Cần xử lý nghiêm hành vi đánh bắt thủy sản bằng kích điện

Tận diệt cả vật phóng sinh

Chỉ cần đi một vòng sông Sài Gòn qua TP.Thủ Đức, quận Bình Thạnh, không khó bắt gặp nhiều người sử dụng ghe đi kích điện bắt tôm, cá. Anh Hoàng (chủ quán ăn tại sát bờ sông Sài Gòn, khu vực cầu Bình Lợi, quận Bình Thạnh) cho biết, hàng ngày anh chứng kiến rất nhiều lượt người sử dụng ghe thuyền đi kích điện bắt thủy sản. Đối tượng đa phần là nam giới, cũng có trường hợp cả vợ chồng cùng đi. Họ kích điện bắt tôm, cá cả ngày lẫn đêm bằng xuồng máy, có đầy đủ dụng cụ như bình ắc-quy, vợt cá, cây chọt có gắn dây điện...

Vào ngày lễ, rằm thì tần suất hoạt động của các đối tượng dày hơn và dường như họ xem kích điện bắt tôm, cá là công việc chính để sinh sống hàng ngày nên gây không ít bức xức cho người dân. "Họ kích điện chẳng những gây ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản, mà còn gây bức xúc hơn khi người dân thả cá phóng sinh. Trên bờ, người dân vừa thả cá thì ngay lập tức họ tới kích điện bắt hết", một người dân cho biết.

Lực lượng chức năng bắt quả tang một đối tượng kích điện đánh bắt tôm, cá trên sông

Có những vụ đỉnh điểm đã xảy ra ẩu đã giữa người thả cá phóng sinh và người chích điện. Cụ thể, ngày 30/8/2023, tại bờ sông thuộc khu vực phóng sinh thả hoa đăng chùa Diệu Pháp (Phường 13, quận Bình Thạnh), 3 thanh niên đi 2 chiếc ghe dùng bình kích điện bắt cá vừa được phóng sinh. Bức xúc, một người đàn ông vừa thả cá đã lao xuống nước ngăn cản, ẩu đả với nhóm này. Sau đó, lực lượng chức năng vào cuộc xử lý và cho biết hành vi kích điện bắt cá tại khu vực sông đã bị cấm, địa phương từng phối hợp với nhiều đơn vị xử phạt nhưng tình trạng này vẫn tái diễn.

Mới đây, sáng 12/02/2025 (rằm tháng giêng), hàng trăm người dân đổ về chùa Diệu Pháp thả cá, chim, rùa. Khi cá vừa được phóng sinh thì lập tức xuất hiện nhiều người trang bị thuyền máy, bình điện, vợt để vớt cá..., buộc người dân phải thuê thuyền ra giữa dòng sông để thả cá phóng sinh. Đến khi lực lượng chức năng xuất hiện, những người kích điện mới rời đi.

Tác hại khôn lường

Phòng Xây dựng phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc Công an tỉnh Đồng Tháp từng khuyến cáo về hậu quả và tác hại từ việc sử dụng xung điện (kích điện) để đánh bắt thủy sản. Theo đó, gây ra nhiều hậu quả, tác hại như là làm chết hàng loạt các loài thủy sản, thủy sinh trong vùng nước hay những thủy sản bị nhiễm điện còn sống sót sẽ không phát triển được và mất luôn khả năng sinh sản, trứng và ấu trùng cũng bị hủy diệt hoàn toàn.

Đánh bắt thủy sản bằng xung điện là cách khai thác theo kiểu "tận diệt" các nguồn lợi thủy sản, để lại nhiều hậu quả. Phải mất nhiều năm mới phục hồi môi trường thủy sinh. Ngoài ra, việc sử dụng xung điện khai thác thủy sản còn trực tiếp gây nguy hiểm đến tính mạng của người sử dụng, thậm chí dẫn đến chết người bởi chỉ cần một chút bất cẩn là xảy ra hậu quả khôn lường.

Hành vi vi phạm phổ biến nhất hiện nay là sử dụng xuyệt điện và cào điện. Thực tế, việc sử dụng xung điện để bắt cá ở vùng nông thôn diễn ra rất phổ biến. Đa số nông dân tận dụng thời gian nhàn rỗi, hay lúc không có việc làm để kiếm thêm thu nhập, thực phẩm cho gia đình. Bên cạnh đó, một số đối tượng còn sử dụng ghe cào, gắn đi-na-mô phát điện vào động cơ để khai thác dưới hình thức tận diệt để khai thác thủy sản nhằm mục đích kinh doanh.

Đặc biệt, có những đối tượng sử dụng xuồng máy trang bị công suất lớn để dễ dàng tẩu thoát khi bị phát hiện, thậm chí chống trả lại cơ quan chức năng. Đa số những người sử dụng xung điện để đánh bắt thủy sản đều biết đó là hành vi vi phạm pháp luật, nguy hiểm đến tính mạng nhưng vì nhu cầu mưu sinh nên họ bất chấp.

Hậu quả của việc sử dụng xung điện để đánh bắt thủy sản vô cùng lớn. Bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của các ngành, các cấp để bảo vệ nguồn lợi thủy sản thì rất cần có sự chung tay của cả cộng đồng. Do vậy, người dân phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về khai thác thủy sản; tuyệt đối không sản xuất, buôn bán, tàng trữ, sử dụng xung điện, chất độc, chất nổ để khai thác thủy sản; không đánh bắt thủy sản bằng xung điện, chất nổ, chất độc và giao nộp dụng cụ đánh bắt thủy sản bằng xung điện, chất độc chất nổ, lưới mắt nhỏ...

