Cần cơ chế đặc thù để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Dự chỉ đạo và chủ trì Hội nghị có các đồng chí: Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình Mục tiêu quốc gia; Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Y Thanh Hà Niê Kđăm, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội; Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Hồ Văn Niên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Gia Lai.

Đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình Mục tiêu quốc gia phát biểu khai mạc tại Hội nghị.

Cùng tham dự Hội nghị có đông đủ Lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND, HĐND; các đồng chí thành viên Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia của các tỉnh, thành phố; các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên các sở, ban, ngành và một số huyện của 16 tỉnh, thành phố trong khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Trung ương và các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương đã quyết tâm cao, tích cực xây dựng và hoàn thành cơ bản hệ thống các cơ chế chính sách khung để hướng dẫn, tổ chức thực hiện Chương trình ở các cấp.

Riêng ở cấp Trung ương đã ban hành 74 văn bản liên quan đến Chương trình (03 Nghị quyết của Quốc hội; 04 Nghị định của Chính phủ; 27 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; 40 Thông tư và Văn bản hướng dẫn). Tại các địa phương cũng đã đặt quyết tâm chính trị cao nhất, nỗ lực lớn nhất để hoàn thiện khung pháp lý theo thẩm quyền, kiện toàn bộ máy quản lý, tổ chức triển khai thực hiện Chương trình và tích cực giải ngân nguồn vốn thực hiện Chương trình, đưa các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước vào thực tiễn đời sống của bà con Nhân dân.

Quang cảnh Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021 - 2025 khu vực miền Trung - Tây Nguyên với sự tham dự của bộ, ngành trung ương và 16 tỉnh, thành phố trong khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

Mặc dù Chương trình MTQG DTTS và MN được tổ chức thực hiện chính thức từ nửa cuối năm 2022, tuy nhiên bằng sự nỗ lực và tính chủ động của nhiều địa phương trên địa bàn trong tổ chức triển khai thực hiện và lồng ghép nguồn lực từ các chương trình, dự án khác trên địa bàn tỉnh, mà một số chỉ tiêu ước đến 31/12/2024 đã hoàn thành, vượt mục tiêu kế hoạch được giao như: Tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số của 16 tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên, trong đó một số địa phương đã vượt mục tiêu được Thủ tướng Chính phủ giao ở mức cao như: Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Khánh Hòa, Đắk Nông...

Ông Y Vinh Tơr, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc báo cáo tại hội nghị.

Tỷ lệ thôn có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; Tỷ lệ đồng bào DTTS được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; Tỷ lệ học sinh trong độ tuổi học tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông đến trường; Tỷ lệ thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng; Tỷ lệ thôn có đội văn hóa, văn nghệ (CLB) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng; Tỷ lệ phụ nữ sinh con tại cơ sở y tế hoặc có sự hỗ trợ của nhân viên y tế; Tỷ lệ phụ nữ mang thai được thăm khám định kỳ...

Việc hoàn thành sớm một số chỉ tiêu như trên vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo cho người dân, đồng thời giúp địa phương dành nguồn lực cho các mục tiêu khác khó khăn hơn, đòi hỏi mức độ tập trung và thời gian thực hiện dài hơn.

Mặt khác, với các Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Thông tư, văn bản hướng dẫn bộ, cơ quan trung ương, các văn bản chỉ đạo, điều hành của các địa phương trên địa bàn các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên đã được ban hành kịp thời.

Trong thời gian hệ thống văn bản hướng dẫn đã tháo gỡ rất nhiều những khó khăn, vướng mắc về cơ chế chính sách, đảm bảo cho các địa phương có đầy đủ cơ sở pháp lý, thuận lợi trong tổ chức triển khai các CT MTQG trong đó có Chương trình MTQG DTTS và MN. Đây chính là lý do góp phần thúc đẩy giải ngân các nguồn vốn thực hiện, đặc biệt là nguồn vốn đầu tư công theo đúng chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Lãnh đạo các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên tham dự hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021 - 2025.

Ban Chỉ đạo trung ương cũng quyết liệt chỉ đạo, các bộ ngành trung ương và địa phương khẩn trương nghiêm túc tổ chức triển khai thực hiện với quyết tâm chính trị cao nhất để hoàn thành cơ bản các mục tiêu, chỉ tiêu Quốc hội giao.

Do đó, kết quả giải ngân vốn đầu tư công thực hiện Chương trình MTQG DTTS và MN ở khu vực các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên đã có nhiều chuyển biến tích cực. Kết quả giải ngân chung của các địa phương đều cao hơn so với kết quả giải ngân vốn đầu tư công chúng của cả nước và các CT MTQG khác trong những tháng đầu năm 2024.

Bên cạnh nhóm các chỉ tiêu đã hoàn thành sớm, còn có nhóm các chỉ tiêu đã đạt tỷ lệ hoàn thành cao, dự báo sẽ sớm về đích mục tiêu kế hoạch được cấp có thẩm quyền giao như: Tỷ lệ xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; Tỷ lệ trường, lớp học, trạm y tế được xây dựng kiên cố; Tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện khác...

Kết quả giải ngân vốn ngân sách Trung ương thực hiện Chương trình đến thời điểm này của 16 địa phương khu vực miền Trung - Tây Nguyên đạt 60,6%, trong đó vốn đầu tư đã giải ngân được 74,3% và vốn sự nghiệp đã giải ngân được 44,5%.

Với những kết quả tích cực đạt được là cơ sở để triển khai các nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới, tại Hội nghị các đại biểu cùng nhìn nhận lại một số mặt còn tồn tại, hạn chế về: công tác rà soát, xây dựng, ban hành một số nội dung quy định về quản lý, tổ chức, thực hiện chương trình tại một số địa phương còn chậm, có nơi còn lúng túng, có cách hiểu khác nhau trong quá trình nghiên cứu, vận dụng triển khai văn bản hướng dẫn của cấp trung ương; Việc phân bố vốn của một số địa phương còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu về tiến độ thời gian; Việc lồng ghép vốn thực hiện các Chương trình MTQG và quy trình thanh quyết toán vốn các địa phương còn gặp lúng tung...

Đánh giá cao những kết quả tích cực và sự tiến bộ nhất định về các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, kết quả giải ngân các nguồn vốn của Chương trình tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề nghị cần tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình, hoàn thành các mục tiêu Quốc hội đã giao trong giai đoạn I cũng như rút ra được các bài học kinh nghiệm cho Chương trình giai đoạn 2026 - 2030.

Ông Hồ Văn Niên, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Gia Lai báo cáo tại Hội nghị.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: Hội nghị cần đánh giá kết quả cụ thể trong thực hiện từng dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần; trong đó chỉ rõ các nội dung còn chậm hoặc vướng mắc trong thực tiễn triển khai; đánh giá kết quả giải ngân các nguồn vốn thực hiện Chương trình và cam kết tỷ lệ giải ngân năm 2024 và cả giai đoạn 2021 - 2025; nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới để hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ của Chương trình.

Về đề xuất nội dung Chương trình giai đoạn II, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đề nghị thông qua Hội nghị, cần xây dựng đề xuất các mục tiêu tổng quát và các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể của Chương trình; dự kiến về cơ cấu, nội dung các dự án thành phần và nguồn vốn của Chương trình; đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Chương trình…

Sau phần phát biểu và chỉ đạo trên của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tham dự Hội nghị đã nêu lên những kết quả đạt được, cũng như những khó khăn, tồn tại, đề xuất để triển khai nhiệm vụ mục tiêu Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2026 - 2030...

Nguyễn Giác