Cần đưa cao đẳng vào trình độ của GDĐH để sinh viên thuận tiện học liên thông

Nhiều ý kiến cho rằng việc các trình độ của giáo dục đại học không bao gồm trình độ cao đẳng đã làm khuyết trình độ đào tạo thuộc bậc đại học và hạn chế liên thông.

Bên cạnh đó, điều này cũng triệt tiêu thế mạnh của các cơ sở giáo dục đại học định hướng ứng dụng, đặc biệt là các trường đại học địa phương.

Khó khăn trong vấn đề liên thông nếu các trình độ của giáo dục đại học không bao gồm cao đẳng

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Phan Tiềm - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng THACO (tỉnh Quảng Nam) cho hay, hệ thống giáo dục quốc dân có các cấp học và trình độ: giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Đây là hệ thống giáo dục mở, liên thông, bao gồm cả giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên, tạo điều kiện cho người học nâng cao trình độ theo nhu cầu.

Trong bối cảnh xã hội thúc đẩy học tập suốt đời, người học có thể bắt đầu từ trình độ cao đẳng, tiếp tục học lên đại học và vươn tới các trình độ cao hơn. Việc tích hợp cao đẳng vào các trình độ của giáo dục đại học là xu hướng hợp lý, đảm bảo sự liên thông trong đào tạo.

Trước đây, sinh viên cao đẳng vẫn được học các môn cơ bản như Vật lý đại cương, Toán đại cương, Hóa đại cương... Đây là nền tảng quan trọng, giúp người học có đủ kiến thức để tiếp tục liên thông lên đại học.

Tuy nhiên, trong chương trình cao đẳng nghề hiện nay, các môn học này đã bị lược bỏ. Chương trình đào tạo tại các trường cao đẳng nghề chú trọng thực hành. Thời gian thực hành chiếm 70% thời gian học giúp sinh viên có tay nghề vững vàng sau khi tốt nghiệp. Song, sinh viên cao đẳng vẫn gặp không ít khó khăn khi muốn tiếp tục học lên bậc cao hơn do thiếu kiến thức nền về các môn kỹ thuật và khoa học cơ bản.

Để đảm bảo tính liên thông và tạo điều kiện cho người học phát triển, cần có những điều chỉnh trong hệ thống giáo dục quốc dân. Việc đưa cao đẳng vào các trình độ của giáo dục đại học không chỉ giúp nâng cao vị thế của bậc học này mà còn mở ra nhiều cơ hội học tập suốt đời cho sinh viên.

Sinh viên Trường Cao đẳng THACO (tỉnh Quảng Nam) thực hành tại doanh nghiệp. (Ảnh website nhà trường)

Cùng bàn về vấn đề này, Tiến sĩ Trần Xuân Ngọc - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội bày tỏ quan điểm: “Theo tôi, việc đưa cao đẳng thuộc các trình độ của giáo dục đại học là hoàn toàn hợp lý và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Việc này giúp cơ sở giáo dục tổ chức đào tạo thuận lợi hơn, tạo ra một hệ thống giáo dục linh hoạt và liên thông, đáp ứng tốt nhu cầu của người học. Đồng thời, giá trị bằng cấp được nâng cao, giúp sinh viên có nhiều cơ hội việc làm hơn, với mức thu nhập cạnh tranh trên thị trường lao động”.

Theo thầy Ngọc, chương trình cao đẳng và đại học có sự khác biệt nhất định về phương pháp đào tạo, định hướng nghề nghiệp và nội dung chương trình. Trong khi cao đẳng tập trung vào đào tạo thực hành, đại học lại có xu hướng thiên về lý thuyết và nghiên cứu học thuật.

Tuy nhiên, nếu có sự thống nhất giữa các cơ sở đào tạo và sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý, việc điều chỉnh chương trình để phù hợp với cả hai hệ thống là hoàn toàn khả thi. Điều quan trọng nhất là cần có một chủ trương rõ ràng từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, đồng thời phải nghiên cứu, sửa đổi bổ sung Luật số 34/2018/QH14 sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học. Điều này bảo đảm đồng bộ, liên thông giữa các cấp học cũng như trình độ đào tạo trong hệ thống giáo dục để góp phần thúc đẩy học tập suốt đời.

Tiến sĩ Trần Xuân Ngọc - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội. (Ảnh: NVCC)

Trong khi đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Hoằng Bá Huyền - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nông nghiệp Thanh Hóa chia sẻ, cao đẳng nên được gắn liền với các trình độ của giáo dục đại học. Việc xếp cao đẳng vào giáo dục nghề nghiệp dẫn đến sự khác biệt về chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra.

Bên cạnh đó, khi cao đẳng không thuộc các trình độ của giáo dục đại học cũng ảnh hưởng đến nhận thức của xã hội về giá trị của tấm bằng này. Nhiều sinh viên dù có tay nghề vững nhưng vẫn bị hạn chế cơ hội phát triển vì doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng nhân lực có bằng đại học.

Mặt khác, việc tách bạch cao đẳng khỏi các trình độ của giáo dục đại học gây ảnh hưởng đến quá trình liên thông trong giảng dạy và nghiên cứu. Nhiều nội dung đào tạo ở bậc đại học đã được giảng dạy một phần tại các trường cao đẳng, nhưng do cao đẳng không phải một trình độ của giáo dục đại học nên sinh viên cao đẳng khi học lên đại học vẫn phải học lại một số môn, gây lãng phí thời gian và nguồn lực.

