Căn bệnh 'sầu bi đến hao mòn' của tài nữ Lâm Đại Ngọc

Vai diễn Lâm Đại Ngọc do cố diễn viên Trần Hiểu Húc thể hiện. Ảnh minh họa: Một cảnh trong phim Hồng Lâu Mộng.

Trong ngũ tạng, tỳ khí có quan hệ mật thiết tới tâm (tim) và can (gan), hỏa sinh thổ, mộc khắc thổ. Tâm là “mẹ” của tỳ, thế nên tâm có ưu tư hay không, can có tích khí u uất hay không sẽ tác động trực tiếp tới trạng thái của tỳ khí.

Để làm rõ điểm này chúng ta hãy lấy Lâm Đại Ngọc làm ví dụ, thể chất suy nhược, vóc dáng mảnh mai của nàng là biểu hiện điển hình của chứng tỳ hư, nhưng tại sao nàng lại bị tỳ hư? Là bởi nàng thường ưu tư u uất, sầu lo phiền muộn tích tụ trong tâm can.

Ưu tư làm tổn thương tâm thần, khiến tâm khí suy nhược, cũng liên lụy tới “đứa con” là tỳ; hơn nữa can khí uất kết, tích tụ quá nhiều sẽ khắc cơ quan quản lý nó là tỳ, vậy hai mắt xích đều bắt nguồn từ tâm lý này sẽ gây tổn thương cho tỳ.

Lâm Đại Ngọc từ nhỏ đã không có mẹ, lại không có anh chị em, tuy vào ở nhà bà ngoại là phủ đệ nhà họ Giả, nhưng cũng thường nhìn thân mà thương phận, ngày ngày chìm trong sầu bi u uất. Vì tâm tư tinh tế, nhạy cảm, nên những chuyện chẳng thể làm tổn thương các cô gái khác, cũng có thể làm nàng buồn bã muộn phiền, điều này sẽ gây tích tụ u uất trong can.

Lâu dần hai nguyên nhân trên cùng tồn tại, tác động lẫn nhau, khiến thể chất của Lâm Đại Ngọc biến thành thể chất tỳ hư từ rất sớm, đây cũng là một trong các chi tiết ngầm để dẫn tới cái chết vì bệnh lao của Lâm Đại Ngọc sau này.

Nhưng đáng lưu ý hơn cả, đó là người hiện đại, nhất là phụ nữ với những ưu tư trong tâm và u uất trong can không kém gì Lâm Đại Ngọc, đây chính là kẻ thù lớn nhất cho sức khỏe của họ trong tương lai.

Lâm Đại Ngọc bị bệnh lao, cũng chính là bệnh lao phổi ngày nay. Thời ấy bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm rất nghiêm trọng, không có thuốc chữa. Song Lâm Đại Ngọc sống với các chị em trong một khu viện, ngày ngày còn vui đùa với nhau, tại sao các cô gái khác không bị lao mà chỉ có Lâm Đại Ngọc qua đời vì căn bệnh ấy?

Vì vào thời đó, người ta chỉ có thể chống lại loại bệnh truyền nhiễm này bằng sức đề kháng. Tiếc rằng sức đề kháng của Lâm Đại Ngọc đã suy kiệt trước tâm trạng u uất, tinh thần chán nản, nàng đã bị tỳ hư từ lâu lắm rồi. Trong khi đó quan điểm của Đông y là: Sức đề kháng của mỗi người mạnh hay yếu phụ thuộc vào tỳ khí mạnh hay yếu.

Các nghiên cứu y học hiện đại đã đưa ra vài ví dụ thực tế như sau: Trong quá trình thí nghiệm giật điện, nếu chuột bạch có thể chạy trốn, tránh né thì sự ức chế chức năng miễn dịch không nổi bật. Nhưng khi nó bị con chuột bạch khác đánh bại, chức năng miễn dịch của nó sẽ suy giảm rõ ràng.

Trong giai đoạn ôn tập căng thẳng trước kỳ thi, nếu học sinh mắc các bệnh truyền nhiễm thì triệu chứng bệnh của các em có xu thế nặng hơn. Các học sinh cảm thấy cực kỳ cô độc sẽ có chức năng tế bào lympho yếu hơn các học sinh ít thấy cô độc.

Phụ nữ vừa ly hôn và đàn ông có vợ mới mất đều có sức đề kháng yếu đi... Trong Đông y đây là những phản ứng trước kích thích - xuất hiện khi người ta ưu tư trong tâm và phiền muộn trong can.

"Phản ứng trước kích thích" là một quá trình phản ứng mang tính toàn thân, rắc rối và phức tạp, nó sẽ ức chế chức năng miễn dịch của cơ thể, từ đó gây ra hay thậm chí là thúc đẩy bệnh tật phát triển. Rất nhiều người đổ bệnh nặng sau khi trải qua một chuyện lớn trong đời, cũng bởi chuyện đó đã làm tổn thương đến hệ miễn dịch của họ.

Đông Đồng/ Huy Hoàng Books & NXB Thanh niên