Ngoài ra, cần mạnh dạn tố giác với cơ quan Công an hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng kích điện để đánh bắt thủy sản. Khai thác phải đi đôi với bảo vệ nguồn lợi thủy sản, do phải phải tăng cường việc thả cá giống bổ sung vào các sông, hồ... để tái tạo nguồn lợi thủy sản. Đồng thời, nêu cao ý thức, trách nhiệm trong việc khai thác thủy sản, tuyệt đối không sử dụng xung điện đánh bắt thủy sản để bảo vệ các nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường sinh thái.

Xử phạt nhiều trường hợp

Theo Phòng CSGT Công an TPHCM, về cao điểm bảo đảm trật tự, trật tự xã hội trên các tuyến giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Ất Tỵ và các lễ hội đầu xuân 2025, Trạm Cảnh sát đường thủy Cát Lái đã tăng cường bố trí lực lượng làm việc xuyên suốt, bảo đảm 24/24 giờ có mặt trên các tuyến đường thủy mà đơn vị đảm trách, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn giao thông phục vụ nhân dân vui xuân an toàn.

Trạm Cảnh sát đường thủy Cát Lái tuần tra trên sông

Đơn vị cũng đặc biệt chú trọng tăng cường công tác nắm tình hình, kịp thời phát hiện xử lý nghiêm đối với các hành vi sử dụng công cụ kích điện để khai thác cát, thủy sản trái phép địa bàn đường thủy TPHCM nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Điển hình, đêm 12/02, tổ công tác phát hiện ông T.T.B (48 tuổi, ngụ TP.Thủ Đức) điều khiển ghe gỗ đang sử dụng công cụ kích điện khai thác thủy sản trái phép tại khu vực thuộc phường Long Bình, TP.Thủ Đức.

Tổ công tác đã làm việc với ông B., thu giữ công cụ kích điện và 5kg cá chép, cá trê. Ông B. cho biết làm nghề lái ghe, mục đích dùng kích điện đánh bắt cá để sinh sống. Vụ việc sau đó được Trạm CSGT đường thủy Cát Lái lập hồ sơ ban đầu và phối hợp với các cơ quan chức năng tiếp tục xử lý. Riêng số cá tang vật được lập biên bản, thả xuống sông Đồng Nai.

Trước đó, vào năm 2021, Chi cục Thủy sản TPHCM (thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TPHCM) phối hợp với đơn vị nghiệp vụ của CSGT đường thủy bắt quả tang và lập biên bản 2 người đi xuồng máy đang chích điện tận diệt cá trên sông Sài Gòn, đoạn qua phường Thảo Điền, TP.Thủ Đức. Toàn bộ tang vật vi phạm là vỏ lãi, bình ắc-quy, bình oxy cho cá, bộ chích cá đã bị lực lượng chứng năng tịch thu. Nhiều nhiều cá chép, cá lóc được phát hiện trên xuồng được thả xuống sông. Tương tự, năm 2020, hai người đang kích điện tận diệt cá trên sông Sài Gòn (đoạn thuộc Phường 28, quận Bình Thạnh và phường Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức) cũng bị lực lượng chức năng phát hiện.

Vào tháng 11/2024, Cơ quan CSĐT Công an huyện Thạnh Hóa (tỉnh Long An) đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can Huỳnh Văn Lượm (37 tuổi, ngụ tỉnh Hậu Giang; tạm trú huyện Thạnh Hóa) về tội "hủy hoại nguồn lợi thủy sản". Đối tượng bị Công an bị bắt quả tang khi dùng kích điện, bình ắc-quy, vợt cá... để chích cá vào đêm 21/8. Tuy nhiên, qua xác minh, Công an còn phát hiện vào ngày 19/9/2023, Lượm cũng đã sử dụng công cụ kích điện khai thác thủy sản trái phép và đến ngày 13/10/2023, UBND xã Thủy Tây ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối tượng số tiền 4 triệu đồng. Dù Lượm đã bị xử phạt hành chính, nhưng vẫn tiếp tục tái phạm nên bị Công an khởi tố.

Gần đây nhất, ngày 23/01/2025, TAND huyện U Minh (tỉnh Cà Mau) tổ chức phiên tòa lưu động xét xử công khai đối với bị cáo Lê Văn Niệm (35 tuổi, ngụ xã Khánh Thuận) về tội "hủy hoại nguồn lợi thủy sản", quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 242 Bộ luật Hình sự. Theo nội dung vụ việc, ngày 08/11/2024, Niệm rủ Lâm Bá Đ. (SN 2009, ngụ xã Khánh Thuận) đi chích cá, nếu được nhiều sẽ bán chia nhau tiêu xài.

Sau đó, Đ. đưa vỏ lãi cho Niệm sử dụng và dùng bộ công cụ kích điện tự chế khai thác thủy sản trên tuyến Kênh 20 (xã Khánh Thuận) cùng các khu vực lân cận thì bị Công an xã Khánh Thuận bắt quả tang; thu giữ 1 vợt vớt cá, 1 bộ kích điện (tự chế), 1 máy nổ công suất 2.5Hp, 2,3kg cá các loại có trị giá 159.000 đồng. Tuy nhiên, do Đ. chưa đủ 16 tuổi và chưa bị xử lý hành chính về hành vi sử dụng công cụ kích điện khai thác thủy sản nên không đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Riêng Niệm, dù đã bị xử phạt hành vi sử dụng công cụ kích điện khai thác thủy sản nhưng vẫn cố ý tái phạm nên bị HĐXX TAND huyện U Minh tuyên phạt 9 tháng tù về tội "hủy hoại nguồn lợi thủy sản".

DUY SANG