Cần đồng bộ giải pháp để xanh hóa 'núi rác' từ thương mại điện tử
Năm ngoái, ước tính thị trường mua hàng trực tuyến và giao đồ ăn của Việt Nam thải ra 160.000 tấm bìa carton và 171.000 tấn nhựa, chủ yếu là loại dùng một lần.
Lượng rác khổng lồ từ thương mại điện tử
Thông tin từ Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), chỉ tính riêng rác thải nhựa, để bán ra 1 tỷ USD, ngành thương mại điện tử thải hơn 7.600 tấn. Còn giao đồ ăn thải gần 18.600 tấn nhựa.
VECOM cho rằng nếu không có giải pháp mạnh mẽ trong đóng gói hàng hóa, đến năm 2030, khi quy mô thương mại điện tử Việt Nam đạt gần 100 tỷ USD, rác thải nhựa từ lĩnh vực này sẽ lên tới 800.000 tấn.
Báo cáo của VECOM cho hay, 80% người dùng trực tuyến đánh giá thương mại điện tử gây tác động xấu hoặc rất xấu tới môi trường. 21% cho rằng ngành này kém thân thiện với môi trường hơn thương mại truyền thống. Dù một số sàn thương mại điện tử hay website bán hàng cung cấp tùy chọn giải pháp thân thiện với môi trường, nhiều khách vẫn ngại vì phải trả thêm tiền.
Thực tế, sự gia tăng của các giao dịch mua sắm trực tuyến những năm gần đây kéo theo một lượng lớn rác thải, chủ yếu là bao bì đóng gói. Những vật liệu như hộp carton, túi nylon, bọt xốp, và các loại nhựa bảo vệ sản phẩm đều góp phần tạo ra lượng rác thải khổng lồ. Theo thống kê, mỗi năm, hàng triệu tấn rác thải từ bao bì thương mại điện tử được thải ra môi trường, gây áp lực lớn lên hệ thống xử lý rác thải và gây ô nhiễm.
Rác thải từ thương mại điện tử không chỉ gây mất mỹ quan đô thị mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên. Các loại bao bì nhựa và xốp mất hàng trăm năm để phân hủy, trong khi quá trình phân hủy này lại giải phóng các chất độc hại vào đất và nước. Ngoài ra, việc sản xuất và vận chuyển các vật liệu đóng gói cũng tiêu tốn năng lượng và gây ra lượng lớn khí thải nhà kính, góp phần vào biến đổi khí hậu.
Cần đồng bộ các giải pháp
Theo các chuyên gia môi trường, với tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử, việc kiểm soát và xử lý rác thải càng trở nên khó khăn hơn. Số lượng đơn hàng tăng đồng nghĩa với lượng bao bì đóng gói cũng tăng theo, gây áp lực lớn lên hệ thống xử lý rác thải.
Theo các chuyên gia kinh tế, đã đến lúc cần phải có chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế số và thương mại điện tử một cách bền vững, thân thiện môi trường. Trong đó, người tiêu dùng trực tuyến và các doanh nghiệp thương mại điện tử cũng như logistics là những đối tượng nòng cốt thực thi các giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững.
Khi tiêu dùng xanh trở thành xu hướng, thương mại điện tử sẽ bắt buộc phải chuyển mình, hướng tới nền thương mại điện tử xanh. Người dùng đang có xu hướng chọn mua các sản phẩm, dịch vụ xanh, sạch, thân thiện môi trường và xã hội. Đó là lúc thương mại điện tử phải thay đổi không chỉ từ những gói hàng mà ngay cả hành trình từ người bán tới người mua cũng cần phải xanh, bền vững hơn.
Việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào quá trình sản xuất và vận chuyển có thể giúp giảm thiểu lượng bao bì đóng gói và tối ưu hóa quy trình. Các doanh nghiệp có thể sử dụng công nghệ đóng gói tự động, phần mềm quản lý tồn kho và vận chuyển để giảm thiểu lượng bao bì sử dụng.
Hợp tác với các tổ chức quốc tế và các nước có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý rác thải có thể giúp Việt Nam học hỏi và áp dụng các biện pháp hiệu quả. Việc này cũng mở ra cơ hội nhận được hỗ trợ tài chính và kỹ thuật để phát triển hệ thống xử lý rác thải hiện đại.
Hiện nay, hệ thống tái chế ở nhiều nơi còn thiếu hiệu quả. Các cơ sở tái chế không đủ khả năng để xử lý lượng lớn rác thải từ thương mại điện tử, và nhiều loại bao bì phức tạp khó tái chế.
Một phần nguyên nhân của vấn đề rác thải thương mại điện tử đến từ ý thức của người tiêu dùng. Nhiều người không chú ý đến việc phân loại và xử lý rác thải đúng cách, dẫn đến tình trạng rác thải không được tái chế mà bị thải ra môi trường.
Để xử lý vấn đề rác thải từ thương mại điện tử, một trong những giải pháp hiệu quả nhất là sử dụng các loại bao bì thân thiện với môi trường. Các doanh nghiệp thương mại điện tử cần chuyển sang sử dụng bao bì làm từ vật liệu tái chế hoặc dễ phân hủy. Việc này không chỉ giảm thiểu lượng rác thải mà còn giảm tác động tiêu cực đến môi trường.
Chính phủ cần ban hành các chính sách và quy định hỗ trợ việc xử lý rác thải thương mại điện tử. Các quy định về việc sử dụng bao bì thân thiện với môi trường, yêu cầu doanh nghiệp phải có kế hoạch tái chế và báo cáo lượng rác thải sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và xử lý rác thải.
Như vậy, nếu các giải pháp được đồng bộ, vấn đề rác thải từ hoạt động thương mại điện tử sẽ sớm được giải quyết. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho bản thân các nhà kinh doanh thương mại điện tử mà còn tạo điều kiện cho các ngành tái chế và sản xuất vật liệu xanh phát triển, từ đó thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh.