Cận cảnh khu di tích lầu Bảo Đại xuống cấp trước khi được trùng tu

5 căn biệt thự cổ trong khu di tích này nằm trên núi Cảnh Long gồm: Xương Rồng (Les Agaves), Bông Sứ (Les Frangipaniers), Phượng Vĩ (Les Flamboyants), Bông Giấy (Les Bouguinvillés), Cây Bàng (Les Badamniers) đã được UBND tỉnh Khánh Hòa ra quyết định xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh.

Từng là địa điểm từng được nhiều du khách tới tham quan. Trong những năm gần đây, khu vực này hạn chế người vào vì tỉnh Khánh Hòa giao khu đất cho doanh nghiệp làm dự án du lịch, nghỉ dưỡng.

Cụ thể, vào năm 2013, UBND tỉnh Khánh Hòa có quyết định giao hơn 12 ha đất (bao gồm 5 biệt thự cổ, đất di tích lầu Bảo Đại và núi Cảnh Long cùng mặt biển) cho Công ty Khánh Hà thực hiện dự án Bảo Đại resort Nha Trang. Đến năm 2023, chủ đầu tư dự án đã trả lại 5 biệt thự trong khu di tích cho tỉnh Khánh Hòa quản lý và sửa chữa.

Sở Văn hóa & Thể thao tỉnh Khánh Hòa sẽ khảo sát, mời chuyên gia đánh giá, dự toán kinh phí đầu tư, tôn tạo để trình Hội đồng Nhân dân tỉnh phê duyệt. Sau khi chủ trương được thông qua, Sở sẽ thực hiện trùng tu, cải tạo khu vực này và mở cửa đón du khách vào tham quan.

Hiện Trung tâm bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa đã tiếp nhận các hiện vật tại 5 căn biệt thự trên để bảo tồn, trùng tu và sửa chữa.

Năm 1923, Tiến sĩ Armand Krempt - nhà nghiên cứu sinh học, Giám đốc Sở Hải dương học nghề cá Đông Dương (nay là Viện Hải dương học Nha Trang) đã cho xây dựng 5 căn biệt thự này, để dùng làm nơi ở cho các nhà khoa học.

Sau khi vua Bảo Đại lên ngôi, người Pháp đã giao cho ông sử dụng 2 căn biệt thự có tên Xương Rồng và Bông Sứ để làm nơi ở của vua và Nam Phương hoàng hậu mỗi lần đến Nha Trang nghỉ dưỡng. Người dân địa phương quen gọi là lầu Bảo Đại.

Riêng ba biệt thự Cây Bàng, Phượng Vĩ và Bông Giấy vẫn được Sở Hải dương học nghề Cá Đông Dương sử dụng cho đến năm 1975. Sau năm 1975, các căn biệt thự này được sử dụng thành khu nghỉ mát cho du khách trong và ngoài nước.

Tháng 10/1995, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành quyết định công nhận lầu Bảo Đại là di tích thắng cảnh.

Năm 2013, UBND tỉnh Khánh Hòa có quyết định giao hơn 12 ha đất (bao gồm 5 biệt thự cổ, đất di tích lầu Bảo Đại và núi Cảnh Long cùng mặt biển) cho Công ty Khánh Hà thực hiện dự án Bảo Đại resort Nha Trang.

Đến năm 2023, chủ đầu tư dự án đã trả lại 5 biệt thự trong khu di tích cho tỉnh Khánh Hòa quản lý và sửa chữa. UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành quyết định giao 5 căn biệt thự nói trên cho Trung tâm Bảo tồn di tích Khánh Hòa quản lý, bảo tồn theo quy định.

Hương Thảo