Ngoài ra, hoạt động nghiên cứu khoa học tại các trường cao đẳng cũng bị hạn chế do thiếu sự kết nối với trường đại học. Các cơ sở đào tạo cần sự phối hợp chặt chẽ hơn trong nghiên cứu, giảng dạy, giúp nâng cao chất lượng đào tạo và tối ưu hóa nguồn lực giáo dục.

Đưa cao đẳng vào các trình độ của giáo dục đại học giúp giảm bớt khâu trung gian, tối ưu hóa nguồn lực

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Hoằng Bá Huyền cũng cho rằng, việc đưa cao đẳng vào các trình độ của giáo dục đại học sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người học nói riêng và xã hội nói chung.

Trước hết, đối với người học, điều này giúp mở rộng cơ hội học tập liên thông, thúc đẩy tinh thần học tập suốt đời. Khi cao đẳng thuộc các trình độ của giáo dục đại học, chương trình đào tạo sẽ được thiết kế theo tư duy thống nhất ngay từ đầu, tránh tình trạng rời rạc, thiếu liên kết. Điều này giúp sinh viên cao đẳng dễ dàng học lên đại học mà không gặp rào cản về chương trình đào tạo, giảm thiểu tình trạng học lại những nội dung trùng lặp.

Về mặt xã hội, điều này sẽ tạo ra một hệ thống đào tạo linh hoạt hơn, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao với lộ trình phát triển rõ ràng. Khi sinh viên cao đẳng có điều kiện thuận lợi để học lên đại học, các em sẽ được trang bị kiến thức chuyên sâu hơn, từ đó đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động về nguồn nhân lực chất lượng cao. Đồng thời, các cơ sở giáo dục có thể phối hợp chặt chẽ hơn trong việc phát triển chương trình giảng dạy và nghiên cứu khoa học, giúp nâng cao chất lượng đào tạo nghề.

Như vậy, nếu đưa cao đẳng vào các trình độ của giáo dục đại học sẽ giúp giảm bớt nhiều khâu trung gian, tối ưu hóa nguồn lực, giảm chi phí và đơn giản hóa quá trình phối hợp giữa các trình độ đào tạo. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho người học, giúp họ có lộ trình phát triển rõ ràng và thuận lợi hơn trong việc tiếp tục học tập suốt đời và nâng cao trình độ.

Đặc biệt, từ ngày 1/3/2025, các trường cao đẳng, trung cấp thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thầy Huyền hy vọng sự thay đổi này sẽ giúp hệ thống giáo dục trở nên thống nhất hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc liên thông giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học, đồng thời bảo đảm một đầu mối quản lý chung giúp nâng cao hiệu quả đào tạo.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Hoằng Bá Huyền - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nông nghiệp Thanh Hóa. (Ảnh website nhà trường)

Về phía Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội, Tiến sĩ Trần Xuân Ngọc cho rằng, để phát triển chương trình đào tạo cao đẳng, cần mở rộng cơ hội học tập cho người học và đảm bảo sự công nhận kết quả đào tạo khi học liên thông lên bậc cao hơn. Điều này giúp sinh viên khi tiếp tục học lên bậc cao hơn không phải học lại quá nhiều nội dung đã được đào tạo trước đó.

Đồng thời, việc xây dựng chương trình theo hướng liên thông giữa các bậc học, thống nhất chuẩn đầu ra và công nhận tín chỉ giữa các cơ sở giáo dục sẽ giúp sinh viên dễ dàng nâng cao trình độ mà không gặp rào cản về mặt học thuật. Điều này không chỉ tạo thuận lợi cho người học mà còn nâng cao hiệu quả của hệ thống giáo dục, đáp ứng tốt hơn yêu cầu thị trường lao động.

Thầy Ngọc cũng đưa ra một số giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cao đẳng nói riêng và toàn ngành giáo dục nói chung: “Đầu tiên về công tác truyền thông, cần cung cấp thông tin rõ ràng cho học sinh, sinh viên về lộ trình đào tạo và cơ hội nghề nghiệp từ cao đẳng liên thông lên đại học. Điều này giúp người học hiểu rõ lợi ích của từng cấp bậc đào tạo, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp.

Tiếp đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có hướng dẫn cụ thể để đảm bảo chương trình cao đẳng và đại học có sự liên thông hợp lý, tránh tình trạng người học phải học lại những nội dung trùng lặp khi liên thông lên trình độ cao hơn.

Sau đó, cần tăng cường hợp tác với doanh nghiệp. Việc triển khai chương trình đào tạo theo hướng kết hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp sẽ giúp sinh viên có cơ hội thực hành trong môi trường thực tế, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp và khả năng thích ứng với thị trường lao động.

Cuối cùng, cần tạo điều kiện cho các cơ sở giáo dục mở rộng đào tạo. Cơ quan quản lý cần hỗ trợ các trường trong việc áp dụng những phương pháp giảng dạy tiên tiến, sử dụng công nghệ hiện đại và mở rộng đào tạo sang các lĩnh vực mới, phù hợp với nhu cầu thực tiễn”.

Hồng Mai