Cẩn thận lừa đảo qua mạng xã hội

Vụ việc gần đây, ngày 13/3, Công an huyện Chương Mỹ (Công an TP. Hà Nội) tiếp nhận đơn trình báo của 1 phụ nữ cho biết, trước đây, quen 1 người đàn ông ở TP. Hồ Chí Minh. Đầu tháng 3/2025, chị được người này rủ tham gia đầu tư qua mạng xã hội (MXH) dưới hình thức chốt đơn hàng để hưởng hoa hồng. Công việc của chị là cộng tác viên online, thanh toán đơn hàng cho các sàn thương mại điện tử hoặc doanh nghiệp buôn bán sản phẩm, mỗi đơn hàng sẽ được hưởng chênh lệch từ 10 - 20%. Thấy dễ kiếm tiền, chị đồng ý và đăng ký theo đường link online để làm nhiệm vụ chốt đơn hàng. Sau đó, chị đã chuyển gần 5 tỷ đồng để làm nhiệm vụ, nhưng không rút được tiền ra. Biết bị lừa, nạn nhân đến công an trình báo…

Đối với thủ đoạn giả danh công an để lừa đảo cũng rất phổ biến. Bản thân tôi và nhiều người bạn cũng thỉnh thoảng nhận được những cuộc gọi lừa đảo kiểu này. Chúng chuẩn bị sẵn kịch bản, giới thiệu rõ họ tên, chức vụ, nơi công tác, thông báo cụ thể đến nạn nhân (với họ tên, tuổi, số căn cước công dân… rất chính xác) và “lên giọng” hù dọa, yêu cầu hợp tác điều tra vụ án có liên quan hoặc yêu cầu điều chỉnh thông tin cá nhân, cung cấp mã OTP, thậm chí yêu cầu phối hợp xử lý vụ án ở tận nước ngoài… Chúng ta cần phải cảnh giác, đây là chiêu trò lừa đảo quá cũ, nhưng vẫn còn nhiều người bị “mắc bẫy”.

Ảnh: Internet

Gần đây, lại xuất hiện kiểu lừa đảo bằng công nghệ hết sức tinh vi. Kẻ lừa đảo theo dõi hoạt động trên MXH của nạn nhân để thu thập hình ảnh, thông tin sau đó dùng công nghệ cao cắt ghép nội dung đồi trụy để tống tiền. Theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), đối tượng lừa đảo đa phần làm việc theo kịch bản có sẵn. Để thực hiện hành vi, chúng thu thập thông tin cá nhân của nhiều người, như: Hình ảnh, số điện thoại, thông tin cá nhân... từ tài khoản MXH, nhất là thông tin được chia sẻ ở chế độ công khai. Tiếp đến, chúng dùng ảnh chân dung có khuôn mặt của nạn nhân để chỉnh sửa, cắt ghép vào các hình ảnh, video khỏa thân, đồi trụy… rồi nhắn tin, gọi điện tống tiền.

Việt Nam có tỷ lệ người dùng Internet thuộc top đầu thế giới, nên trở thành mảnh đất màu mỡ để nhóm lừa đảo khai thác. Các chiêu trò lừa đảo qua mạng không mới, cơ quan chức năng thường xuyên cảnh báo nhưng chiêu thức lừa đảo rất tinh vi, liên tục thay đổi cách tiếp cận. Theo cơ quan an ninh, thủ đoạn của bọn lừa đảo thường nhắm vào 2 điểm chính của nạn nhân là lòng tham và sự thiếu hiểu biết. Cách thức tiếp cận nạn nhân sẽ liên tục thay đổi, lợi dụng các vấn đề gắn liền với đời sống thường nhật để lừa đảo.

Theo các chuyên gia an toàn thông tin, sử dụng MXH an toàn là rất quan trọng để bảo vệ bản thân khỏi các mối nguy hiểm và rủi ro tiềm ẩn. Trong đó, vấn đề bảo mật thông tin là quan trọng hàng đầu, như: Không chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân trên MXH (tránh chia sẻ thông tin, như: Số điện thoại, địa chỉ nhà, thông tin tài khoản ngân hàng, hoặc các chi tiết nhạy cảm khác...); thiết lập các cài đặt bảo mật mạnh mẽ trên tài khoản MXH; cẩn trọng với các liên kết và tệp đính kèm; cẩn trọng với các yêu cầu kết bạn hoặc theo dõi; cẩn thận với những thông tin mời gọi hấp dẫn (các cuộc thi, giải thưởng hoặc yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân để nhận quà là dấu hiệu của những vụ lừa đảo); không cung cấp mật khẩu hoặc thông tin tài khoản…

Theo Bộ Công an, các đối tượng lừa đảo thường lợi dụng công nghệ cao để giả mạo các cơ quan chức năng, chẳng hạn như công an hoặc viện kiểm sát, bằng cách sử dụng số điện thoại giả mạo giống như số của các cơ quan này. Họ liên lạc với nạn nhân và tạo ra câu chuyện giả mạo rằng nạn nhân đang bị kiện hoặc liên quan đến một vụ án, thậm chí có lệnh bắt tạm giam từ viện kiểm sát. Sau đó, đối tượng lừa đảo yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin về tài sản, tiền mặt hoặc tài khoản ngân hàng của họ. Các đối tượng dùng lời lẽ đe dọa sẽ bắt tạm giam nạn nhân để điều tra và yêu cầu họ chuyển tiền hoặc đọc mã OTP để chúng thực hiện việc chuyển tiền vào các tài khoản của chúng với vỏ bọc để xác minh, điều tra… Với thủ đoạn này, đã có nhiều nạn nhân bị “mắc bẫy” lừa đảo với số tiền nhiều tỷ đồng.

Bộ Công an khẳng định, cơ quan công an các cấp khi làm việc, xác minh, điều tra với các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp sẽ có cán bộ đến làm việc trực tiếp hoặc có văn bản thông báo, triệu tập gửi đến chính quyền địa phương, địa chỉ công ty, thân nhân gia đình và người mà cơ quan công an muốn làm việc. Tuyệt đối không làm việc qua điện thoại và MXH. Do đó, người dân cần tỉnh táo, không để bị “thao túng tâm lý” và tránh bị lừa đảo.

HỮU NGUYÊN