Cần thể chế, chính sách cho chuyển đổi công nghiệp

Chủ đề của Diễn đàn Kinh tế TP HCM năm 2024 về chuyển đổi công nghiệp được Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá là chủ đề rất rộng, mang tính thời sự quốc tế. Chuyển đổi công nghiệp cũng là tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của TP HCM. Do đó, diễn đàn rất có ý nghĩa và là cơ hội để trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau; tiến tới hợp tác, cùng lắng nghe, cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động; cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng.

Ưu tiên phát triển khoa học - công nghệ

Tại phiên đối thoại, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh chuyển đổi là xu thế tất yếu, yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu của thế giới và Việt Nam. Đây là một trong những động lực rất quan trọng để thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh - 2 trong các yếu tố quan trọng nhất của quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế; góp phần tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của TP HCM nói riêng và cả nước nói chung.

Trả lời câu hỏi về việc Chính phủ đã có những chiến lược, kế hoạch hay chính sách vĩ mô nào để hoàn thiện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và thúc đẩy chuyển đổi số, Thủ tướng nhấn mạnh việc chuyển đổi khoa học - công nghệ này là sự lựa chọn khách quan, tất yếu, phù hợp với định hướng phát triển Việt Nam hiện nay.

Để hiện thực hóa chủ trương chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 theo Nghị quyết 52-NQ/TW năm 2019 của Bộ Chính trị, Chính phủ Việt Nam đã xác định tập trung vào 3 nhiệm vụ lớn là xây dựng cơ chế, chính sách phát triển khoa học - công nghệ bao trùm, toàn diện; đầu tư thích đáng về hạ tầng; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Các bộ, ngành đã chủ động, tích cực hoàn thiện nhiều văn bản pháp luật tạo môi trường thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số; xây dựng các công cụ, nền tảng số, cơ sở dữ liệu…

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên đối thoại. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Theo Thủ tướng, muốn phát triển khoa học - công nghệ, việc xây dựng thể chế là rất quan trọng. Trong kỳ họp thứ VIII sắp tới, Quốc hội sẽ thảo luận 16 luật và xây dựng các nghị định, quyết định, cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực và phát triển hạ tầng số, hạ tầng giao thông, chống biến đổi khí hậu, y tế, văn hóa. Việc quản trị cũng phải phù hợp với quá trình chuyển đổi phát triển khoa học - công nghệ; phải đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với tình hình phát triển bên cạnh việc huy động sự giúp đỡ, chia sẻ của bạn bè quốc tế để giúp Việt Nam có bản lĩnh, tự tin chuyển đổi.

"Chúng ta cần tập trung vào những lĩnh vực cụ thể nào về khoa học - công nghệ để tạo ra những bước đột phá trong việc chuyển đổi?". Trả lời câu hỏi này, Thủ tướng Chính phủ cho rằng giáo dục - đào tạo là nền tảng quan trọng nhất. Nếu không thay đổi giáo dục - đào tạo thì không thể phát triển khoa học - công nghệ. Vì vậy, Việt Nam đang chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, trong đó tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thu hút FDI thế hệ mới

Về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), định hướng của Việt Nam là thu hút những dự án có quy mô lớn, dự án thân thiện với môi trường, dự án có công nghệ cao. Để duy trì môi trường đầu tư kinh doanh hấp dẫn, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương hoàn thiện Nghị định về quỹ hỗ trợ đầu tư nhằm hướng tới thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ, công nghiệp mới. Các nhà đầu tư nước ngoài sẽ không bị giới hạn về tỉ lệ góp vốn khi tham gia đầu tư xây dựng các trung tâm dữ liệu.

Thủ tướng chia sẻ trong quá trình phát triển đất nước thì nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định; nguồn lực bên ngoài là quan trọng và đột phá. Đầu tư nước ngoài mang lại nguồn vốn, công nghệ, quản trị, góp phần đào tạo nhân lực, thị trường. Từ đầu năm tới nay, FDI toàn cầu suy giảm nhưng Việt Nam vẫn thu hút 21 tỉ USD và đã giải ngân 14 tỉ USD - mức cao nhất từ trước tới nay, cho thấy việc thu hút FDI của chúng ta có hiệu quả.

Thủ tướng nói thêm muốn thu hút FDI thì trước hết thể chế phải thông thoáng, tháo gỡ các vướng mắc, cản trở về thủ tục đầu tư, giảm thủ tục, phân cấp, phân quyền cho địa phương nhiều hơn. Thứ hai là hạ tầng phải thuận tiện, thông suốt, kéo giảm chi phí logistics xuống ngang với các nước tiên tiến (khoảng 11%-12% GDP). Thứ ba là quan tâm đáp ứng nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành mới nổi như chip bán dẫn, hydrogen, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây…

"Chúng tôi kêu gọi các nhà đầu tư yên tâm đầu tư vì Việt Nam đang xây dựng cơ chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, con người và quản trị thông minh. Việt Nam cam kết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các nhà đầu tư, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự. Tôi tin Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn hiện nay và tương lai" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Thanh Nhân