Cần bộ tiêu chí về nông thôn mới trong giai đoạn mới

Phòng điều hành đô thị thông minh ở Vinh Hưng (cũ), nay là xã Vinh Lộc

Khó khăn

Xã Vinh Lộc được hình thành trên cơ sở sáp nhập 4 xã: Vinh Hưng, Vinh Mỹ, Giang Hải và Vinh Hiền của huyện Phú Lộc cũ. Quá trình xây dựng NTM của Vinh Lộc hiện đang gặp một số khó khăn do mỗi địa phương hợp nhất trước đây đều có mức độ xây dựng NTM khác nhau.

Xã Vinh Hưng (cũ) được chọn xây dựng mô hình xã NTM thông minh với trọng tâm 3 trụ cột là phát triển chính quyền số, các chủ thể kinh tế số và phát triển xã hội số ở nông thôn. Để thực hiện chính quyền điện tử, UBND xã đã xây dựng phòng giám sát điều hành xã thông minh tích hợp dữ liệu của các hệ thống chính quyền điện tử; các hệ thống giám sát để phục vụ cho việc điều hành chính quyền cấp xã. Việc thực hiện chương trình chuyển đổi số được Vinh Hưng triển khai theo phương châm “hạ tầng dùng chung, cơ sở dữ liệu tập trung” và thống nhất, đồng bộ. Qua đó, đã từng bước hình thành mô hình NTM thông minh, góp phần nâng cao vai trò, hoạt động của cộng đồng thông qua áp dụng chuyển đổi số.

Ông Lê Văn Thăng, Giám đốc HTX Nông nghiệp Vinh Hưng cho rằng, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong xây dựng NTM đã góp phần thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển, nâng cao chất lượng đời sống của người dân, đồng thời thu hẹp dần khoảng cách về chất lượng dịch vụ giữa nông thôn và thành thị.

Năm 2020, Vinh Mỹ đã đạt chuẩn NTM với các tiêu chí vượt bậc, tạo tiền đề hướng đến xây dựng xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Với lợi thế của địa phương, Vinh Mỹ chú trọng phát triển lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp, xây dựng vùng sản xuất hàng hóa tập trung, có quy mô, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho nông nghiệp, nông thôn nhằm xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa có chất lượng gắn với công nghiệp chế biến. Cùng với đó, địa phương chú trọng tái cơ cấu nông nghiệp gắn với phát triển dịch vụ, ngành nghề tiểu thủ công nghiệp; đẩy mạnh hợp tác, liên kết, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ và gắn sản xuất với thị trường. Đây là vấn đề cốt lõi để Vinh Mỹ tiếp tục phấn đấu xã đạt chuẩn NTM nâng cao trong những năm tiếp theo.

Phó Chủ tịch UBND xã Vinh Lộc, ông Phạm Văn Đào chia sẻ, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Vinh Lộc được hình thành từ sáp nhập 4 đơn vị hành chính nên gặp một số khó khăn trong tiến trình xây dựng NTM trong giai đoạn tiếp theo. Do chưa có bộ tiêu chí mới về NTM để áp dụng trong giai đoạn hiện nay để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nên địa phương vẫn đang thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM theo quy hoạch đã được phê duyệt của các xã trước đây. Trong khi xã Giang Hải (cũ) đang chật vật phấn đấu đạt các tiêu chí NTM, thì xã Vinh Hiền (cũ) được quy hoạch xây dựng đô thị trung tâm tiểu vùng, có chức năng là trung tâm thương mại, du lịch, cầu nối giao lưu hàng hóa giữa các xã ven biển với các trọng điểm kinh tế trên địa bàn. Vấn đề này đặt ra thách thức cho địa phương trong việc xác định vai trò, nhiệm vụ, các mục tiêu, giải pháp phấn đấu cụ thể, phù hợp với khả năng thực hiện và sự đầu tư hỗ trợ hài hòa trên các lĩnh vực phát triển nông thôn của toàn xã Vinh Lộc.

Sớm ban hành bộ tiêu chí mới

Bộ tiêu chí NTM là công cụ quan trọng để cụ thể hóa các mục tiêu xây dựng NTM; đồng thời, là cơ sở để xác định vai trò, nhiệm vụ thực hiện chương trình của các cơ quan, ban ngành, đoàn thể các cấp.

Ông Lê Thành Nam, Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM thành phố Huế cho biết, hiện nay, Trung ương đang tiến hành xây dựng bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2026 - 2030 và đang tham vấn các bộ, ngành, địa phương. Việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về NTM các cấp giai đoạn 2026 - 2030 sẽ giúp các cơ quan, địa phương có căn cứ pháp lý, thống nhất áp dụng trong công tác lập kế hoạch, chỉ đạo thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện xã đạt chuẩn NTM, thí điểm xây dựng xã NTM hiện đại ở những nơi có điều kiện và cấp tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM trong giai đoạn 2026 - 2030. Đồng thời, đảm bảo phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt là với quy mô các xã sau sắp xếp, cũng như trình độ phát triển của các xã.

Theo ông Lê Thành Nam, bộ tiêu chí về NTM các cấp giai đoạn 2026 - 2030 cần tăng cường hơn nữa việc phân cấp, phân quyền, tạo sự linh hoạt khi quy định mức độ đạt chuẩn để phù hợp với thực tiễn và nhu cầu phát triển của từng địa phương. Đồng thời, lượng hóa tối đa các tiêu chí bằng các chỉ tiêu có thể đo đếm được nhằm đánh giá đúng thực chất, khách quan kết quả thực hiện, đảm bảo việc huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư. Đối với các phường trên địa bàn được hình thành từ việc sắp xếp với một số xã và có diện tích đất nông nghiệp chiếm từ 70% trở lên so với tổng diện tích đất tự nhiên của phường, cần cho phép chủ động lựa chọn một số nội dung tiêu chí phù hợp với điều kiện thực tế, đặc điểm kinh tế, văn hóa, xã hội của phường để chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện xây dựng phường hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Bài, ảnh: Bá Trí