Cần có lộ trình cụ thể để giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài

Qua thảo luận về Báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính năm 2024 tại Phiên họp thứ 37, các thành viên UBTVQH đánh giá cao công tác chuẩn bị các Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật về nội dung này.

Một trong những vấn đề được các thành viên UBTVQH quan tâm thảo luận về nội dung này là việc kiểm tra, rà soát và giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài. Các ý kiến nhận thấy, các nội dung về vấn đề này trong Báo cáo năm nay cơ bản vẫn là nội dung đã được nêu tại Báo cáo năm 2023 mà chưa thể hiện rõ sự chuyển biến của tình hình năm 2024.

Do đó, các ý kiến Đề nghị Chính phủ báo cáo bổ sung, làm rõ thực trạng khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài; các giải pháp đã triển khai và cần tiếp tục thực hiện thời gian tới để giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, tồn đọng, phức tạp, kéo dài, nhất là các vụ việc đã có chỉ đạo, yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, của UBTVQH và đề xuất, kiến nghị của cơ quan khác có liên quan.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga, hiện nay ở các địa phương mới chỉ có số liệu của 45/63 địa phương về tình hình khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Do vậy, đề nghị Chính phủ chấn chỉnh các địa phương phải gửi đúng, đủ các báo cáo, nhất là phải đủ báo cáo của 63 địa phương để trình Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng đánh giá cao trong vài năm gần đây, tình hình khiếu nại, tố cáo về hành chính tại Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân không nhiều và không có vụ việc nào tồn đọng, kéo dài. Điều đó cho thấy sự nỗ lực, cố gắng của Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân.

Tuy nhiên qua số liệu cho thấy, khiếu nại đúng chiếm 18%, tố cáo đúng chiếm 37,4%. Từ số liệu nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, công tác xử lý hành chính, công tác của các cơ quan mà bị người dân khiếu nại có phần chưa tốt, nên mới dẫn đến khiếu nại đúng chiếm 18%, tố cáo đúng chiếm 37%. Vì vậy, đề nghị cần nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị UBTVQH có ý kiến để các cơ quan thực hiện tốt việc trả lời đơn thư của các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội, đảm bảo thực hiện đúng theo quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn

Quan tâm đến kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, tỷ lệ giải quyết vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền năm nay đạt 81,4%, thấp hơn so với năm 2023 (đạt 83%). Đề nghị cần phân tích nguyên nhân của vấn đề này.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các đoàn đông người đến các Bộ, ngành giảm nhưng đến Thanh tra Chính phủ lại tăng; phân tích rõ số liệu các vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài, làm rõ tình trạng chậm xem xét, giải quyết hoặc trả lời không đầy đủ, đúng hạn đối với các đơn thư của công dân do các cơ quan của Quốc hội chuyển đến.

“Thời gian tới khiếu kiện sẽ tăng khi Luật Đất đai có hiệu lực từ ngày 1/8, ở các địa phương giá đất tăng, tranh chấp đất đai, giải quyết các vấn đề liên quan tới các luật có hiệu lực ngày 1/8. Về phía Trung ương, sắp tới chúng ta cần tăng cường trách nhiệm, chủ động phối hợp chặt chẽ trong triển khai tổ chức thực hiện, quan trọng nhất là giám sát, kiểm tra, nhất là những ngành, lĩnh vực có tình hình khiếu kiện phức tạp hoặc có nhiều vụ việc tồn đọng”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Đối với địa phương, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo Ủy ban nhân dân các cấp chịu trách nhiệm vấn đề khiếu kiện trên địa bàn, giải quyết thấu tình đạt lý trên cơ sở “phải - trái phân minh, nghĩa tình trọn vẹn”.

Lưu ý nguyên nhân của tình trạng các Bộ, ngành không chịu tiếp hoặc tiếp công dân không nghiêm túc và thiếu giải thích pháp luật với người dân, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, một trong những giải pháp cho vấn đề này là khi tiếp công dân, nhất là những vụ việc phức tạp, kéo dài, đoàn đông người thì phải tăng cường giải thích pháp luật, sử dụng nhiều tư vấn pháp lý của luật sư để làm cho người dân hiểu thấu đáo, vấn đề nào hết thẩm quyền, vấn đề nào tiếp tục làm, vấn đề nào thuộc về trách nhiệm cơ quan nào để vừa giảm số lượng đoàn đến các bộ, ngành, vừa giảm số lượng đoàn đến Thanh tra Chính phủ. Giải pháp như vậy sẽ mang lại hiệu quả.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, thời gian qua Thanh tra Chính phủ đã tham mưu Chính phủ chỉ đạo cho các địa phương thực hiện rất nhiều, nhưng hiện nay người phối hợp để giải quyết thì thẩm quyền không đúng, không đủ. Vì vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần thực hiện nghiêm túc vấn đề này.

“Ví dụ, đối với đoàn đông người về Trung ương mà Ban Tiếp công dân Trung ương thuộc Thanh tra Chính phủ đã mời lãnh đạo tỉnh đó, Chủ tịch hay Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh đến để giải quyết vụ việc nhưng không đến, thì cần phải công khai trên báo chí cho rõ ràng. Đề nghị Chính phủ có công văn phê bình cấp ủy, chính quyền có kiểm điểm nghiêm túc, trách nhiệm, dứt khoát phải như thế”, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị.

Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải

Cũng đề cập đến một số vụ việc tồn đọng lâu, khó giải quyết, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải ghi nhận Thanh tra Chính phủ thời gian qua đã tích cực, quyết liệt cùng các địa phương quan tâm giải quyết vấn đề này, tuy nhiên cần phải có một sự chỉ đạo chung của Chính phủ.

“Có những vụ việc đã phát hiện ra việc sai, cán bộ đã bị kỷ luật, thậm chí bị hình sự nhưng việc khắc phục để đền bù, để đảm bảo cho lợi ích của người dân thì không phải riêng Thanh tra Chính phủ có thể xử lý được mà phải cần nguồn lực của các địa phương”, Trưởng Ban Công tác đại biểu nêu lí do.

Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng, đối với những vụ việc lớn để giải quyết được thì cần phải có nguồn đất đai, nguồn tài chính làm sao để đáp ứng nguyện vọng chính đáng của người dân đã bị ảnh hưởng, thiệt thòi. Vì vậy, rất cần có chỉ đạo của Chính phủ để giải quyết được dứt điểm các vụ việc này, nếu không thì sẽ tồn đọng từ năm này qua năm khác vì không có nguồn lực để giải quyết./.

Bích Ngọc