Cần cơ chế bảo vệ các nhà bán nhỏ lẻ trên thương mại điện tử

Mới đây, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã gửi văn bản đến Bộ Công Thương để góp ý cho Dự thảo Đề nghị xây dựng Luật Thương mại điện tử. Trong văn bản này, VCCI đề xuất cần thiết lập cơ chế bảo vệ người kinh doanh nhỏ lẻ trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT).

Theo VCCI, pháp luật TMĐT hiện nay tập trung chủ yếu vào các quy định bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, đồng thời quy định trách nhiệm của người bán và sàn. Trong khi đó, pháp luật dường như bỏ qua quyền và lợi ích của một chủ thể quan trọng khác là người bán hàng hóa và dịch vụ.

Bên cạnh đó, với sự phát triển của kênh mua sắm trực tiếp, các nền tảng TMĐT đang nắm giữ nhiều lợi thế quan trọng và có quyền lực lớn trên thị trường, từ dữ liệu khách hàng đến việc tạo ra thị trường kinh doanh.

Trong khi đó, phần lớn người bán trên các sàn TMĐT là hộ gia đình hoặc cá nhân kinh doanh nhỏ. Khác với mối quan hệ giữa các thương nhân theo Luật Thương mại, nơi các bên có thể tự do thỏa thuận và đạt được sự bình đẳng trong giao dịch thì người bán nhỏ lẻ trên TMĐT thường ở vị thế yếu hơn so với các nền tảng TMĐT.

Điều này có thể tạo ra sự chênh lệch đáng kể về quyền lực trong quan hệ TMĐT. Theo đó, VCCI lo ngại rằng các nhà bán hàng nhỏ, lẻ dễ bị áp đặt bởi các chính sách bất lợi và mất khả năng thương lượng, chẳng hạn như thay đổi điều khoản đột ngột, bị đình chỉ hoặc cấm mà không có lý do rõ ràng, hạn chế tiếp cận dữ liệu…

Những hành vi này có thể ảnh hưởng bất lợi đến cá nhân kinh doanh nhỏ, đẩy họ vào tình thế bị động và dần "bào mòn" sức khỏe và nhiệt huyết kinh doanh của họ.

Cần có cơ chế bảo vệ người kinh doanh nhất là đơn vị nhỏ lẻ trên sàn TMĐT. ẢNH: HẠ QUYÊN

Cũng theo VCCI, trong giai đoạn trước đây, khi thâm nhập thị trường, các nền tảng thường tạo điều kiện thuận lợi cũng như ưu đãi (kể cả tài chính) cho người bán để phát triển thị trường, tạo hiệu ứng mạng thu hút cả người tiêu dùng và người bán tham gia nền tảng.

Hiện nay, khi thị trường dần định hình, chính sách cần thiết kế để đảm bảo cân bằng quyền lợi giữa các chủ thể.

"Việc này sẽ đảm bảo tính cạnh tranh trên thị trường TMĐT, thúc đẩy các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh nhỏ tiếp tục gia nhập, hoạt động và phát triển trong nền kinh tế số. Khi đó, thị trường TMĐT mới có thể tiếp tục phát triển lành mạnh và bền vững, đồng thời đảm bảo mọi chủ thể đều có thể hưởng lợi ích từ nền kinh tế số" - VCCI nêu trong văn bản.

Đơn vị này đề nghị cơ quan soạn thảo cần cân nhắc bổ sung chính sách về bảo vệ quyền lợi cho người bán trên nền tảng TMĐT. Theo đó, các chính sách không nên tập trung vào quy định hành chính mà cần tập trung vào tăng cường tính minh bạch trong hoạt động của sàn TMĐT đối với người bán. Từ đó, đảm bảo khả năng tiếp cận dữ liệu kinh doanh và quyền tự do thương lượng của người bán.

Cũng trong văn bản gửi Bộ Công Thương, VCCI còn đề xuất cơ quan soạn thảo luật cần phải nghiên cứu, xác định lại rủi ro của các hoạt động TMĐT để cắt giảm thủ tục hành chính như thủ tục thông báo với website TMĐT bán hàng, thủ tục cấp phép với sàn TMĐT nhỏ. Thay vào đó, cần đẩy mạnh hoạt động hậu kiểm.

Bên cạnh đó, VCCI cũng góp ý thêm rằng hiện nay, các nền tảng TMĐT có vốn đầu tư nước ngoài thành lập pháp nhân tại Việt Nam cần xin nhiều giấy phép chỉ để thực hiện hoạt động thương mại điện tử, trong đó có giấy phép kinh doanh, một trong những giấy phép rất khó xin.

Tuy nhiên, giấy phép kinh doanh này lại không áp dụng với các nền tảng TMĐT xuyên biên giới, trong khi các nền tảng này có vốn 100% nước ngoài. Điều này gây ra sự bất bình đẳng về môi trường kinh doanh.

HẠ QUYÊN