Cần cố định nhiều điều khoản trong Hợp đồng Dầu khí mẫu, không đàm phán

Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Dầu khí gồm 11 chương, 68 điều. Trong đó quy định chi tiết điều tra cơ bản về dầu khí; lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí; hợp đồng dầu khí; an toàn trong hoạt động dầu khí; trình tự, thủ tục triển khai hoạt động dầu khí, dự án dầu khí; ưu đãi trong hoạt động dầu khí; chính sách đối với mỏ, cụm mỏ, lô dầu khí khai thác tận thu; quyết toán đối với hoạt động dầu khí theo hợp đồng dầu khí trong phạm vi đất liền, hải đảo và vùng biển nước ta.

Về hoạt động điều tra cơ bản về dầu khí, dự thảo Nghị định quy định việc lập, phê duyệt danh mục đề án điều tra cơ bản về dầu khí và dự toán kinh phí thực hiện; điều kiện của tổ chức chủ trì thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí; Phê duyệt đề cương chi tiết và dự toán chi phí; triển khai thực hiện; kiểm tra, giám sát; nghiệm thu, phê duyệt kết quả đề án điều tra cơ bản về dầu khí.

So với Nghị định số 95/2015 đây là một chương mới được bổ sung để quy định chi tiết việc thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí phù hợp với Luật Dầu khí năm 2022.

Ảnh: pvn.vn

Dự thảo cũng quy định rõ danh mục các lô dầu khí được phê duyệt, bởi liên quan đến tài nguyên, quốc phòng - an ninh, chủ quyền biển đảo quốc gia. Theo đó, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam xây dựng danh mục các lô dầu khí mới hoặc danh mục các lô dầu khí điều chỉnh báo cáo Bộ Công Thương thẩm định. Sau đó Bộ Công Thương lấy ý kiến các bộ ngành, hoàn chỉnh danh mục các lô dầu khí mới hoặc danh mục các lô dầu khí điều chỉnh, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Về ưu đãi trong hoạt động dầu khí, dự thảo Nghị định quy định tiêu chí xác định các lô dầu khí tại vùng nước sâu, xa bờ, khu vực có điều kiện địa lý đặc biệt khó khăn, địa chất phức tạp; mỏ dầu khí cận biên; lập, phê duyệt danh mục các lô dầu khí được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư và ưu đãi đầu tư đặc biệt.

Dự thảo Nghị định cũng quy định rõ các chính sách khai thác tài nguyên đối với khai thác tận thu mỏ, cụm mỏ, lô dầu khí. So với Nghị định số 95/2015 các nội dung này được bổ sung mới, phù hợp với thực tiễn hoạt động dầu khí tại Việt Nam. Đặc biệt trong đó có nhiều mỏ tại thềm lục địa của Việt Nam đã có các hoạt động khai thác gần 40 năm dẫn đến suy giảm sản lượng, độ ngập nước cao. Nhiều mỏ đã được các nhà thầu dầu khí (nhà đầu tư) nước ngoài giao trả lại nước chủ nhà.

Công tác quyết toán đối với hoạt động dầu khí theo hợp đồng dầu khí lâu nay cũng đang gặp vướng mắc, các nội dung được bổ sung lần này phù với thực tiễn hoạt động dầu khí tại Việt Nam.

LỰA CHỌN NHÀ THẦU CÓ THỂ RÚT NGẮN

Theo ông Nguyễn Quốc Thập, Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam quy trình lựa chọn các nhà thầu kí kết dầu khí hiện khá phức tạp, thời gian lựa chọn và đàm phán hợp đồng kéo dài. Đặc biệt hợp đồng mẫu quá mở sẽ khiến cho quá trình đàm phán bị kéo dài, gây bất lợi cho chính nước chủ nhà, từ đó gây lãng phí về tài chính, tài nguyên cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng dầu khí mà VN có thể khai thác.

Đây là một trong những lưu ý mà Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam đề cập khi trao đổi với PV VOV Giao thông:

PV: Ông nhận định thế nào về công tác điều tra cơ bản về dầu khí trong dự thảo nghị định này?

Ông Nguyễn Quốc Thập: Thứ nhất nguồn tài chính để triển khai công tác điều tra cơ bản về dầu khí như trong dự thảo chúng ta mới chỉ đặt nặng về phần sử dụng ngân sách nhà nước nên nó chưa phản ánh đầy đủ. Nếu chúng ta không có những thiết kế bổ sung thì nhà đầu tư sẽ rất nghi ngại với quy trình dùng ngân sách nhà nước.

