Cách nào kéo giảm tai nạn trên cao tốc?

Phần lớn do lỗi chủ quan của tài xế

Đầu tháng 10/2024, trong lúc tuần tra, Đội Tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 6 (Cục CSGT) phát hiện chiếc xe khách 16 chỗ mang biển số tỉnh Phú Yên đang dừng đỗ tại điểm dừng khẩn cấp thuộc Km 178+900 trên cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết.

Hiện trường vụ tai nạn giao thông trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng khiến 2 người tử vong và 12 người bị thương.

Thời điểm kiểm tra, nam tài xế trải mền nằm ngủ ngay dưới đường cao tốc và không xuất trình được giấy phép lái xe. Tài xế thừa nhận lái xe khách 16 chỗ từ TP.HCM về Phú Yên giao cho chủ, giữa đường do buồn ngủ nên dừng xe nằm nghỉ.

Ngoài vụ việc trên, chỉ riêng đầu tháng 7, trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng liên tiếp xảy ra 2 vụ tai nạn do các phương tiện dừng xe giữa đường, trong đó có vụ tai nạn liên hoàn giữa 3 ô tô làm 2 người chết, nhiều người bị thương.

Cơ quan chức năng nhận định, chính vì sự vô ý thức, không chấp hành quy định của pháp luật về đảm bảo ATGT của các tài xế đã dẫn đến vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng.

Theo báo cáo của Cục CSGT, chỉ trong 7 tháng đầu năm 2024, các tuyến đường bộ cao tốc trên toàn quốc xảy ra 112 vụ TNGT, làm 46 người chết và bị thương 82 người.

Qua phân tích, nguyên nhân tai nạn do tài xế không chú ý quan sát chiếm 22,32% tổng số vụ; không giữ khoảng cách an toàn với xe chạy trước là 5,3%; đi không đúng phần đường, làn đường là 2,67%, không chấp hành biển báo chiếm 2,67%.

Trong 10 năm qua, trung bình mỗi năm xảy ra hơn 100 vụ TNGT trên cao tốc, khiến gần 40 người chết, 80 người bị thương. Tần suất tai nạn gần đây có xu hướng năm sau cao hơn năm trước.

Nguyên nhân do đâu?

Theo ông Đặng Văn Chung, Chi hội trưởng Chi hội Vận tải hàng siêu trường siêu trọng, thành viên Hiệp hội Vận tải ô tô VN, các hành vi nguy hiểm khi lưu thông trên cao tốc như: Đi lùi, chạy ngược chiều, dừng đỗ sai quy định… diễn ra phổ biến.

Thậm chí, mới đây, nhiều người không khỏi bức xúc khi chứng kiến 2 tài xế xe container đã rượt đuổi tạt đầu, chèn ép nhau trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương.

Tài xế đỗ xe trên cao tốc và trải chăn xuống đường nằm ngủ, bất chấp nguy hiểm.

Đến nay, cả nước đã đưa vào khai thác khoảng 1.892km đường bộ cao tốc, đang xây dựng 1.802km, chuẩn bị đầu tư khoảng 805km, nghiên cứu đầu tư khoảng 729km. Các chuyên gia cho rằng, điều này đòi hỏi ý thức, kỹ năng xử lý tình huống khi điều khiển ô tô trên cao tốc cần được nâng cao.

Theo Cục CSGT, nguyên nhân chủ yếu của các vụ TNGT trên cao tốc thời gian qua do lái xe không tuân thủ quy định về tốc độ, không chú ý quan sát và phóng nhanh, vượt ẩu.

Một số vụ tai nạn liên quan đến xe khách xuất phát từ nguyên nhân do lái xe thiếu chú ý quan sát, buồn ngủ lúc gần sáng và đêm, không giữ khoảng cách an toàn gây ra va chạm với phương tiện khác.

Ông Đặng Văn Chung nhìn nhận, hiện nhiều tuyến chưa đầu tư hệ thống ITS để kiểm soát phương tiện, chưa thu phí nên chưa điều tiết hợp lý lưu lượng giữa đường cao tốc và các đoạn đường bộ song hành.

Ngoài ra, do chưa đầu tư lắp đặt hệ thống cân kiểm tra tải trọng tự động nên xe quá tải vẫn đi vào với tốc độ chậm, dẫn đến vượt ẩu gây TNGT.

Cần nhiều giải pháp đồng bộ

Theo ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN, lưu thông an toàn trên cao tốc phụ thuộc 3 yếu tố. Thứ nhất là chất lượng công trình. Mặt đường phải bằng phẳng, hệ thống báo hiệu, tín hiệu, chiếu sáng và các công trình phụ trợ phải đầy đủ.

Thứ hai là yếu tố con người. Người điều khiển phương tiện trên cao tốc phải tuân thủ chỉ dẫn như: Chạy đúng làn, đúng tốc độ quy định. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều tài xế vẫn chạy ẩu, vi phạm.

Thứ ba là phương tiện. Trước khi lưu thông lên đường cao tốc các xe phải được kiểm tra, kiểm định đầy đủ các điều kiện đảm bảo an toàn.

PGS.TS Vũ Anh Tuấn, Đại học Việt - Đức cho rằng, để giảm thiểu tai nạn trên cao tốc, ngoài công tác tuyên truyền, lực lượng chức năng cần tăng cường tuần tra, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm, nhất là các hành vi nguy hiểm không giữ khoảng cách an toàn, vượt tốc độ, chuyển làn sai quy cách, đi sai làn, đỗ xe sai quy định.

Trần Duy