng hệ thống trang thiết bị xếp dỡ đồng bộ, bốc xếp đồng thời được 11 tàu, công suất 8-10 triệu tấn/năm.

Đây là cảng duy nhất hiện nay trên cả nước có đường sắt kết nối trực tiếp, đồng bộ với đường sắt quốc gia (Hải Phòng - Hà Nội - Việt Trì - Lào Cai), chủ yếu tiếp nhận các loại hàng bách hóa, rời, bao phục vụ sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, xây dựng của các tỉnh, thành phố thuộc khu vực phía Bắc, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội khu vực.

Không chỉ là bến cảng lâu đời nhất, gắn với hình ảnh Hải Phòng, cảng Hoàng Diệu cũng chính là địa danh đón Bác Hồ khi Người có chuyến thăm Pháp và trở về Việt Nam bằng đường biển vào ngày 20/10/1946.

Tượng đài công nhân cảng - biểu tượng của truyền thống đoàn kết, kiên cường, sáng tạo của các thế hệ công nhân cảng Hải Phòng, được đặt trong khuôn viên cảng. Nơi đây cũng có nhiều dấu ấn lịch sử, văn hóa đặc trưng, như khu nhà kho từ thời Pháp, nhà truyền thống - nơi lưu giữ những dấu tích lịch sử hào hùng, nhà sinh hoạt công nhân.

Bộ Giao thông vận tải đánh giá Hoàng Diệu là bến cảng có chi phí vận tải hàng hóa thấp nhất tại Hải Phòng hiện nay, đóng vai trò trọng yếu trong phát triển kinh tế - xã hội của khu vực khi có đến 52% lượng hàng tổng hợp (ngoài container) và 73% hàng nhập khẩu của khu vực đi qua bến cảng này.

Sắp tới, toàn bộ cảng Hoàng Diệu sẽ phải di dời, phục vụ hoạch chung xây dựng TP Hải Phòng và theo quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển số 1. Như vậy, sau 150 năm hoạt động, bến cảng này đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.

Phạm vi di dời bến cảng Hoàng Diệu gồm hai đơn vị trong hàng rào cảng là bến cảng Hoàng Diệu với 11 cầu cảng cùng hệ thống kho bãi, văn phòng... rộng khoảng 2.000m2 và nhà ga lập đoàn tàu tuyến đường sắt cùng các cơ quan đơn vị liên quan khác.

Dự kiến, tổng kinh phí di dời các bến cảng Hoàng Diệu khoảng 1.826,2 tỷ đồng; trong đó giai đoạn 1 khoảng 492,1 tỷ đồng, giai đoạn 2 khoảng 1.334,1 tỷ đồng.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 24/6/2016 phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị mới Bắc Sông Cấm: Xây dựng cầu Hoàng Văn Thụ (phía thượng lưu cảng Hoàng Diệu tại vị trí bến 9, 10, 11).

Cầu Hoàng Văn Thụ được khởi công ngày 6/1/2017. Do đó, cảng Hoàng Diệu đã tạm ngừng khai thác một số cầu cảng để phục vụ thi công xây dựng cầu.

TP Hải Phòng cũng đang đẩy nhanh tiến độ, khởi công cầu Nguyễn Trãi, công tác giải phóng mặt bằng, đền bù tái định cư đang được gấp rút hoàn thành để chuẩn bị khởi công.

Tới đây, các cầu cảng còn lại của cảng Hoàng Diệu sẽ bị thu hồi để xây dựng cầu Nguyễn Trãi.

Sau khi di dời, khu “đất vàng” rộng gần 50ha ở cảng Hoàng Diệu sẽ được xây dựng đường ven sông nối từ cầu Hoàng Văn Thụ tới nút giao giữa đường Ngô Quyền và Lê Lai dài 2,3km và hệ thống công viên, cây xanh. Tuy nhiên, một số công trình lịch sử trong cảng sẽ được giữ lại để tạo điểm nhấn cảnh quan.

Bảo Khánh