Thứ hai, trong công tác điều tra cơ bản về dầu khí không chỉ có thực địa mà còn bao gồm cả công tác nghiên cứu văn phòng, thí nghiệm, đo đạc và do nhiều tổ chức thực hiện. Ngoài dầu khí truyền thống còn có các dạng năng lượng khác liên quan như dầu khí phi truyền thống nên công tác điều tra cơ bản của các loại này cũng có những đặc thù khác nhau, nhưng hiện nay chưa đề cập tới, cần phải được xem xét bổ sung.

Trong quá trình triển khai hoạt động điều tra cơ bản rất có thể phát hiện những tài nguyên không phải dầu khí sẽ phải giải quyết thế nào?

Về quy trình lựa chọn các nhà thầu kí kết dầu khí còn quá phức tạp, thời gian lựa chọn nhà thầu và đặc biệt thời gian đàm phán về phê duyệt hợp đồng dầu khí kéo dài.

Nguyên nhân hợp đồng mẫu dầu khí dùng chung cho các lô hợp đồng, nhưng lại quá mở và dành quyền cho nhà đầu tư chào quá nhiều nội dung nên quá trình đàm phán thường bị kéo dài. Một điểm nghẽn nữa là sau khi Thủ tướng đã phê duyệt về việc chọn nhà thầu, sau đó ta mới đi đàm phán dẫn tới khó thống nhất và kéo dài thời gian, trong khi chúng ta hoàn toàn có thể rút ngắn được quy trình.

Ông Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam

PV: Vì sao ông cho rằng quy trình lựa chọn nhà thầu kí kết hợp đồng dầu khí có thể rút ngắn?

Ông Nguyễn Quốc Thập: Đầu tiên với mỗi lô chúng ta dự kiến có kế hoạch lựa chọn nhà thầu kí kết hợp đồng dầu khí mới PVN sẽ thiết kế một mẫu hợp đồng dầu khí trên cơ sở khung mẫu trong Phụ lục 1 của dự thảo Nghị định và chỉ để trống một số nội dung.

Bởi đã là mẫu thì chúng ta phải cố định, các nước họ cũng làm tương tự như vậy chỉ để trống một số nội dung như tên, địa chỉ pháp lý của nhà thầu cùng các thông số sẽ chào thầu.

Chúng tôi đề nghị đưa ra 3 thông số: thứ nhất nhà thầu phải chào đó là khối lượng công việc sẽ thực hiện theo thời hạn hợp đồng, thứ hai là cam kết tài chính tối thiểu, thứ ba là tỉ lệ chia dầu khí lãi giữa Chính phủ và nhà đầu tư, còn lại tất cả các chỉ số khác là không đàm phán.

Khi đã có kết quả lựa chọn nhà thầu rồi, hợp đồng mẫu đã xem xét phê duyệt, chúng ta chỉ cần rà soát lần cuối và trình đồng thời kết quả lựa chọn và hợp đồng chốt cuối cùng để các bộ ngành thẩm định và Thủ tướng phê duyệt.

PV: Vậy đối với hợp đồng dầu khí và các mỏ ở giai đoạn cuối, theo ông cần quy định cụ thể thế nào?

Ông Nguyễn Quốc Thập: Hội Dầu khí cho rằng phải cụ thể khoảng thời gian như sau: trước thời hạn kết thúc hợp đồng 1 năm, nếu hợp đồng dầu khí mới chưa được thống nhất và phê duyệt, PVN phải xây dựng kế hoạch với thời hạn tối thiểu 6 tháng trước khi hợp đồng dầu khí cũ hết hạn.

Trong khoảng thời gian một năm cuối PVN sẽ cùng với nhà điều hành, nhà thầu cũ sẽ phải hoàn tất các thỏa thuận, chuyển giao các nghĩa vụ pháo lý, tài chính và thương mại nếu PVN chấp nhận.

Và sau thời hạn tiếp nhận và duy trì khai thác mỏ mà không có hợp đồng dầu khí mới được thống nhất và kí kết thì PVN sẽ phải xây dựng kế hoạch xử lý tiếp theo để trình Bộ Công thương với thời hạn tối thiểu 6 tháng trước thời hạn 2 năm.

PV: Liên quan đến cơ chế điều hành khai thác tận thu mỏ, ông có góp ý gì?

