Cần giải pháp kiểm soát ô nhiễm tiếng ồn đô thị

Cần tuyên truyền để người dân có nhận thức đầy đủ về tác hại của ô nhiễm tiếng ồn gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người xung quanh. Ảnh: T.A

Ồn ào, mệt mỏi bởi tiếng ồn

Ở những đô thị đông đúc như Hà Nội, tình trạng ô nhiễm tiếng ồn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Từ âm thanh những chiếc loa kéo của các nhóm hát rong phát âm lượng tùy ý, đến tiếng ồn từ các công trình xây dựng rải rác khắp nơi, hay âm thanh chói tai từ những chiếc còi xe tự chế... đều góp phần làm tăng mức độ ô nhiễm tiếng ồn.

Chị Nguyễn Thị Huệ, ở huyện Thanh Trì, Hà Nội chia sẻ: “Cứ cuối tuần là hàng xóm lại tụ tập, mở nhạc hoặc hát karaoke tới khuya. Là hàng xóm nên tôi chỉ góp ý họ vặn nhỏ âm lượng để tránh ảnh hưởng đến những người xung quanh. Song cũng được một lúc rồi đâu lại vào đấy. Họ đã nhậu say, nếu mình làm căng thì lại mất đi tình xóm giềng, thậm chí xô xát nên đành cắn răng chịu đựng”.

Không chỉ giới hạn trong các đô thị đông dân, ô nhiễm tiếng ồn giờ đây còn lan rộng tới các vùng nông thôn. Vào những dịp lễ, đám cưới hay sự kiện gia đình, tiếng ồn gần như là điều không thể tránh khỏi. Điều đáng lo ngại là nhiều người vẫn xem đây là chuyện bình thường, chấp nhận mà không lên tiếng phản đối dù cảm thấy khó chịu.

Chị Nguyễn Thu Phương, ở phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội bức xúc chia sẻ: “Gia đình tôi sống cạnh một nhà rất đam mê ca hát. Họ thường hát karaoke không kể thời gian. Đặc biệt vào dịp cuối tuần hoặc ngày lễ, họ còn mời bạn bè đến hát hò đến tận khuya. Tôi đã nhiều lần qua góp ý, nhưng tình trạng này vẫn không hề thay đổi và cũng không biết phải làm sao”.

Hiện nay, tại Hà Nội đang phổ biến một loại hình kinh doanh cà phê kết hợp ca nhạc. Các quán “cà phê ca nhạc”, “cà phê music” hay “hát cho nhau nghe” thu hút khách bằng việc phục vụ đồ uống kèm theo dịch vụ hát karaoke theo yêu cầu với đủ loại nhạc. Đặc biệt, khi lực lượng chức năng đến kiểm tra, các quán nhanh chóng tắt nhạc, chuyển sang phục vụ cà phê và nước giải khát. Nhưng chỉ cần lực lượng này rời đi, tiếng ồn lại tiếp tục vang lên không ngừng nghỉ.

Ngoài các quán cà phê ca nhạc tổ chức hát karaoke tự phát, nhiều nhà hàng và quán nhậu còn lắp đặt màn hình lớn để phát nhạc hoặc bóng đá nhằm thu hút khách hàng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người dân xung quanh. Bên cạnh đó, việc các hội nhóm, câu lạc bộ thường xuyên mang loa kéo ra các khu vực công cộng để sinh hoạt, tạo ra tiếng ồn lớn, khiến cư dân cảm thấy vô cùng phiền toái và bức xúc.