Ông Nguyễn Quốc Thập: Cần xem xét bổ dung trích dự phòng cho phát sinh thu dọn mỏ. Chúng tôi kiến nghị trích 10% doanh thu từ khi bắt đầu tiếp nhận mỏ và sẽ quyết toán toàn bộ dự án sau khi đã thu dọn mỏ

PV: Xin cảm ơn ông!

CẦN XEM XÉT, BỔ SUNG, LÀM RÕ CÁC ƯU ĐÃI VỀ ĐẦU TƯ

Ưu đãi trong đầu tư, khai thác dầu khí là một trong những yếu tố quan trọng để các quốc bảo hộ khai thác nguồn tài nguyên dầu khí trong nước, tránh đứt gãy nguồn cung như thời gian vừa qua; đồng thời đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Tuy vậy, các ưu đãi trong đầu tư hiện đã thực sự phù hợp và đảm bảo cạnh tranh hay chưa? PV VOV Giao thông phỏng vấn chuyên gia về dầu khí Đoàn Văn Thuần, Viện Dầu khí VN xung quanh vấn đề này.

PV: Thưa ông, ông nhận định thế nào về dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Dầu khí 2022?

Chuyên gia Đoàn Văn Thuần: Nghị định hướng dẫn cơ bản đầy đủ, chắt lọc những quy định trước đây, đồng thời bổ sung những quy định mới của Luật Dầu khí 2022. Về hoạt động điều tra cơ bản về dầu khí trong dự thảo Nghị định đã làm rõ thêm trình tự, thủ tục, thẩm quyền của các cấp liên quan đến hoạt động điều tra cơ bản cũng như quy định thêm về mặt thời hạn thực hiện các trình tự, thủ tục đấy.

Tôi có góp ý, đó là trình tự, thủ tục khi Thủ tướng hướng dẫn, tức là trong Luật Dầu khí 2022 có quy định Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định việc phối hợp thực hiện với các tổ chức cá nhân liên quan trong trường hợp đề xuất thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí tại khu vực được giao, tuy nhiên trong nghị định hướng dẫn chưa rõ quy định phối hợp, tổ chức thực hiện nó như thế nào.

Tức là sự phối hợp giữa hoạt động điều tra cơ bản về dầu khí với công tác điều tra cơ bản về địa chất, khoáng sản tại cùng khu vực thì sự phối hợp giữa các bên như thế nào cũng chưa rõ về mặt quy trình, thủ tục.

Ông Đoàn Văn Thuần

PV: Liên quan đến việc ưu đãi đầu tư, ông có góp ý gì, thưa ông?

Chuyên gia Đoàn Văn Thuần: Về việc bảo đảm đầu tư trong trường hợp có thay đổi về pháo luật, tại điểm a, khoản 1 điều 58 Luật Dầu khí năm 2022 có quy định nhà thầu sẽ được hưởng các đãi và bảo đảm đầu tư theo quy định của pháp luật VN.

Do đó cần phải xem xét, bổ sung, làm rõ các ưu đãi về đầu tư mà nhà thầu được áp dụng trong dự thảo. Tại vì đối chiếu sang các quy định về pháp luật về đầu tư thì quyền của nhà đầu tư sẽ có phạm vi rộng hơn so với quy định trong dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật Dầu khí.

Cụ thể, tại hợp đồng dầu khí mẫu có điều khoản ổn định đối với 3 sắc thuế là thuế tài nguyên, thuế thu nhập DN và thuế xuất khẩu. Để làm rõ, tránh mâu thuẫn chồng chéo thì nên có quy định cụ thể, rõ ràng hơn trong nghị định, điều khoản ổn định cho nhà đầu tư khi có những thay đổi theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra cần bổ sung về trình tự, thủ tục khi có yêu cầu áp dụng các biện pháp bảo đảm ưu đãi đầu tư trong trường hợp có thay đổi về pháp luật. Ở đây nếu áp dụng theo quy định của Luật Đầu tư 2020 nhà đầu tư khi muốn áp dụng các ưu đãi thì khi đối chiếu sang quy định về pháp luật dầu khí nó chưa phù hợp.

PV: Xin cảm ơn ông!

Chỉ còn ít tháng nữa là Luật Dầu khí năm 2022 có hiệu lực, vì thế việc ban hành Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Dầu khí là cần thiết, đảm bảo tính đồng bộ và việc triển khai thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí được triển khai liên tục, ổn định.

Theo VOV Giao thông