Cần tuyên truyền để người dân có nhận thức đầy đủ về tác hại của ô nhiễm tiếng ồn gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người xung quanh. Ảnh: T.A

Nâng cao nhận thức người dân

Theo luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, hiện nay, mức xử phạt tại Nghị định 45/2022/NĐ-CP với hành vi gây tiếng ồn vượt quy chuẩn thấp nhất là từ 1 - 5 triệu đồng. Với hành vi này, Chủ tịch UBND xã, phường có thẩm quyền xử phạt. Để xử phạt, cơ quan chức năng sẽ thực hiện trưng cầu giám định, đo đạc, phân tích tiếng ồn. Với những hành vi vượt quá 40 dBA (đơn vị đo độ ồn âm thanh), mức xử phạt có thể lên đến 160 - 320 triệu đồng (đối với cá nhân và tổ chức). Quy định hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn khá cụ thể. Xác định rõ người có trách nhiệm, có thẩm quyền xử phạt là chính quyền cấp cơ sở. Đồng thời, người bị xử phạt có trách nhiệm chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và phân tích mẫu môi trường.

Tuy nhiên, khó khăn của lực lượng chức năng khi xử phạt các trường hợp gây ô nhiễm tiếng ồn là phải thực hiện trưng cầu giám định, đo đạc, phân tích tiếng ồn nhưng hầu hết địa phương đều thiếu thiết bị, nghiệp vụ khi muốn bắt quả tang. Mặt khác, việc đo đạc, phân tích còn phải dựa trên mức độ sẵn có tại nơi xảy ra vi phạm. Vấn đề là chính tại vị trí đo đạc, độ ồn nền cũng đã vượt mức cho phép dẫn đến căn cứ xử lý không thuyết phục.

Do đó, luật sư Đinh Thị Nguyên cho rằng, trước mắt, cần tuyên truyền để người dân, các hộ kinh doanh tự ý thức được tác hại của ô nhiễm tiếng ồn với sức khỏe của bản thân và những người xung quanh. Sau đó mới dần triển khai xử lý, phạt hành chính với các điểm kinh doanh, nhà xưởng cố định, thường xuyên phát ra tiếng ồn vượt quá quy định.

Liên quan đến vấn đề này, kiến trúc sư Trương Nam Thuận cho rằng, để kiểm soát tiếng ồn hiệu quả, cần có cái nhìn linh hoạt và phù hợp với đặc thù của từng không gian đô thị. Việc chỉ dựa vào thiết bị đo cường độ âm thanh hay quản lý chung chung theo khu vực và thời gian là chưa đủ.

Kiến trúc sư Trương Nam Thuận đề xuất, việc phân chia các khu vực rõ ràng như khu dân cư, khu thương mại, khu chợ truyền thống, khu công viên giải trí... để dễ dàng quy định mức độ tiếng ồn. Ví dụ, trong khu dân cư, sau 21h, mọi hoạt động ồn ào nên được kiểm soát chặt chẽ. Ở các khu thương mại, nhà hàng, quán cà phê, có thể linh hoạt cho phép âm thanh lớn vào giờ hoạt động chính thức nhưng cần giảm vào buổi tối. Đối với các khu chợ truyền thống, cần có khung giờ hợp lý cho hoạt động rao bán, vừa giữ gìn bản sắc chợ vừa không gây ảnh hưởng đến người xung quanh. Các khu công viên giải trí có thể cho phép mức độ tiếng ồn cao hơn vào ban ngày nhưng sau 22h cần hạn chế các hoạt động âm thanh lớn.

“Quản lý tiếng ồn không chỉ đơn thuần là đặt ra những mức âm thanh cụ thể rồi đo đạc và xử phạt. Điều quan trọng hơn là xây dựng một hệ thống quy định hợp lý theo từng khu vực, từng khoảng thời gian, giúp việc kiểm soát trở nên dễ dàng và khả thi hơn. Khi mọi người hiểu rõ và thấy được sự hợp lý trong những quy định đó, việc tuân thủ sẽ trở thành thói quen thay vì là sự ép buộc" - kiến trúc sư Trương Nam Thuận nói.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ô nhiễm tiếng ồn có thể gây ra các vấn đề về thính giác, tim mạch, rối loạn giấc ngủ, stress, giảm khả năng tập trung, thậm chí là các bệnh lý về tâm thần. Đặc biệt, trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước tác hại của tiếng ồn. Tiếng ồn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ, khả năng đọc hiểu và nhận thức của trẻ, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tâm lý.

Thái An